Bộ trưởng Hồ Nghĩa Dũng. Ảnh: TTXVN. |
Trong 2 tiếng đăng đàn sáng nay, Bộ trưởng Hồ Nghĩa Dũng đã trả lời trực tiếp 17 đại biểu. Đây là con số kỷ lục trong nhiều kỳ chất vấn.
'Tai nạn giao thông tăng là trách nhiệm của cả hệ thống'
Theo Bộ trưởng Dũng, năm 2006 tai nạn giao thông tiếp tục gia tăng cả về số vụ và số người chết. Có 5 nguyên nhân, đó là: hạ tầng giao thông kém; phương tiện vận tải tăng quá nhanh, đến nay là 18,6 triệu và 900.000 ôtô các loại; ý thức của người tham gia giao thông, đặc biệt là người điều khiển phương tiện kém; hệ thống quản lý nhà nước, trong đó có cả Ủy ban an toàn giao thông thiếu tính chuyên nghiệp.
Đại biểu Đỗ Trọng Ngoạn đặt vấn đề: "Nếu năm 2007, tai nạn không giảm thì bộ trưởng sẽ chịu trách nhiệm như thế nào?". Ông Dũng giãi bày, nguyên nhân gây tai nạn có trách nhiệm của bộ, nhưng cũng là trách nhiệm của cả hệ thống chính trị, vì thế không thể giải quyết ngay một sớm, một chiều. "Cá nhân tôi hoàn toàn chịu trách nhiệm. Còn trách nhiệm đến đâu thì xin Quốc hội phán xử", ông nói.
"Mỗi bộ trưởng là tư lệnh một lĩnh vực, không thể đổ lỗi cho hệ thống, rồi cho địa phương. Để xảy ra hàng chục nghìn người chết, Bộ trưởng chịu trách nhiệm trước nhân dân bằng hình thức gì?", đại biểu Ngoạn tiếp tục đeo đuổi. "Nguyên nhân có nhiều, tôi không có ý đổ trách nhiệm cho ai. Khuyết điểm đến đâu, tôi xin chịu trách nhiệm đến đó", giọng ông Dũng bắt đầu run run.
Chưa hài lòng với câu trả lời trên, đại biểu Lê Thị Nga nói: "Đề nghị trả lời đúng về trách nhiệm của bộ trưởng trong quản lý an toàn giao thông". Dẫn ra dư luận phàn nàn về tiêu cực trong quản lý cấp giấy phép phương tiện giao thông, bà Nga hỏi thẳng: "Có hay không hiện tượng này, trách nhiệm bộ thế nào?".
Ở phía trên hội trường, ông Dũng tỏ ra căng thẳng. Rút khăn mùi xoa chấm mồ hôi trán, ông Dũng thừa nhận việc cấp giấy phép lưu hành đặc biệt có tiêu cực. Vừa rồi phát hiện ở khu quản lý đường bộ 5, Bộ đã cho kiểm điểm, kỷ luật. "Tôi không có ý đổ trách nhiệm cho người khác. Nếu xem xét tất cả 4 nguyên nhân, cốt lõi vẫn là quản lý nhà nước yếu kém. Tôi xin nhận trách nhiệm về mình", ông nói.
4 tháng nhậm chức nhưng chưa có chương trình hành động
Không đi sâu vào vấn đề cụ thể, đại biểu Nguyễn Ngọc Đào đặt câu hỏi: "Đã nhậm chức 6 tháng, mục tiêu cơ bản nào ông đặt ra để khắc phục những yếu kém của Bộ? Cơ sở nào Bộ trưởng nói trong các vụ tai nạn giao thông, lỗi là cả hệ thống chính trị". Ông Dũng đính chính: "Tôi chính thức nhậm chức từ tháng 8, chưa định hình được mục tiêu lớn. Quá trình vừa rồi là tháo gỡ khó khăn nhằm ổn định hoạt động của bộ, đồng thời hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao".
"Tôi hoàn toàn không thỏa mãn với câu trả lời. Đã là bộ trưởng phải có chương trình hành động, chí ít phải là ý tưởng, phải đặt nền móng cho mình trong nhiệm kỳ 5 năm. Như thế dân mới tin. Còn không thì đã là dân thường", ông Đào bức xúc. Cả hội trường lặng đi giây lát, Bộ trưởng Dũng lúng túng, ông rất khó khăn khi tiếp tục bảo vệ ý kiến trách nhiệm trong vấn đề an toàn giao thông là của cả hệ thống chính trị.
Thứ tự trả lời chất vấn: 1. Bộ trưởng Giao thông Vận tải Hồ Nghĩa Dũng |
Đại biểu Nguyễn Ngọc Trân đặt câu hỏi: "Vậy bao giờ Bộ trưởng có chương trình hành động, thứ tự ưu tiên các hành động ra sao?". Bày tỏ thông cảm khi Bộ trưởng Dũng phải tiếp nhận một bộ với nhiều vụ tai tiếng, đại biểu Trân hỏi: "Bộ trưởng kế thừa công việc của bộ, hay bắt đầu từ con số không?".
Đến lúc này thì Bộ trưởng Dũng đã tỏ vẻ mệt mỏi. Ông nói rất chậm, không giữ được phong độ như ban đầu: "Một chiến lược toàn diện để đảm bảo an toàn giao thông thì chúng tôi đang xây dựng, có thể trong quý 1-2/2007 sẽ trình Chính phủ. Từ nay đến đó, Bộ vẫn triển khai các giải pháp đã có để đảm bảo an toàn giao thông".
