Hồ Ba Bể nằm ở cánh cung sông Gâm, địa hình gồ ghề và cắt xé bởi các ngọn núi cao từ 1.400 m đến 1.600 m và xen kẽ là các thung lũng. Địa hình khu vực hồ gồm các loại đá khác nhau tạo nên cấu trúc đặc biệt. Cấu trúc của bồn trũng kiến tạo, nơi đá vôi lắng đọng một cách tương đối bình ổn trên các trầm tích giàu sét cách nước lót đáy, hình thành những dãy nón phóng vật khổng lồ.
Theo báo Bắc Kạn, kết quả nghiên cứu cho thấy tại khu vực hồ Ba Bể có hệ động, thực vật đa dạng, thực vật có khoảng 162 họ, 673 chi, 1.268 loài trong đó có 37 loài có tên trong sách đỏ Việt Nam và 21 loài có tên trong sách đỏ các loài thực vật nguy cấp của IUCN 2004. Về động vật, khu vực này có 450 loài động vật có xương sống, thuộc 99 họ, 32 bộ, gồm 81 loài thú, 234 loài chim, 30 loài bò sát. Ngoài ra, nơi đây còn có khoảng 367 loài bướm và nhiều động vật khác.
Khu vực hồ Ba Bể từng là nơi cư trú của người tiền sử. Địa chất và địa mạo của khu vực hồ phức tạp dẫn đến sự tạo thành phong cảnh đẹp ngoạn mục với cấu trúc địa chất và đất đai có một không hai. Điều này cũng kéo theo sự hình thành của nhiều hệ sinh thái khác nhau. Sự pha trộn phức tạp của các hệ sinh thái karst điển hình và hệ sinh thái phi karst trong sự hài hòa với các hệ sinh thái sông hồ. Sự đa dạng về địa chất và sinh học như vậy khó có thể bắt gặp ở các nơi khác trên thế giới.
Với những giá trị về lịch sử, văn hóa, khoa học và thẩm mỹ, ngày 27/9/2012, hồ Ba Bể, xã Nam Mẫu, huyện Ba Bể, tỉnh Bắc Kạn, được Thủ tướng Chính phủ công nhận và xếp hạng là Di tích danh lam thắng cảnh cấp Quốc gia đặc biệt, theo Cục di sản văn hóa.
Câu 3: Hồ Ba Bể là: