Cuốn sách là câu chuyện cảm động về hành trình tập viết bằng chân của cậu bé Nguyễn Ngọc Ký từ lúc chưa học lớp một đến khi trưởng thành. Kể từ lần xuất bản lần đầu tiên năm 1970 (NXB Kim Đồng ấn hành), Tôi đi học của chàng sinh viên viết bằng chân trở thành cuốn sách không thể thiếu của nhiều thế hệ thanh thiếu niên Việt Nam.
Cuốn tự truyện Tôi đi học của thầy giáo Nguyễn Ngọc Ký được đưa vào tủ sách Hạt giống tâm hồn của First News.
Tự truyện Tôi đi học được Nguyễn Ngọc Ký viết khi bắt đầu quãng đời sinh viên vào tháng 9 năm 1966 tại khoa Ngữ Văn, Đại học Tổng hợp Hà Nội ở khu sơ tán vùng núi Đại Từ - Thái Nguyên. Những năm tháng trên giảng đường sơ tán khó khăn thiếu thốn trăm bề, vượt lên bệnh tật, đói ăn, lại phải viết bằng chân, chàng sinh viên đã hoàn tất bản thảo vào hè 1968. Cuốn sách ra mắt độc giả lần đầu năm 1970, với tên gọi Những năm tháng không quên, khi đó ông vừa tốt nghiệp khoa Ngữ Văn.
Sau cơn sốt bại liệt, đôi tay của cậu bé Ký bỗng trở nên “nặng trịch”, không đủ sức để giơ lên. Cậu không thể cầm được quả cam, hay chơi đánh đáo cùng bạn bè. Thấy bạn bè được đi học, cậu nhất quyết đòi bố mẹ đưa đến lớp. Lúc đầu, cậu học viết chữ bằng miệng, nhưng không được. Không nản chí, cậu học viết chữ bằng đôi chân của mình với nhiều khó khăn và nước mắt: “Nhiều lúc tôi đã lấy hết sức quặp thật chặt bút chì, cố nắn nót từng nét một, thì cũng nhiều lúc tôi bị chuột rút đến co quắp cả ngón chân” (Trích chương IV - Những ngày tập viết).
Vượt qua những ngày tháng khổ luyện, cậu bé Nguyễn Ngọc Ký không chỉ viết được chữ mà còn làm thủ công, cắt khẩu hiệu, tập bơi… bằng chân.
Cậu không chỉ được vào lớp một mà suốt những năm phổ thông, năm nào cậu cũng là học sinh giỏi. Năm học 1962-1963, cậu đoạt giải năm trong kỳ thi học sinh giỏi toán toàn miền Bắc, được Bộ trưởng Giáo dục gửi giấy khen. Rồi chàng trai Nguyễn Ngọc Ký vào đại học và trở thành thầy giáo. Thầy Nguyễn Ngọc Ký vinh dự hai lần được Chủ tịch Hồ Chí Minh thưởng huy hiệu và 4 lần được gặp Thủ tướng Phạm Văn Đồng.
Mở đầu cuốn Tôi đi học có trích lời cố Thủ tướng Phạm Văn Đồng viết về nhà giáo ưu tú Nguyễn Ngọc Ký: “Nguyễn Ngọc Ký là tấm gương vượt khó tuyệt vời. Quý lắm. Đoàn cần nhân rộng để các em học tập. Tuổi thơ Việt Nam bây giờ hơn lúc nào hết cần biết ước mơ, biết phấn đấu, đặc biệt vượt qua chính mình như Nguyễn Ngọc Ký để thành đạt”.
Sau 35 năm gắn bó với sự nghiệp trồng người, thầy Nguyễn Ngọc Ký vinh dự được nhận danh hiệu Nhà giáo Ưu tú, đồng thời là Hội viên Hội Nhà văn Việt Nam.
Năm 2005, thầy Ký về hưu, vừa sáng tác văn học cho thiếu nhi, vừa làm tư vấn Tâm lý giáo dục qua tổng đài 1088 của TP HCM.
Vũ Hoàng