Ngừng giây lát, ông tiếp: "Tôi đang điều hành bộ trên cơ sở kế thừa thành tựu, chứ không phải bắt đầu từ số không. Tôi kế thừa luôn chương trình hành động của Bộ đã xây dựng từ 2006 đến 2010, nhưng đang phát triển cho phù hợp với tình hình mới". Phía dưới hội trường, nguyên Bộ trưởng Đào Đình Bình chống tay lên trán suy tư.
Đại biểu Nguyễn Thị Hoài Thu bày tỏ thông cảm với ông Hồ Nghĩa Dũng: "Tôi biết Bộ trưởng đang ngồi trên chiếc ghế nóng, nóng cả nghĩa đen lẫn nghĩa bóng. Nhưng cả hội trường này và tất cả cử tri kỳ vọng vào tân bộ trưởng. Là tư lệnh lĩnh vực thì từ đường lớn đến nhỏ, bộ trưởng đều có trách nhiệm". Bà đề nghị Bộ trưởng cho biết chính kiến để giải quyết bài toán phương tiện giao thông gia tăng cùng với tình hình tai nạn giao thông tăng mỗi năm.
"Tôi cho rằng phải phát triển giao thông công cộng, hạn chế sử dụng môtô và phương tiện cá nhân. Để thực hiện phải có lộ trình, và chắc chắn sẽ gặp nhiều khó khăn. Cá nhân tôi thừa nhận còn lúng túng", ông Dũng nói.
Cam kết bỏ vai trò "ông chủ", nhưng giải pháp lúng túng
Rút kinh nghiệm sau vụ tiêu cực ở PMU18, Bộ trưởng Dũng cam kết từ bỏ vai trò chủ đầu tư dự án và chủ quản lý đối với hơn 500 doanh nghiệp, dành thời gian thực hiện chức năng quản lý nhà nước. "Chủ đầu tư sẽ giao cho các sở, cục, thậm chí hình thành một cục trực thuộc Bộ để quản lý các dự án. Tuy vừa rồi có hiện tượng tiêu cực, nhưng sự tồn tại ban này là cần thiết", ông Dũng nói. Hiện Bộ có 18 ban quản lý dự án, trong đó 10 ban thuộc bộ.
Đại biểu Nguyễn Viết Chức chỉ ngay ra sự mâu thuẫn trong phần trả lời của ông Dũng: "Bộ trưởng nói từ bỏ vai trò chủ quản, chủ đầu tư. Nhưng giải pháp lại là thành lập một cục trực thuộc bộ để quản lý các ban quản lý dự án. Vậy thì làm sao gọi từ bỏ vai trò ông chủ?".
Bộ trưởng Dũng giải thích: "Đúng là bộ dần dần bỏ chức năng chủ đầu tư. Nhưng vấn đề là phải có cơ quan đứng ra đảm nhận, nếu không sẽ buông lỏng quản lý nhà nước". Ông dẫn ra ví dụ dự án lớn như đường Hồ Chí Minh thì Cục đường bộ VN không đảm đương được. Trong trường hợp đó, phải có một tổ chức, không phải là cơ quan chủ quản, mà là một cục chuyên ngành, để quản lý.
Mặc dù được bộ trưởng Dũng hứa sẽ gặp trực tiếp để trao đổi cụ thể hơn, nhưng đại biểu Chức vẫn chưa hết băn khoăn: "Lại lập một cơ quan mới thì rất ái ngại".
Vẫn xoay quanh vấn đề xóa bỏ vai trò hai "ông chủ", đại biểu Hoàng Thanh Phú nhận xét, nếu duy trì các ban quản lý dự án theo mô hình hiện nay thì tiếp tục có tiêu cực, thất thoát như vụ PMU18. "Bộ trưởng giải quyết vấn đề này thế nào?", ông Phú hỏi.
Bộ trưởng Dũng trả lời: "Có thể sử dụng hình thức trực tiếp quản lý dự án, hoặc thuê tư vấn. Ở nước ta các công ty chuyên nghiệp về quản lý dự án chưa nhiều. Do đó, chủ đầu tư phải thành lập ban quản lý dự án, giúp chủ thực hiện quản lý dự án. Trách nhiệm, quyền hạn của ban sẽ do chủ đầu tư quyết định. Bộ Kế hoạch và Đầu tư đang soạn thảo quy định liên quan đến vấn đề này".
Chưa hài lòng với phần trả lời của Bộ trưởng Giao thông, đại biểu Trần Mạnh Đĩnh lên tiếng: "Bộ trưởng phải đưa ra giải pháp, lộ trình cụ thể, bao giờ xóa bỏ vai trò hai ông chủ, xóa bỏ tình trạng khép kín bộ vừa cấp phép, vừa làm chủ dự án?".
Rút khăn mặt lau mồ hôi trán, Bộ trưởng Dũng nói chậm rãi: "Xóa bỏ chủ đầu tư là định hướng của Chính phủ, không riêng gì của bộ. Việc xóa phải có lộ trình, nhưng 2007-2008 chúng tôi sẽ thực hiện xong. Còn xóa bỏ chủ quản với doanh nghiệp, con đường là cổ phần hóa. Trong 537 doanh nghiệp do bộ quản lý thì số cổ phần hóa đã chiếm 60%, 2 năm nữa sẽ cổ phần hóa toàn bộ".
Phía dưới hội trường, Bộ trưởng Kế hoạch và Đầu tư Võ Hồng Phúc gật đầu đồng tình. Nguyên bộ trưởng Giao thông Vận tải Đào Đình Bình thì nhíu mày đăm chiêu.
Hồng Khánh