Ngày 2/3, Cục Đường thủy nội địa Việt Nam (Cục Đường thủy) báo cáo Bộ Giao thông Vận tải về công tác vận tải hành khách tuyến Hội An - Cù Lao Chàm, TP Hội An, tỉnh Quảng Nam, trong đó đề cập chi tiết về tàu Phương Đông 05 bị chìm hôm 26/2 làm 17 người chết.
Tàu Phương Đông 05 đã lắp thiết bị AIS để lưu trữ thông tin về hành trình, tốc độ. Tuy nhiên, thông tin cuối cùng được cơ quan hàng hải ghi lại lúc 9h19 ngày 4/12/2020, từ đó đến nay không có. Việc này, theo Cục Đường thủy, là không đúng quy định. Bởi Thông tư 17/2018 nêu rõ chủ tàu, chủ phương tiện và thuyền trưởng có trách nhiệm duy trì hoạt động của thiết bị AIS lắp đặt trên tàu thuyền theo chế độ 24h/7 để truyền phát bản tin AIS.
Ngoài ra, tàu Phương Đông 05 lắp vô tuyến điện, thiết bị quan trọng trong công tác tìm kiếm cứu nạn. Tuy nhiên, sau tai nạn, thuyền trưởng đã ra nơi tàu đắm để lấy thiết bị. Cục Đường thủy cho biết đã trao đổi với Sở Giao thông Vận tải Quảng Nam liên hệ với cơ quan công an để xử lý.
Vị trí xảy ra tai nạn tại khu vực luồng cong gấp (vòng tròn phía trên). Ảnh: Cục Đường thủy nội địa Việt Nam
Vẫn theo Cục Đường thủy, vị trí tàu bị nạn nằm trong khu vực luồng cong gấp, thuyền trưởng phải giảm tốc độ để đảm bảo an toàn (dưới 9 km/h theo giấy chứng nhận do cơ quan đăng kiểm cấp).
Liên quan đến tốc độ tàu, trả lời VnExpress ngày 27/2, ông Lê Sen, thuyền trưởng tàu Phương Đông 05, nói khi rời đảo, tàu chạy 40-45 km/h, về gần đến bờ giảm khoảng 30 km/h.
Cục Đường thủy chỉ ra tàu Phương Đông 05 hoạt động trong thời tiết xấu. Theo giấy chứng nhận an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường phương tiện thủy nội địa cấp ngày 19/1/2022, tàu được hoạt động trong điều kiện gió không quá cấp 5.
Trong khi đó, lúc 16h ngày 25/2 và 4h ngày 26/2, Đài Khí tượng Quảng Nam phát tin cảnh báo trong 24 giờ tới, vùng biển Quảng Nam có mưa rải rác, gió đông bắc mạnh cấp 5, có nơi cấp 6, giật cấp trên cấp 6. Tầm nhìn xa trên 10 km, giảm xuống 4-10 km trong mưa, sóng biển cao 1,5-2,5 m, biển động.
Với điều kiện thời tiết được dự báo có nơi gió cấp 6, giật trên cấp 6, đơn vị quản lý bến cần dừng cấp phép hoạt động cho tàu để đảm bảo an toàn, tuy nhiên tàu vẫn được xuất bến.
Trả lời báo chí ngày 1/3, đại tá Nguyễn Quang Nam, Phó chỉ huy trưởng Bộ chỉ huy Bộ đội biên phòng Quảng Nam, nói việc cấp phép căn cứ dự báo thời tiết của Đài Khí tượng thủy văn tỉnh. "Theo dự báo, ngày 25-26/2 biển Hội An có gió đông bắc cường độ 2-3 m/s (gió cấp 2). Với cường độ này thì gió nhẹ, không ảnh hưởng tàu thuyền trên biển. Ở mức 8-10 m/s mới gọi là biển động nhẹ", ông Nam nói.
Tàu Phương Đông 05 hoạt động trong điều kiện thời tiết xấu. Ảnh: Nguyên Đông
Về cơ quan quản lý nhà nước trên tuyến, hiện nay Quảng Nam chưa có cơ quan cảng vụ thực hiện chức năng quản lý nhà nước tại cảng, bến thủy nội địa. Đội Quản lý bến thủy nội địa thuộc Thanh tra Sở Giao thông Vận tải Quảng Nam cấp phép cho tàu rời bến; ở đầu bến Cù Lao Chàm được thực hiện bởi Ban quản lý bến thủy nội địa Cù Lao Chàm (thuộc UBND xã Tân Hiệp, TP Hội An).
Thanh tra Sở Giao thông Vận tải có chức năng thanh tra, kiểm tra lại đồng thời cấp phép phương tiện ra vào Cửa Đại là "bất cập". Cục Đường thủy kiến nghị Bộ Giao thông Vận tải tăng cường giám sát công tác quản lý nhà nước về đường thủy nội địa cũng như đôn đốc địa phương thực hiện nhiệm vụ.
Thời gian tới, Cục Đường thủy cho biết sẽ rà soát quy định về an toàn đối với hoạt động vận tải hành khách trên đường thủy nội địa, đánh giá các vấn đề về hạ tầng luồng tuyến, báo hiệu tại địa bàn tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn.
Trước đó khoảng 14h ngày 26/2, tàu cao tốc Phương Đông 05 chở 39 người (gồm 36 khách du lịch đến từ Hà Nội, TP HCM, Bình Dương, 1 lái ca nô, 2 phục vụ) từ đảo Cù Lao Chàm vào cảng Cửa Đại. Cách bờ khoảng 3 km, tàu cao tốc (người dân thường gọi là ca nô) lật làm 17 người chết, còn lại được cứu sống.
Tại cuộc họp báo ngày 1/3, Công an tỉnh Quảng Nam kết luận ban đầu tàu lật do "sóng lớn đập vào mạn trái gây vỡ tàu, nước tràn vào". Còn nguyên nhân khiến số người chết cao, theo Chủ tịch TP Hội An, do tàu thiết kế kín theo chuẩn SB, người bị nạn không thoát ra được. Biển Cửa Đại từng xảy ra một số vụ tai nạn, nạn nhân đều thoát ra ngoài và được cứu sống do tàu không kín (theo chuẩn SI).