Trong số hàng nghìn giáo viên “Tây balô” đang mưu sinh tại Việt Nam thì Kenny là người có thâm niên dạy ngoại ngữ cao ngót 8 năm. Vốn tiếng Việt duy nhất mà Kenny biết chỉ là một câu nói thuần Việt: “Tôi xấu như... ma”.
Vậy mà sau ngần ấy năm sống ở Việt Nam, dạy tiếng Anh cho học sinh Việt Nam, giờ vốn tiếng Việt của anh vẫn gần như zero, phát âm rất chật vật. Kenny cho biết, ngoài giờ ăn, ngủ, phần lớn thời gian trong ngày, anh dùng để “chạy sô” dạy tiếng Anh. Một tháng, Kenny kiếm được gần 2.000 USD từ dạy tiếng Anh. Có 4 cơ sở giáo dục thuê Kenny, trong đó có một cơ sở mầm non.
Thường thì lớp của Kenny chỉ có 8 học viên, toàn thế hệ trẻ. Mang tiếng là lớp học “đẳng cấp quốc tế” nhưng những giáo cụ để phục vụ cho một buổi dạy tiếng của Kenny sơ sài quá mức. Không tai nghe, không máy chiếu, cũng chẳng có băng hình như trong quảng cáo, chỉ có chiếc máy cassette “cối” từ những năm 90 thế kỷ trước dùng để nghe băng. Vậy mà cơ sở này thu học phí đắt kinh khủng: gần 10 USD/buổi/học viên.
Giáo trình Kenny dạy là New Cutting Egde, bán rất nhiều ở ngoài phố. Một tiếng đồng hồ trôi qua nhưng vì Kenny nói như gió, mấy cô cậu học trò cứ nghệt ra chẳng hiểu gì. Trong bài đọc hiểu có rất nhiều kiến thức ngữ pháp quan trọng, nhưng tuyệt nhiên không thấy Kenny giảng, câu cú ở thời đó thì vận dụng trong ngữ cảnh nào.
Kenny giao cho học sinh đặt 10 ví dụ với thời tương lai gần, rồi ngồi dựa vào tường, đưa tay che miệng ngáp liên tục, chốc chốc lại xem đồng hồ. Anh ta rất sốt ruột vì ngay sau ca dạy này, anh còn một tua nữa ở trung tâm A. trên đường Tô Hiến Thành... May cho Kenny, chưa kịp kiểm tra ví dụ của học trò thì chuông reo. Học viên và thầy giáo lục tục ra về, kết thúc một buổi học có mức học phí gần 10 USD/học viên.
Kenny thật thà bảo, người Việt Nam quá “nệ ngoại” nên thủ tục nhận người nước ngoài vào làm giáo viên dễ không thể tưởng tượng được. Trong khi ở quê anh, một người ngoại quốc muốn vào dạy học tại một trường phổ thông ít nhất phải trải qua ba lần sát hạch trình độ, phải có báo cáo nghiên cứu khoa học...
Không bằng cấp, không chứng chỉ sư phạm cũng đứng lớp
John đến từ Canada cũng là một giáo viên như thế. John sống trong một căn nhà hai tầng đã bạc màu vôi ve và đồ đạc thì tuềnh toàng hệt cảnh sinh viên ngoại tỉnh đi thuê nhà. Lạ là nhà John không hề có một cuốn giáo trình ngoại ngữ, không có băng nghe tiếng.
Theo lời John, chương trình giảng dạy của các trung tâm mà anh đứng lớp không được đăng ký và kiểm định chất lượng. Chẳng ai yêu cầu anh phải dạy như thế nào, họ ấn cho quyển giáo trình là xong, thậm chí có cuốn giáo trình dưới dạng photo, vậy mà nhiệm vụ của anh là phải giúp học viên hiểu đây là “công nghệ giảng dạy vượt trội đến từ Hoa Kỳ”, là “chương trình đi sâu tổng hợp lý thuyết hàng đầu thế giới”...
Hiện nay, John dạy ngoại ngữ tại một trung tâm ở phố Đội Cấn, nhưng anh không biết chút thông tin nào về chủ đầu tư người Hàn Quốc, năm thì mười họa mới thấy họ xuất hiện ở Hà Nội.
Ông Trần Việt Cường, Giám đốc trung tâm ngoại ngữ trên đường Thanh Xuân thở dài tâm sự: “Nghiệp vụ sư phạm và trình độ ngoại ngữ của nhiều “Tây balô” có khi còn kém xa giáo viên trong nước. Các trung tâm biết cả, nhưng họ có mất gì đâu nên sẵn sàng thu học phí cắt cổ. Còn người học thì sính ngoại cứ lao vào như thiêu thân”.
Ở Hà Nội hiện có 23 cơ sở giáo dục có 100% vốn nước ngoài. Mới đây, đoàn kiểm tra liên ngành của Hà Nội sau khi thanh kiểm tra tất cả các cơ sở giáo dục có 100% vốn nước ngoài ở Hà Nội đã phát hiện rất nhiều vi phạm về cung cách quản lý giáo viên nước ngoài tại các cơ sở. Hầu hết họ không ký hợp đồng lao động, giấy phép lao động với giáo viên nước ngoài. Lác đác vài nơi có làm thủ tục này nhưng không quan tâm tới thời hạn lưu trú nên đã ký hợp đồng dài hơn thời hạn lưu trú.
(Theo Công an Nhân Dân)