Sau này khi gặp riêng phụ huynh, tôi hỏi lý do đặt tên trùng với cậu học trò dốt trong chuyện Lục Vân Tiên, bà mẹ kể: “Khi có bầu nó, ổng ngày nào cũng vuốt bụng cầu cho con học thật giỏi, tài ba như Lục Vân Tiên. Nhưng khi sinh thằng nhỏ, ba nó bỏ nhà theo vợ nhỏ nên tui ghét đặt nó là Bùi Kiệm. Nhưng cũng may thằng Bùi Kiệm Hóc Môn lại học giỏi hơn Bùi Kiệm trong tuồng Lục Vân Tiên”.
Có khi tên riêng cũng có sự tích của nó. Thường thì cha mẹ chọn đặt tên cho con rất phong phú. Muốn có những phẩm chất tốt đẹp thì đặt: Hùng, Dũng, Tuấn, Tú; gần thiên nhiên thì Mai, Lan, Hồng, Huệ. Cũng có những tên bình dân như Mắm, Muối, Tương, Cà, Gạo, Lúa hay những tên lạ như Nguyễn Văn Nokia, Lê Samsung,Trần Văn Kim Yong, Nguyễn Châu Nhuận Phát, Hoàng Kim Siêu Quần, thậm chí Lê Thần Tài, Giang Minh Ông Địa…
Các nhà làm luật đang dự thảo Luật Dân sự, tranh luận sôi nổi nhiều vấn đề về tên riêng để luật hóa như giới hạn độ dài (họ, chữ đệm và tên không quá 25 chữ cái) hoặc không được đặt trùng với tên người nổi tiếng… Dự thảo còn đưa ra nhiều quy định khác như: tên của công dân Việt Nam và người không quốc tịch thường trú tại Việt Nam phải bằng tiếng Việt hoặc tiếng dân tộc khác của Việt Nam; không đặt tên bằng số, bằng một ký tự mà không phải là chữ và họ; tên của một người không được vượt quá số lượng chữ cái nhất định.
Việc hạn chế nói trên của dự luật tôi cho rằng không phù hợp với Hiến pháp. Điểm 2, điều 14 Hiến pháp 2013 quy định rõ: quyền con người, quyền công dân chỉ có thể bị hạn chế theo quy định của luật trong trường hợp cần thiết vì lý do quốc phòng, an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội, đạo đức xã hội, sức khỏe của cộng đồng. Việc đặt tên riêng dài hay ngắn không ảnh hưởng đến trật tự an toàn xã hội, càng không có lý do gì ảnh hưởng đến quốc phòng. Với khoảng 90 triệu dân, số người có tên quá dài, gây ảnh hưởng đến chính người đó khi thực hiện các thủ tục hành chính hoặc giao dịch rất ít. Còn việc đặt tên cho con theo tên người nổi tiếng nhiều khi chất chứa những bí mật riêng tư: một câu chuyện, một hoài niệm, một ước mơ, một kỳ vọng… Lẽ nào những điều này cũng bị ngăn cấm.
Hiện nay, trên thế giới hầu như không có quy định nào hạn chế việc đặt tên cũng như cấm đặt tên trùng người nổi tiếng. Người có tên dài nhất thế giới hiện nay là một anh chàng Thụy Điển, họ và tên chính thức trên giấy tờ của anh là Kim-Jong Sexy Glorious Beast Divine Dick Father Lovely Iron Man Even Unique Poh Un Winn Charlie Ghora Khaos Mehan Hansa Kimmy Humbero Uno Master Over Dance Shake Bouti Bepop Rocksteady Shredder Kung Ulf Road House Gilgamesh Flap Guy Theo Arse Hole Im Yoda Funky Boy Slam Duck Chuck Jorma Jukka Pekka Ryan Super Air Ooy Rusell Salvador Alfons Molgan Akta Papa Long Nameh Ek. Vì cái tên dài “đứt hơi” như vậy nên mọi người chỉ gọi anh là Ek. Mặc dù gặp một số bất tiện trong cuộc sống như thường xuyên không nhận được thư hay hóa đơn tiền điện gửi đến chậm do những cái tên kỳ quặc của mình nhưng Ek vẫn cảm thấy đây là một thú vui tiêu khiển của cuộc sống. Còn cộng đồng nơi anh Ek cư ngụ rất tự hào về anh chàng có cái tên dài như tàu lửa thân thiện này.
Riêng tôi vẫn thích cái tên không có trong khai sinh của mình, dù nó không đẹp, không sang trọng: “Tèo ơi! Nấu cho ba mày ấm nước pha trà”. Đó là cái tên mẹ gọi tôi. Xa lắm rồi. Và tôi tin nhiều người cũng có và cũng nhớ cái tên cúng cơm ấy nhất.
Hoàng Linh