Lịch sử của trò chơi điện tử được tạo dựng và gắn liền với động tác rất đơn giản là bấm phím. Game và người từ trước đến nay vẫn giao tiếp với nhau qua phương tiện duy nhất là chiếc tay cầm. Mọi thành phần khác của console đều được ứng dụng công nghệ hiện đại nhất qua các thế hệ, nhưng cải tiến của chiếc tay cầm chỉ là sự khác biệt về số nút và cách bố trí.
Trăm hay không bằng tay quen
"Trong thi đấu, chiếc tay cầm gắn liền với 'vận mệnh' của thí sinh. Nếu máy hỏng thì cả 2 phải đấu lại. Nhưng không quen tay, thao tác chậm thì không ai xử lại cho mình hết", game thủ Nguyễn Cao Thành (Nam Đồng, Hà Nội) nói.
Vì lý do đó mà game thủ thường tự mang theo tay cầm của chính mình. Ban tổ chức các giải đấu lớn như World Cyber Game, ESWC cũng cho phép game thủ được phép sử dụng tay cầm của mình trong thi đấu sau khi kiểm tra chắc chắn chúng không bị sửa đổi hay cải tiến để gian lận. Đối với những game thủ thi đấu, chiếc tay cầm quen thuộc là vũ khí của họ.
![]() |
Độ dài ngắn ngón tay tạo thói quen bấm phím. |
"Mỗi game thủ có thói quen sử dụng, thậm chí là tuyệt chiêu riêng với chiếc tay cầm của mình", anh Nguyễn Hoàng Vũ, Chủ tịch CLB Winning Eleven Hà Nội, khẳng định. Với tay cầm đã quen thuộc, game thủ thực hiện thao tác kỹ thuật nhẹ nhàng như một phản xạ. Ví dụ trong game Winning Eleven trên PS2, nút X trên tay cầm được thiết kế vào ngón cái. Tuỳ theo độ dài ngắn ngón tay mà có người bấm bằng đầu ngón tay, người thì bấm bằng vị trí gần cuối đốt ngón tay thứ nhất. Sau thời gian dài, chiếc tay cầm trở nên dễ dàng hơn tại vị trí mà người chơi hay bấm. Tay cầm mới không có những đặc điểm đó, mất đi cảm giác quen thuộc và sự tự tin của game thủ.
Những tay cầm khác nhau thì có khoảng cách phím khác nhau. Nếu không cầm quen thì khó thực hiện các động tác kỹ thuật trong đá bóng. Đôi khi những đổi thay nhỏ trong thiết kế cũng mất một thời gian làm quen. Ví dụ chiếc tay cầm Logitec cắm cổng USB trên PC có phím chuyển hướng hình tròn (8 hướng) thay vì 4 hướng như của tay PS2 chuẩn. Cải tiến này thuận tiện cho người mới chơi game PC, nhưng lại vô hiệu hoá động tác lướt phím (miết) của game thủ đã quen với PS2. Nếu thực hiện theo thói quen, hướng di chuyển của nhân vật sẽ chạy thẳng, hoặc lên trên chứ không đi chéo như dự kiến.
Khi sử dụng lâu ngày, nút chuyền bóng (X), tăng tốc (R1) và đổi người kiêm rê dắt bóng (R2) hay được sử dụng nhất và cũng dễ "thành tật" nhất, trở thành thói quen bấm phím của game thủ. Thậm chí, những vết mòn, những gờ nổi trên thân tay cầm hoặc độ chìm của mỗi nút bấm cũng trở thành "cữ" để người chơi thực hiện động tác kỹ thuật.
Phương pháp chọn tay cầm
Anh Đại, chủ cửa hàng HotGame (127 A6, Trần Huy Liệu, Hà Nội) cho biết tay cầm PS2 đi kèm theo máy vẫn được dân chơi game chuộng nhất vì phím nảy êm, nhẹ và quen thuộc. Một phần vì dòng máy này phổ biến nhất trong số các loại console hiện có trên thị trường. Nhưng mỗi chiếc máy PS2 chỉ được kèm theo 1 chiếc tay cầm xịn. Nếu muốn chơi 2 người một lúc, game thủ phải tự bổ sung cho mình với giá khoảng 280 nghìn đồng một chiếc. Hiện nay ở Việt Nam tay cầm PS2 chủ yếu là model H dành cho thị trường châu Á. Một số model giành cho thị trường khác có ký hiệu A, M cũng xuất hiện theo dòng máy xách tay, được đánh giá là bền hơn nhưng không có linh kiện thay thế khi hỏng hóc nên không phổ biến. Những tay cầm do hãng thứ ba sản xuất như Genius, Logitec... hầu hết chưa chuẩn như đồ đi kèm theo máy. Tuy nhiên chúng không phải hàng dởm, dễ dàng phân biệt vì có mã model, thương hiệu ngay trên sản phẩm.
