 |
|
Hai con con sư tử đực không bờm ở Tsavo, Kenya. Chúng nổi tiếng vì đã giết chết 135 công nhân vào năm 1898. |
Những con sư tử này được mệnh danh là sư tử ăn thịt người, sau lần chúng “khủng bố” những công nhân đường sắt vào cuối những năm 1800. Điều kỳ lạ là một vài con đực trong số này bị "hói đầu", chúng không hề có bờm, hoặc có cũng chỉ là vài cụm lông lưa thưa. Từ lâu, người ta đã cố gắng tìm lời giải chính xác cho trường hợp đặc biệt này. Đến nay, một nghiên cứu mới công bố trên tạp chí Canadian Journal of Zoology đã làm sáng tỏ mối băn khoăn trên.
Các nhà nghiên cứu từng rút ra một số giả thuyết nhằm giải thích cho chức năng chính của cỗ bờm sư tử. Nó có thể là một vật để đe dọa (một chiếc bờm lớn khiến con vật trông oai vệ hơn). Hay bờm có thể là lớp áo bảo vệ cho vùng đầu và cổ trong khi giao chiến với những con sư tử khác, hoặc để quyến rũ bạn tình. Nhưng đồng thời, chiếc bờm ấy cũng khiến chúng phải trả giá khá đắt: Nó khiến con vật "phát ngốt" trong những ngày nắng nực, hoặc khiến chúng dễ lộ diện hơn trước con mồi và tình địch. Sau cùng, mớ lông lượt bượt này còn khiến chúng khó tránh khỏi bị ngoắc vào cành cây hoặc bụi gai.
Mới đây, Roland Kays của Bảo tàng bang New York và Bruce Patterson của Bảo tàng Field ở Chicago (Mỹ) đã kiểm chứng một giả thuyết trong đó cho rằng kích cỡ bờm thay đổi theo số lượng con cái trong đàn. Ở mô hình này, nếu số con cái tăng lên, áp lực "làm tròn bổn phận giới tính" sẽ khiến những con đực có cỗ bờm dài, mượt mà hơn. Ngược lại, trong những lãnh thổ chỉ toàn các nhóm sư tử cái nhỏ, con đực sẽ có xu hướng giảm bớt hoặc không còn tồn tại bờm.
Tuy nhiên, các quan sát trên sư tử ở Tsavo lại không xác nhận dự đoán này. Nhóm nghiên cứu nhận thấy, trong quần thể các đàn, số sư tử cái là khá lớn. Nhưng hầu hết bờm sư tử đực đều “trọc” hoặc rất "khiếm tốn". Kays và Patterson kết luận rằng, trong trường hợp này, lời giải hợp lý nhất là do khí hậu vùng Tsavo quá nóng nực, khô hạn và khắp nơi chỉ toàn cây bụi, khiến cho việc giữ lại những chiếc bờm rất bất lợi.
Thêm nữa, các nhà nghiên cứu cũng ghi nhận rằng, ngược lại với các quần thể định cư trong các vùng savan, những bầy sư tử sống trong công viên Tsavo thường chỉ gồm một con đực bảo vệ cho một nhóm các con cái. Làm thế nào mà một con sư tử không bờm đơn độc lại cai trị được cả một bầy "các bà các cô"? Câu hỏi này đến nay vẫn còn bỏ ngỏ. Nhưng theo các nhà khoa học, có thể những con đực này có hàm lượng testosterone (hoóc môn sinh dục đực) cao, vừa khiến chúng "hói" đầu, lại vừa giúp chúng đủ khả năng đáp ứng đòi hỏi của tất cả các nàng trong đàn.
B.H. (theo S.A.)