Trong số 26 thành viên Chính phủ khoá 14 được phê chuẩn sáng 28/7, chỉ có một vị trí thay đổi so với nhiệm kỳ 13 (kiện toàn từ tháng 4/2016) là Bộ trưởng Nông nghiệp và phát triển nông thôn. Tân Bộ trưởng Nông nghiệp Nguyễn Xuân Cường có cuộc trao đổi nhanh với báo chí sau khi đươc phê chuẩn.
- Ông nhìn nhận những thách thức với nông nghiệp hiện nay như thế nào?
- Đang có 3 thách thức rất lớn. Thứ nhất, nền Nông nghiệp Việt Nam về tổng thể vẫn là nền nông nghiệp dựa trên các hộ nhỏ lẻ. Hiện nay chúng ta có 12 triệu hộ nông dân sản xuất trên một diện tích canh tác bình quân rất thấp (0,3ha/hộ). Đây là một trong những rào cản lớn nhất đối với việc hình thành một nền nông nghiệp tập trung, hiệu quả, bền vững.
Thứ hai là biến đổi khí hậu, hiện đang diễn ra nhanh hơn kịch bản dự báo. Chúng ta là 1 trong 5 nước bị tổn thương lớn nhất, 6 tháng đầu năm 2016 thể hiện rất rõ điều này. Hầu như toàn bộ các vùng lãnh thổ Việt Nam đều chịu ảnh hưởng của biến đổi khí hậu, trong đó đặc biệt là khu vực đồng bằng sông Cửu Long, vùng Tây Nguyên và Nam Trung Bộ cũng như vùng núi phía Bắc. Đây là thách thức rất lớn, là vấn đề sẽ làm đảo lộn toàn bộ cơ cấu sản xuất cũng như đời sống của người dân, nhất là bà con vùng sâu vùng xa.
Thứ ba, hội nhập sâu rộng hơn, hiện sản phẩm nông nghiệp đã đi 180 nước, bên cạnh cơ hội mở rộng thị trường thì áp lực chất lượng, áp lực khi tham gia vào chuỗi giá trị và an toàn thực phẩm đều là thách thức lớn.
- Bộ trưởng có kế hoạch hành động gì cho nhiệm kỳ mới?
- Câu chuyện đầu tiên phải tập trung vào là an toàn thực phẩm, một vấn đề nóng hổi, đang là đòi hỏi của người dân. Chúng tôi sẽ bằng tất cả các giải pháp tổng hợp, giải quyết cho được vấn đề an toàn thực phẩm.
Đồng thời với đó là tập trung vào tái cơ cấu nông nghiệp theo hướng từng bước khắc phục được 3 vấn đề nêu trên, gồm: sản xuất nhỏ manh mún, biến đổi khí hậu và hội nhập. Việc tái cơ cấu nông nghiệp sẽ được làm theo hướng sản xuất chuỗi, bền vững, hiệu quả.
Một vấn đề rất lớn cũng phải tập trung vào là xây dựng nông thôn mới. Trong 5 năm qua, chúng ta đã có kết quả tốt trong xây dựng nông thôn mới, có 22% số xã đạt 19 tiêu chí nông thôn mới. Nhưng đây mới là kết quả bước đầu, vẫn còn 78% số xã hết sức khó khăn về nguồn lực, chủ yếu nằm ở vùng sâu vùng xa, miền núi. Đây chính là khu vực mà chúng ta cần tăng cường đầu tư phát triển nông nghiệp, cải thiện đời sống nông dân, để làm sao rút ngắn khoảng cách giữa vùng sâu, vùng xa với vùng phát triển, vùng đồng bằng.
- Thông điệp của Thủ tướng trước Quốc hội đã nhấn mạnh đến yêu cầu hành động quyết liệt. Là một thành viên Chính phủ, ông nghĩ sao?
- Thông điệp của Thủ tướng rất rõ ràng: Chính phủ khoá 14 sẽ hành động quyết liệt. Khu vực Nông nghiệp hiện nay vừa có diện tích rất rộng (70% diện tích cả nước) và gần 70% dân số, 46% lao động. Trong khi khu vực này thu nhập đang ở mức thấp và còn nhiều vấn đề nan giải khác. Vì vậy, ngành nông nghiệp cũng đặt quyết tâm góp phần cùng Chính phủ thực hiện thông điệp của Thủ tướng, bằng các chương trình hành động cụ thể.
Võ Hải