Fabiano Caruana (Elo 2.822) là kỳ thủ đầu tiên giành suất dự Candidates 2020, nhờ là nhà vô địch giải này năm ngoái. Anh hòa cả 12 ván cờ tiêu chuẩn với Magnus Carlsen (trái), nhưng thua cả ba ván tie-break cờ nhanh. Kỳ thủ Mỹ gốc Italy sẽ dự Candidates lần thứ ba trong sự nghiệp, và anh tiếp tục là ứng viên vô địch. Caruana, 27 tuổi, đang là kỳ thủ số hai thế giới. Anh được đánh giá cao ở khai cuộc, cờ tiêu chuẩn.
Đối trọng của Caruana tại Candidates là kỳ thủ số một Trung Quốc - Đinh Lập Nhân (2.801). Anh tiến tới Candidates với tư cách á quân Cúp Thế giới 2019. Đinh từng gây tiếng vang khi hạ Carlsen ở chung kết Sinquefield Cup hôm 28/8, ở loạt tie-break cờ chớp. Kỳ thủ 27 tuổi thắng Carlsen cả hai ván cờ chớp, khiến Vua cờ Na Uy lần đầu thua ở tie-break kể từ năm 2007. Đinh từng đạt kỷ lục 100 ván bất bại liên tiếp ở cờ tiêu chuẩn từ tháng 8/2017 đến 11/2018. Kỷ lục này bị Carlsen xô đổ trong năm nay.
Người đánh bại Đinh ở chung kết Cúp Thế giới là Teimour Radjabov (2.765). Anh là bất ngờ đầu tiên trong số tám kỳ thủ giành suất dự Candidates 2020. Chỉ là hạt giống số 10, Radjabov vượt qua nhiều cao thủ như Shakhriyar Mamedyarov, Jeffery Xiong hay Maxime Vachier-Lagrave để vào chung kết. Trong trận quyết định với Đinh, Radjabov thắng cả hai ván tie-break cờ chớp để lần đầu vô địch Cúp Thế giới.
Radjabov từng được coi là thần đồng cờ vua Azerbaijan, khi trở thành Đại kiện tướng tháng 3/2001, khi mới 14 tuổi. Những năm qua, Radjabov thường ở top đầu thế giới, nhưng không thường xuyên được mời dự các siêu giải. Anh cũng tự nhận là kỳ thủ bán giải nghệ, không đầu tư quá nhiều thời gian vào cờ vua.
Vương Hạo (2.756) là bất ngờ thứ hai trong danh sách dự Candidates 2010, nhờ chức vô địch Grand Swiss. Nhà vô địch giải cờ vua quốc tế HDBank 2019 được coi là làn gió mới tại Candidates, với phong độ bùng nổ trong năm qua. Tại giải cờ hệ Thụy Sĩ Grand Swiss, Vương giành được tám trên 11 điểm, trong đó có chiến thắng trước cựu Vua cờ Viswanathan Anand. Vương bằng điểm Caruana, nhưng nhỉnh hơn chỉ số phụ để vô địch. Kỳ thủ 30 tuổi không nằm trong thành phần đội tuyển cờ vua Trung Quốc kể từ năm 2012.
Sau khi hệ thống giải Grand Prix kết thúc hôm 23/12 ở Jerusalem, Israel, bốn suất Candidates còn lại cũng lộ diện. Alexander Grischuk (2.777) không dự chặng Jerusalem, vẫn vô địch Grand Prix 2019 với 20 điểm. Kỳ thủ Nga 36 tuổi đoạt á quân Moscow và quán quân Hamburg.
Đây là lần thứ bảy Grischuk dự Candidates, nhưng anh chưa từng vô địch. Thành tích tốt nhất của kỳ thủ số năm thế giới là á quân năm 2012, khi anh thua Boris Gelfand ở chung kết.
Chiếc vé dự Candidates còn lại từ Grand Prix thuộc về Ian Nepomniachtchi (2.767) - nhà vô địch Moscow và Jerusalem. Kỳ thủ Nga 29 tuổi loại đối thủ chính Vachier-Lagrave ở bán kết, sau đó thắng Vi Dịch ở chung kết để đăng quang ở Jerusalem. Anh là một trong số ít kỳ thủ nhỉnh hơn Carlsen ở đối đầu, cờ tiêu chuẩn. Nepomniachtchi thắng Carlsen bốn ván, chỉ thua một. Lần gần nhất hai kỳ thủ này gặp nhau, phần thắng thuộc về Carlsen tại Grand Chess Tour ở Croatia 2019. Đây mới là lần đầu Nepomniachtchi dự Candidates.
Với nhiều bất ngờ từ danh sách dự Candidates 2020, nhiều cao thủ phải trông chờ suất từ hệ số Elo trung bình năm 2019. Anish Giri (2.769) đạt Elo trung bình cao nhất năm, sau Carlsen và hai kỳ thủ đã có vé là Caruana và Đinh. Để bảo toàn Elo, kỳ thủ Hà Lan 25 tuổi không dự nhiều giải trong ba tháng cuối năm 2019.
Đây mới là lần thứ hai Giri dự Candidates. Ở lần đầu góp mặt năm 2016, anh đứng thứ sáu nhưng được nhắc đến nhiều khi hòa cả 14 ván.
Chiếc vé cuối cùng dự Candidates 2020 là suất đặc cách của chủ nhà Nga cho Kirill Alekseenko (2.704). Kỳ thủ 22 tuổi được chọn nhờ là kỳ thủ có vị trí cao nhất ở Grand Swiss nhưng không giành suất trực tiếp dự Candidates. Anh đứng thứ ba tại giải, sau hai kỳ thủ đã có vé Candidats - Vương và Caruana.
Với Elo chỉ 2.704, Alekseenko trở thành đề tài tranh luận trong làng cờ, khi người hâm mộ cho rằng ban tổ chức ưu ái kỳ thủ chủ nhà. Nhiều người cho rằng Vachier-Lagrave xứng đáng nhận suất đặc cách hơn khi là kỳ thủ có vị trí cao nhất nhưng không giành suất trực tiếp ở Cúp Thế giới, Grand Prix và hệ số Elo trung bình. Hôm 11/11, chủ tịch Liên đoàn cờ vua Nga - Andrey Filatov - tuyên bố cần ít nhất một kỳ thủ chủ nhà ở Candidates 2020. Sau khi Grischuk và Nepomniachtchi giành suất qua Grand Prix, Filatov nói có thể xem xét để Vachier-Lagrave đấu tay đôi với Alekseenko để tranh vé đặc cách.
Đến hôm 23/12, đại diện của Vachier-Lagrave viết thư cho Filatov, thỉnh cầu chọn kỳ thủ Pháp vì mục đích thể thao, hoặc tổ chức trận đấu giữa hai kỳ thủ. Trong cùng ngày, Filatov thông báo đưa suất đặc cách chính thức cho Alekseenko.
Xuân Bình
Ảnh: Lennart Ootes, WorldChess, GP