Sân bay quốc tế Sky Harbor ở Phoenix vào tháng 6/2017, hàng chục chuyến bay phải hoãn trong vài ngày khi nhiệt độ lên tới 48,8 độ C. Ảnh: Matt York/AP
Theo Paul Williams, giáo sư khoa học khí quyển ở Đại học Reading tại Anh, thách thức cơ bản mà bất kỳ máy bay nào cũng phải đối mặt khi cất cánh là máy bay quá nặng và trọng lực níu chúng trên mặt đất. Để vượt qua trọng lực, máy bay cần tạo ra lực nâng, dựa vào khí quyển để đẩy phương tiện lên. Lực nâng phụ thuộc vào một số yếu tố, nhưng một trong những yếu tố quan trọng nhất là nhiệt độ không khí. Khi ấm lên, không khí nở ra, vì vậy số lượng phân tử sẵn có để đẩy máy bay lên giảm đi.
Nhiệt độ cứ tăng 3 độ C, lực nâng của máy bay lại giảm 1%, theo Williams. "Đó là lý do tại sao nhiệt độ cực hạn khiến máy bay khó cất cánh hơn. Trong một số điều kiện, việc cất cánh có thể trở nên bất khả thi", CNN hôm 3/11 dẫn lời Williams. Vấn đề đặc biệt ảnh hưởng tới các sân bay ở độ cao lớn, nơi không khí tự nhiên vốn mỏng hơn và đường băng ngắn, dẫn tới máy bay có ít chỗ để tăng tốc. Nếu máy bay thông thường cần 1.981 m đường băng ở 20 độ C, con số sẽ tăng lên 2.499 m ở 40 độ C.
Williams và cộng sự nghiên cứu dữ liệu lịch sử từ 10 sân bay ở Hy Lạp, tất cả đều có chung đặc điểm là nhiệt độ mùa hè cao và đường băng ngắn. Họ nhận thấy nhiệt độ ấm lên 0,75 độ C qua mỗi thập kỷ từ thập niên 1970. Gió ngược dọc theo đường băng cũng giảm 4,3 km/h qua mỗi thập kỷ. Gió ngược rất có lợi cho hoạt động cất cánh. Một số bằng chứng cho thấy biến đổi khí hậu đang khiến gió thổi chậm lại.
Tiếp theo, nhóm nghiên cứu đưa dữ liệu nhiệt độ và gió ngược vào máy tính hiệu suất cất cánh của nhiều loại máy bay khác nhau, bao gồm A320, một trong những máy bay phổ biến nhất thế giới. Họ phát hiện trọng lượng cất cánh tối đa giảm 127 kg mỗi năm, tương đương trọng lượng của một hành khách cùng hành lý, có nghĩa mỗi năm máy bay chở được ít hơn một hành khách.
Từ khi ra mắt vào năm 1988 cho tới năm 2017, trọng lượng cất cánh tối đa của A320 giảm hơn 3.629 kg ở sân bay quốc gia đảo Chios, sân bay chính trong nghiên cứu với chiều dài đường băng dưới 1.500 m. Trong đợt nắng nóng năm 2018, hơn một chục chuyến bay buộc phải giảm bớt hành khách để cất cánh an toàn.
Năm 2017, hàng chục chuyến bay phải hoãn trong vài ngày ở sân bay quốc tế Sky Harbor của Phoenix khi nhiệt độ lên tới 48,8 độ C, cao hơn nhiệt độ vận hành tối đa của nhiều máy bay chở khách. Nghiên cứu từ Đại học Columbia dự đoán năm 2050, một loại máy bay thân hẹp như Boeing 737 sẽ phải tăng giới hạn cân nặng từ 50% tới 200% trong những tháng mùa hè ở 4 sân bay lớn của Mỹ là La Guardia, sân bay quốc gia Reagan, sân bay quốc tế Denver và Sky Harbor.
Tuy nhiên, Williams cho biết các hãng hàng không có nhiều giải pháp để đối phó với vấn đề. Một giải pháp là lên lịch khởi hành cách xa thời điểm nóng nhất trong ngày, tăng nhiều chuyến hơn vào sáng sớm và tối muộn. Đó là giải pháp đang được sử dụng ở những khu vực nắng nóng như Trung Đông.
Máy bay nhẹ hơn cũng ít bị ảnh hưởng bởi vấn đề hơn, do đó điều này có thể thúc đẩy ứng dụng vật liệu tổng hợp như sợi carbon làm khung máy bay. Trong khi đó, nhiều hãng sản xuất như Boeing đang cung cấp thêm tùy chọn cho một số máy bay dành cho hãng hàng không dự định sử dụng phương tiện ở sân bay vùng cao với nhiệt độ lớn. Tùy chọn cung cấp thêm lực đẩy và bề mặt khí động lớn hơn để bù đắp cho lực nâng giảm đi, mà không thay đổi tầm hoạt động hoặc công suất chở khách. Một giải pháp khác là tăng chiều dài đường băng nhưng cách đó có thể không khả thi đối với mọi sân bay.
Trong một số trường hợp, khi không giải pháp nào ứng dụng được, hành khách sẽ phải hủy chuyến. Tuy nhiên, theo Williams, việc này rất hiếm gặp vì hầu hết máy bay không bao giờ đạt trọng lượng cất cánh tối đa.
An Khang (Theo CNN)