Tác phẩm của đạo diễn Vương Gia Vệ ra mắt tròn 20 năm. Phim vốn dự kiến phát lại tại Liên hoan phim Cannes 2020, ra rạp tại nhiều nước châu Á, Âu Mỹ từ tháng 5 song phải hủy vì dịch bệnh. Tác phẩm được xếp vào hàng kiệt tác điện ảnh thế giới, nhiều lần vào danh sách phim hay nhất mọi thời. Phim lấy bối cảnh Hong Kong thập niên 1960, kể về hai gia đình Chu Mộ Vân (Lương Triều Vỹ đóng) và Tô Lệ Trân (Trương Mạn Ngọc) ở trọ cùng một khu tập thể, vợ của Mộ Vân ngoại tình với chồng của Lệ Trân. Hai người bị phản bội đau khổ, tâm sự cùng nhau và nảy sinh tình cảm song chôn giấu trong lòng.
Để khắc họa câu chuyện đó, êkip mất 15 tháng quay, với những kịch bản trái ngược. Bởi đạo diễn Vương Gia Vệ không làm phim theo kịch bản. Quay được một nửa, ông mới xác định được chủ đề tác phẩm.
Trong cuốn sách WKW: The Cinema of Wong Kar Wai (Thế giới phim của Vương Gia Vệ) xuất bản năm 2016, nhà phê bình điện ảnh người Mỹ John Powers ghi lại những lời kể của đạo diễn về quá trình quay Tâm trạng khi yêu. Ông cho biết ban đầu dự định quay ba câu chuyện khác nhau nhưng vì quá phức tạp, thời gian không cho phép, ông chọn một nội dung. Diễn biến quan hệ hai nhân vật chính phụ thuộc những ý tưởng Vương Gia Vệ bất chợt nghĩ ra. Có hàng chục cảnh đã quay xong nhưng ông cắt bỏ, yêu cầu quay lại.
Triều Vỹ, Mạn Ngọc diễn đôi gian phu dâm phụ ở hậu trường "Tâm trạng khi yêu". Video: Bilibili.
Đạo diễn Hong Kong từng dựng câu chuyện Chu Mộ Vân, Tô Lệ Trân là đôi gian phu dâm phụ, yêu cầu hai diễn viên quay cảnh yêu đương mặn nồng trong khách sạn ở Singapore. Lệ Trân là người đàn bà lăng loàn, ỡm ờ với tình nhân trước mặt nhiều người.
Có lúc, đạo diễn muốn Chu Mộ Vân trả thù Tô Lệ Trân, chỉ vì cô nói: "Tôi không như vợ anh, tôi sẽ không ngoại tình". Sau khi dụ được Tô Lệ Trân lên giường, Mộ Vân nói: "Tôi làm vậy để trả thù cô. Tôi chỉ muốn chứng minh cô và vợ tôi cùng là một loại người, cô cũng là dâm phụ". Sau đó, hai người xa nhau, Chu Mộ Vân không biết Tô Lệ Trân có thai. Nhiều năm qua đi, anh hối hận, nhận ra không quên được Lệ Trân. Những cảnh này sau đó đều bị bỏ.
Lương Triều Vỹ, Trương Mạn Ngọc và Vương Gia Vệ tại LHP Cannes 2000. Ảnh: AFP.
Theo Sina, Trương Mạn Ngọc từng bấn loạn trong hơn một năm làm phim. Cô liên tục hỏi Vương Gia Vệ rốt cục nội dung phim thế nào. Lương Triều Vỹ cũng từng hỏi đạo diễn: "Tại sao Chu Mộ Vân lại ở bên người phụ nữ này lâu như thế, anh ta có yêu cô ta không? Anh ta muốn lên giường với cô ta hay làm sao?".
Với quá nhiều mảnh ghép, nội dung trái ngược, Vương Gia Vệ không biết đâu sẽ là cảnh quay cuối cùng. Trên Beijingnews, đạo diễn từng nói: "Bạn có biết tại sao phim của tôi chủ yếu là cảnh chiều muộn hoặc tối? Vì ban ngày cần nghĩ và viết kịch bản, buổi tối mới quay".
Một cảnh bị cắt trong "Tâm trạng khi yêu". Video: Bilibili.
Sau khi đã có các mảnh ghép lộn xộn, Vương Gia Vệ cùng cộng sự biên tập thành câu chuyện hoàn chỉnh. Ông nói công việc thú vị nhất khi làm phim là biên tập, ví việc này như nấu ăn. Tất cả nguyên liệu đã có sẵn trước mắt, ông muốn biến hóa theo ý muốn, khẩu vị.
Vương Gia Vệ cảm thấy không nên tập trung vào chuyện ngoại tình vì như thế khán giả sẽ thảo luận ai đúng, ai sai. Ông muốn nhìn vấn đề ở góc độ khác - thái độ của con người bấy giờ về chuyện ngoại tình. Để nêu bật ý tưởng, đoàn phim dựng bối cảnh là những không gian chật chội. Hai nhân vật chính luôn bị nhốt trong một khung nào đó như cửa sổ, khung thép, cánh cửa ra vào - tượng trưng cho tình cảm bị mắc kẹt bởi rào cản đạo đức, rào cản dư luận.
Đạo diễn không muốn quay trong phim trường, với khung cảnh được sắp đặt mà muốn quay từ những chất liệu trong đời thực. Một chiếc cầu thang, ông cũng lùng sục khắp Hong Kong cho tới khi tìm được nơi như ý.
Nhiều khán giả hỏi vì sao các nghệ sĩ lớn bằng lòng tốn nhiều thời gian quay phim của Vương Gia Vệ, John Powers cho rằng bất luận ngoài đời hay trên phim trường, Vương Gia Vệ đều là người dẫn đường tốt, xứng đáng dành thời gian để ở bên.
Nghinh Xuân