Chiều 3/11, tại phiên chất vấn Bộ trưởng Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị, đại biểu Trần Văn Sáu (Phó đoàn Đồng Tháp) nêu thực trạng đến năm 2045, Đồng bằng sông Cửu Long cần hoàn thành khoảng 400 km đường cao tốc với nhu cầu 39 triệu m3 cát san lấp, chưa kể các công trình công cộng, dân sinh khác.
Do đó, nhu cầu cát san lấp rất lớn, nhưng tiếp tục khai thác sẽ gây sạt lở, sụt lún, bức xúc trong xã hội. Ông Sáu đề nghị Bộ trưởng cho biết giải pháp đáp ứng nhu cầu các dự án cũng như phương án thay thế cát sông.
Nội dung này được Phó chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương (điều hành phiên họp) yêu cầu tân Bộ trưởng Giao thông Vận tải Nguyễn Văn Thắng - người vừa được Quốc hội phê chuẩn bổ nhiệm làm bộ trưởng 12 ngày trước, trả lời.
Ông Thắng cho biết, số lượng cát sông để xây cao tốc sẽ thiếu rất nhiều. Nhu cầu cát sông làm vật liệu cho công trình giao thông tại đồng bằng sông Cửu Long là 39 triệu m3, nhưng khu vực chỉ có 26 triệu m3.
Để khắc phục, Bộ Giao thông Vận tải đã phối hợp với Bộ Tài nguyên và Môi trường nghiên cứu dùng cát biển thay thế cát sông. Đây là vấn đề cấp thiết nên các đơn vị đã lấy mẫu để nghiên cứu. Nếu dùng cát biển, riêng đồng bằng sông Cửu Long đã có hàng tỷ m3, không chỉ đáp ứng nhu cầu dùng cho vùng mà còn cho cả nước.
Tuy nhiên, Bộ trưởng Thắng cho biết đến cuối năm 2023 mới có kết quả nghiên cứu có thể dùng cát biển thay thế cát sông được hay không. Dù vậy, nghiên cứu ban đầu cho thấy rất khả thi, và nhiều nước như Nhật Bản, Singapore đã áp dụng thành công. Bộ Giao thông Vận tải đã cho phép nhà thầu có thể dùng tro xỉ làm vật liệu đắp nền thay thế cho cát sông.
Bộ trưởng Giao thông Vận tải Nguyễn Văn Thắng. Ảnh: Media Quốc hội
Tại phiên chất vấn, đại biểu Trần Văn Lâm hỏi nguyên nhân gây ngập lụt đô thị ở khắp nơi như Quảng Ninh, Hải Phòng, Nha Trang, Hà Nội, TP HCM, Cần Thơ... Tình trạng kẹt xe cũng xảy ra ở nhiều nơi. Các vấn đề này đã xuất hiện từ lâu nhưng chưa có hướng giải quyết.
Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng nêu ba nguyên nhân khiến các đô thị ngập lụt thời gian gần đây. Đầu tiên là các khu đô thị cũ được xây dựng từ lâu thường có cốt nền thấp, nhưng khi sửa chữa đường nội đô đã dùng phương pháp cũ là trải thảm đường mới lên thảm cũ, khiến cốt đường cao hơn, các đô thị dễ ngập lụt. Bộ Giao thông Vận tải đã chỉ đạo các đơn vị áp dụng phương thức sửa đường mới là bóc thảm cũ ra rồi mới trải thảm mới lên.
Nguyên nhân thứ hai là hệ thống cống rãnh, tiêu thoát nước ở các đô thị cũ trước đây được xây dựng chưa đồng bộ, không đáp ứng yêu cầu. Thứ ba là các khu đô thị mới ngập do kết nối với hạ tầng giao thông, hạ tầng khác chưa đồng bộ. Nhiều khu đô thị mới xây dựng ở những nơi đường sá, cầu cống chưa có. Ngoài ra, quá trình vận hành, có nơi chưa quan tâm xử lý vướng mắc về hệ thống giao thông, cống rãnh thoát nước.
Về tình trạng tắc nghẽn giao thông tại các đô thị, tân Bộ trưởng Giao thông Vận tải lý giải có nhiều nguyên nhân, nhưng "chủ yếu do áp lực phương tiện giao thông rất lớn trong khi hạ tầng chưa phát triển kịp".
"Cần quản lý chặt chẽ quy hoạch đô thị, không vì lợi nhuận mà xây nhà cao tầng phá vỡ quy hoạch. Hệ thống giao thông công cộng cần phát triển nhanh hơn. Việc di dời công trình, trụ sở ra khỏi nội đô cần tiến hành đồng bộ", lãnh đạo ngành Giao thông Vận tải nhấn mạnh.
Sáng mai 4/11, Bộ trưởng Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị còn 40 phút trả lời chất vấn của đại biểu. Sau đó, Bộ trưởng Thông tin và Truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng sẽ đăng đàn trả lời chất vấn. Buổi chiều, Bộ trưởng Phạm Thị Thanh Trà trả lời chất vấn nhóm vấn đề thứ ba thuộc lĩnh vực nội vụ.
Viết Tuân - Sơn Hà