Còn loại làm nhái có hình thức rất giống với tay cầm thật, chất lượng kém mà lại khó phân biệt nhất. Một số cửa hàng dùng loại này để khuyến mại thêm tay cầm cho người mua, nhưng trên thực tế thiệt thòi chỉ mình khách hàng phải chịu. Mỗi tay giả rẻ hơn tay xịn khoảng 100 - 150.000 đồng, như vậy 2 chiếc tay loại này có giá tương đương với 1 chiếc tay xịn, nhưng khi sử dụng thì chúng mang lại bất tiện gấp nhiều lần. Điều dễ nhận thấy nhất là thời gian sử dụng không lâu, nút bấm cứng và không nhạy. Đối với lỗi thường xuyên xảy ra với tay cầm như rách hỏng vỉ mạch tiếp xúc, tay cầm xịn có thể thay được với giá khoảng 30.000 đồng một miếng. Tay cầm rởm gặp lỗi trên không thể sửa được vì sử dụng mạch khác, không có linh kiện sửa chữa. Ngoài ra, tay rởm chỉ có thể dùng được trên máy PS2, không tương thích với bộ chuyển cắm USB để chơi game trên PC.
Theo lời khuyên của dân kỹ thuật, để chắc chắn là đồ xịn hay nhái, phải tháo lẫy của một phím R2 hoặc L2 để xem bo mạch. Tay cầm xịn thường có lớp cao su màu vàng, bo mạch ở dưới màu xanh. Hàng rởm có lớp cao su màu trắng, mỏng hơn và bo mạch trong suốt.
![]() ![]() |
Bo mạch của tay cầm dởm trong suốt (trái), còn của tay xịn màu xanh (phải). |
Trong trường hợp người bán không cho cậy phím để xem bo mạch, người mua phải quan sát thật kỹ những đặc điểm bên ngoài. Ví dụ, tay cầm chính hãng luôn được đựng trong túi ni lông trắng đục, trên dây cáp có in dòng chữ nhỏ màu trắng rất sắc nét, khi gập vào có hằn lên đường gân vì lõi dây xoắn lại với nhau để chịu lực bền hơn. Còn "hàng nhái" được đặt trong đủ loại túi, thậm chí được đóng hộp rất xịn. Trên dây cáp của tay cầm nhái có in dòng chữ to màu xám mờ, khi gập lại vẫn trơn đều như khi duỗi. Những chi tiết tỉ mỉ như vậy không dễ nhận ra. Anh Đại cho biết người mua nên có chiếc tay cầm xịn để "đối chứng" thì sẽ tránh được hành giả. Chỉ cầm bấm thử 2 loại tay cầm vài cái là nhận thấy sự khách nhau.
![]() |
Nút bấm Xbox xịn có lõi trắng, phủ lớp nhựa màu trong suốt. Ảnh: Game Thủ.NET |
Chiếc tay cầm Xbox hiện đã có model nhái của Trung Quốc, theo dạng Type S. Tuy nhiên, anh Thành, cửa hàng Xbox tại 16 Lý Nam Đế (Hà Nội), cho biết những tay cầm Xbox nhái có thể phân ra làm 2 loại dù chúng có bề ngoài khá giống tay xịn. Một loại có phím "đặc" như tay xịn nhưng không có logo Microsoft ở gáy. Loại khác có dập nổi logo nhưng không sắc nét như tay xịn, phím bấm lại trong suốt.
Xbox 360 là loại console nhiều phụ kiện nhất từ trước đến nay, với khoảng hơn 30 món các loại. Điều may mắn là tay cầm của chiếc console thời thượng này chưa có đồ làm nhái. Khách hàng có thể yên tâm mua tay cầm khoảng 800.000 đồng một chiếc. Dù vậy, chiếc tay cầm không dây của Xbox 360 lại không được chuộng bằng loại có dây. Nguyên nhân là pin của chiếc tay cầm không dây chỉ chơi được khoảng 2 đến 2,5 giờ là hết. Khi chiến binh của bạn đang tả xung hữu đột giữa một rừng quân lính với trò Ninety-nine nights mà bị bất động vì tay cầm hết pin thì đúng là cơn ác mộng. Mặt khác, kích thước và trọng lượng của chiếc tay cầm không dây cũng "hoành tráng" hơn tay cầm có dây do thêm pin và bộ truyền tín hiệu.
|
Tay cầm Xbox rởm không có logo Microsoft ở gáy. |
Hiện các model tay cầm không dây khác (chủ yếu cho PS2 và PC) chưa được game thủ ưa chuộng. Một mặt do giá bán của những tay này còn cao so với những tay có dây. Mặt khác, rất khó mua được đồ xịn ở Việt Nam. Kiếm được món đồ tốt trong số "vô danh tiểu tốt" còn lại thì như việc mò kim đáy bể. Những tay cầm không dây kiểu này thường gặp các bệnh không nhạy, nhanh hết pin và to nặng. Nguyên nhân chúng hoạt động ở tần số không ổn định, dễ bị nhiễu nên bắt tín hiệu không tốt.
(Theo Game Thủ.NET)