Quê tôi làm ruộng, hạt lúa củ khoai gắn bó với người. Tết là vào vụ đông xuân. Năm nào nắng ấm, 29 Tết cả làng còn cầy cấy trên đồng. Người dân chỉ nghỉ Tết có 2,3 ngày rồi lại bước vào vụ sản xuất mới.
Với tôi, Tết ở cố hương luôn đong đầy những buồn vui kỷ niệm. Vui nhất khi Tết đến là khúc giao mùa của cảnh vật thiên nhiên. Mùa đông, cây trong vườn rụng đến chiếc lá cuối cùng. Cảnh vật hoang tàn reo rắc sự chia ly. Rồi mùa xuân đến, những hạt mưa phùn đánh thức dậy bạt ngàn chồi xanh lộc biếc. Chim chóc kéo về gọi nhau ríu rít lối đi. Hoa bưởi hoa đào nở bung sắc thắm. Hương bưởi dịu dàng len cả vào giấc ngủ khuya. Sau nhà tôi, con sông êm đềm xanh biếc. Vạn vật đổi thay. Thiên nhiên như phả vào lòng người sức sống mới, thôi thúc con người vươn tới những đam mê. Mười năm rồi ăn Tết xa quê, mùa xuân phương Nam chưa từng đem đến trong tôi cái niềm vui vô tư như thế.
Tết cố hương gắn liền với giọt nước mắt mặn mòi của mẹ. Anh tôi bị bệnh khớp. Mùa đông lạnh giá. Có năm nào Tết anh không nằm đau nhức kêu rên? Có năm nào nồi bánh chưng nhà tôi không đặt bên nồi thuốc bắc? Có năm đau quá, cận Tết bố phải đưa anh đi viện. Nhà có 5 người mà ăn Tết hai nơi. Thương anh, giao thừa mẹ khóc. Rồi ngồi lặng thinh như thấy con than đau ngay trước mắt mình. Ra giêng bố về, cả nhà chạy ra ngõ đón. Cây bưởi sau nhà rụng hoa trắng cả lối đi. Ôm con vào lòng, mắt mẹ cười tươi như nắng mới. Giọt lệ long lanh vội lăn trên đôi má hiền từ. Bố đưa anh về như đất trời mang xuân đến nhà tôi vậy.
Tết cố hương là niềm vui vô bờ của ngày đoàn tụ. Năm 20 tuổi, anh vào Nam lập nghiệp vì "nơi ấy nắng ấm phù hợp với cơ địa của anh". Ba năm xa nhà, biết bao lá thư được gửi, biết bao tình cảm da diết nhớ mong. Nhiều đêm thương anh, bố nằm trở mình thao thức. Khi anh đau yếu, bố định vào chăm sóc thuốc thang. Bao nhiêu tình cảm "ngày Bắc đêm Nam" dành cho anh của bố mẹ. Chợt Tết nay anh về. Đúng như đã hứa trong thư, anh mua tặng thằng út một quả bóng da và đôi dày adidas. Quà cho tôi là cuốn truyện của Andersen. Với tôi, anh trở về khỏe mạnh là câu chuyện cổ tích viết giữa mùa xuân rồi.
Tết đó là cái Tết hiếm hoi nhà tôi sống trong niềm vui trọn vẹn. Bố gói nhiều bánh chưng hơn vì đó là món khoái khẩu của chúng tôi. Suốt đêm giao thừa, mọi người quây quần bên bếp lửa. Câu chuyện dài mãi tới sáng mà chẳng ai hay.
Cúng cơm ông bà xong, bố dẫn chúng tôi sang nhà bác trưởng chi thắp hương các cụ. Rồi cùng bác đi chúc Tết các gia đình thành viên. Mưa xuân phơi phới. Đó đây, khói nhang từ các ban thờ tỏa ra trời đất. Một bầu không khí vừa cổ kính vừa tươi vui trải khắp ngõ ngách làng quê... Lòng chúng tôi cũng rộn ràng khác lạ. Chiều tối, cả đại gia đình về nhà tôi đoàn tụ. Bên ly rượu xuân, bao nhiêu tiếng cười, bao nhiêu lời chúc của mọi người dành cho nhau. Căn nhà của tôi như ấm lên trong niềm chan hòa hạnh phúc.
Tết cố hương là sự vĩnh hằng của niềm đau ly biệt. Mùa đông năm ấy, bố tôi lâm bệnh rồi qua đời. Tang bố chưa xong thì anh trai có biểu hiện thổ huyết. Bác sĩ bảo đó là biến chứng của bệnh chảy máu trong. Tròn 50 ngày bố mất, anh tôi cũng từ biệt cõi đời khi chỉ còn ít ngày là làng quê đón Tết. Cả vùng quê nghèo bỗng chốc xôn xao. Đám trẻ xóm tôi rất quý anh vì anh thường làm cho chúng những cánh diều tuổi thơ thả vào mùa gió bấc. Ngày anh mất, chúng làm tặng anh một cánh diều rất xinh, ghi tên anh với bao ước mơ rồi thả lên xa tít bầu trời.
Tết đó, mẹ dặn anh em tôi không được đi đâu vì "nhà mình có vận khăn trắng". Tôi ngắt hai cành đào vào trưng. Cây đào bố trồng đúng dịp anh chào đời. Bao nhiêu kỷ niệm tuổi thơ phút chốc ùa về. Lòng tôi dâng lên niềm thương anh vô hạn. Nào ai có ngờ kiếp người lại ngắn hơn cả kiếp cây hoa?
"Không ai tắm hai lần trên cùng một dòng sông" cũng như tuổi thơ không trở lại với ai lần thứ hai trong đời. Tết - gia đình - tuổi thơ và quê hương mãi mãi là những khái niệm đẹp nhất trong mỗi con người. Tết tuổi thơ đã đi qua, giao thừa giờ đây là lúc để chiêm nghiệm những gì đã qua và những việc cần làm trong năm mới. Nhìn thấy con vui đùa càng thêm nhớ những mùa Tết xưa. Đành gửi lại cho con tất cả. Hãy trân trọng phút giây này con nhé. Bởi Tết - gia đình - tuổi thơ mãi là những khoảnh khắc thiêng liêng không lặp lại trong đời.
Từ ngày 15/1 đến hết 1/3, độc giả VnExpress có thể tham gia cuộc thi "Tết và tuổi thơ" để chia sẻ những cảm xúc, kỷ niệm ngày Tết bé thơ đầm ấm bên gia đình. Độc giả bấm vào đây để tham gia. |
Nguyễn Đình Thiên