Sông Amazon có chiều dài 6.920 km. Ảnh: GCMag
Sông Amazon là sông dài thứ hai trên thế giới và một trong những tuyến đường thủy quan trọng nhất hành tinh. Dòng sông này có thể tích nước ngọt lớn hơn bất kỳ sông nào khác, là ngôi nhà của các loài cá heo sông lớn nhất thế giới cũng như 100 loài cá điện và 60 loài cá piranha. Tuy nhiên, không có cây cầu nào bắc qua sông. Sông Amazon chảy qua 3 quốc gia (Peru, Colombia và Brazil) với hơn 30 triệu người sinh sống ở lưu vực sông, theo Quỹ động vật hoang dã thế giới, do đó việc trên sông không có cây cầu nào rất khó tin.
Khi so sánh với một số dòng sông nổi tiếng khác, sự vắng bóng những cây cầu bắc qua sông Amazon là một điều kỳ lạ. Chỉ riêng ở Cairo, có 9 cây cầu bắc qua sông Nile và hơn 100 cây cầu được xây trên sông Dương Tử ở châu Á trong 30 năm qua. Trong khi chỉ dài bằng 1/3 sông Amazon, sông Danube ở châu Âu có tới 133 cây cầu.
"Nhu cầu để xây cầu trên sông Amazon không đủ lớn", Walter Kaufmann, chủ tịch mảng Kỹ thuật công trình ở Viện Kỹ thuật Liên bang Thụy Sĩ (ETH) tại Zurich, cho biết.
Trong phần lớn tổng chiều dài 6.920 km, sông Amazon uốn quanh những khu vực dân cư thưa thớt, nghĩa là có rất ít trục đường chính để kết nối với bất kỳ cây cầu nào. Tại các thành phố và thị trấn ven sông, thuyền và phà là phương tiện chính để chở hàng hóa và người dân từ bờ này sang bờ kia. Vì vậy, nhu cầu xây dựng cầu không thực sự cấp thiết.
Theo Kaufmann, việc xây cầu cũng gắn liền với khó khăn về mặt kỹ thuật và hậu cần. Sông Amazon không phải địa điểm lý tưởng đối với nhà thầu do có hàng loạt chướng ngại vật tự nhiên mà kỹ sư và công nhân xây dựng cần phải vượt qua.
Ví dụ, những đầm lầy rậm rạp và đất mềm sẽ đòi hỏi cầu dẫn rất dài và phần móng rất sâu, dẫn tới chi phí khổng lồ. Vị trí của dòng sông thay đổi qua các mùa, kèm theo khác biệt rõ rệt về độ sâu cũng khiến quá trình xây dựng đặc biệt khó khăn. Đó là do mực nước sông dâng lên và hạ thấp trong năm. Trầm tích mềm ở bờ sông xói mòn và dịch chuyển theo mùa, theo Sáng kiến nước Amazon.
Dù những vấn đề trên cũng tồn tại ở nơi khác, ở sông Amazon, vấn đề đặc biệt trầm trọng. "Môi trường ở Amazon chắc chắn thuộc hàng khó khăn nhất thế giới. Việc xây bắc qua sông rất thách thức nếu mực nước sâu, nhưng ít nhất quá trình xây dựng khả thi nếu sử dụng cầu phao", Kaufmann nói.
Tuy nhiên, cầu phao không phải giải pháp hiệu quả ở phần lớn các khúc sông Amazon bởi dòng sông chịu ảnh hưởng nhiều của biến động theo mùa, khiến độ phức tạp tăng lên. Ví dụ, vào mùa khô từ tháng 6 đến tháng 11, độ rộng trung bình của sông Amazon là 3,2 - 9,7 km trong khi vào mùa mưa từ tháng 12 đến tháng 4, dòng sông có thể mở rộng tới 48 km và mực nước cao hơn 15 m so với mùa khô, theo Britannica.
Dù không có cây cầu nào trên sông Amazon, có một cây cầu bắc qua sông Negro, phụ lưu chính của nó. Mang tên Ponte Rio Negro, cây cầu hoàn thành vào năm 2011, nối liền Manaus và Iranduba, là cầu lớn duy nhất bắc qua phụ lưu sông Amazon.
Dù chưa có kế hoạch cụ thể nào nhằm xây cầu ở Amazon, điều đó vẫn có thể xảy ra, theo Philip Fearnside, nhà sinh vật học và chuyên gia bảo tồn người Mỹ. Năm 2019, tổng thống Jair Bolsonaro của Brazil tuyên bố ông muốn xây một cây cầu trên sông Amazon trong dự án Rio Branco. Nhưng Fearnside cho rằng chi phí sẽ rất tốn kém so với lợi ích kinh tế mà công trình đem lại.
Sau khi hoàn thành Ponte Rio Negro, các nhà chức trách cũng lên kế hoạch thi công một cây cầu bắc qua vùng Thượng Amazon hay còn gọi là sông Solimões ở tỉnh Manacapuru, nối đường cao tốc BR-319 với Manaus, giúp giảm nhu cầu sử dụng phà.
"Tôi cho rằng một cây cầu chỉ nên được xây dựng nếu nhu cầu áp đảo khó khăn và chi phí. Tôi cho rằng điều này sẽ khó xảy ra trong tương lai gần trừ khi có sự phát triển kinh tế trong khu vực", Kaufmann chia sẻ.
An Khang (Theo Live Science)