Lấy bối cảnh xảy ra tại Pháp, Italy, các đảo vùng Địa Trung Hải và Levant thời kỳ 1815-1838, tác phẩm xoay quanh câu chuyện về cuộc đời biến động của Edmond Dantès. Dantès vốn có một tương lai tươi sáng khi sắp được thăng chức làm thuyền trưởng và chuẩn bị kết hôn với Mercédès. Tuy nhiên, anh bị bạn bè ghen ghét, vu khống và bị giam trong ngục suốt 14 năm. Tại đây, ông được bạn tù - nhà bác học, linh mục Faria - truyền dạy kiến thức lịch sử, vật lý, ngoại ngữ và cả bí mật về kho báu.
Sau khi Faria qua đời, Dantès vượt ngục và sở hữu số của cải khổng lồ. Anh bí mật đổi tên thành bá tước Monte Cristo và gia nhập vào giới thượng lưu Paris. Bá tước lần lượt trả ơn những người đã giúp đỡ và trừng phạt kẻ từng hại mình. Hàng loạt những mưu đồ, thủ đoạn khó đoán, đẩy những xung đột lên đến đỉnh điểm, lần lượt giải đáp mọi bí mật. Tác phẩm đưa ra những bài học về công lý, tình yêu, sự trả thù và tha thứ.
![Bá tước Monte Cristo gồm 117 chương, do nhà xuất bản Văn học và Đinh Tị Books phát hành. Ảnh: Đinh Tị](https://vcdn1-giaitri.vnecdn.net/2023/05/10/ba-tuoc-3991-1683690708.jpg?w=680&h=0&q=100&dpr=1&fit=crop&s=WglDJ6xfkD2Pcmx3840b2Q)
"Bá tước Monte Cristo" gồm 117 chương, do nhà xuất bản Văn học và Đinh Tị Books phát hành. Ảnh: Đinh Tị
Ra đời năm 1844, Bá tước Monte Cristo được xem một trong những tác phẩm kinh điển nhất mọi thời đại. Trên tạp chí The Fortnightly Review số ra năm 1878, nhà phê bình George Saintsbury nhận xét: "Ngay từ khi ra mắt và trong suốt quãng thời gian sau đó, Bá tước Monte Cristo là cuốn sách phổ biến nhất ở châu Âu. Có lẽ không một cuốn tiểu thuyết nào có lượng độc giả khổng lồ và du nhập vào nhiều quốc gia chỉ trong vài năm ngắn ngủi như vậy". Tác phẩm được chuyển thể thành khoảng 15 bộ phim.
PGS.TS Lê Đình Chi - người phụ trách chuyển ngữ - nhận xét tác phẩm có cốt truyện hấp dẫn, hành văn lôi cuốn, có thắt, mở, cao trào để giữ chân độc giả. "Bá tước Monte Cristo lấy cảm hứng từ nhiều tác phẩm trước đó về đề tài phiêu lưu, báo thù, tìm kho báu. Tài năng của Dumas hòa trộn các yếu tố này một cách khéo léo, vừa độ để chính tiểu thuyết sau này lại trở thành cảm hứng cho nhiều tác phẩm khác", ông nói.
Tiến sĩ gặp nhiều khó khăn khi dịch vì độ dài, ngôn ngữ văn học của thế kỷ 19, những thay đổi của xã hội thời đó đến nay. "Rất nhiều điều trong cuộc sống thường ngày ở giai đoạn 1815-1838 đã trở nên xa lạ với xã hội ngày nay. Điều đó buộc tôi phải chú ý tìm hiểu kỹ về bối cảnh, thời kỳ câu chuyện để lựa chọn câu từ thích hợp nhất", ông nói.
Theo ông Lê Đình Chi, tiểu thuyết có số lượng nhân vật tương đối lớn và có nhiều tuyến hành động. Vì vậy, ông cố gắng cảm nhận kỹ lưỡng về tác phẩm gốc, về sự khác biệt của giọng văn tác giả sử dụng khi thể hiện câu thoại của nhân vật trong những hành động khác nhau. Tiến sĩ từng có thời gian sống, học tập tại Marseille, vì vậy có nhiều địa điểm, tình tiết trong truyện quen thuộc với ông.
![Tác giả Alexandre Dumas. Ảnh: AFP](https://vcdn1-giaitri.vnecdn.net/2023/05/10/ba-tuoc-7846-1683690708.jpg?w=680&h=0&q=100&dpr=1&fit=crop&s=oGKuvREqQpRfSBaj9jIfeQ)
Tác giả Alexandre Dumas. Ảnh: AFP
Alexandre Dumas (1802-1870), là tiểu thuyết gia nổi tiếng của Pháp. Trong suốt sự nghiệp, ông viết khoảng 250 tác phẩm, trong đó có 100 cuốn tiểu thuyết, 91 vở kịch, các loại bút ký, hồi ký. Một số tác phẩm tiêu biểu như Ba người lính ngự lâm (1844), Hoàng hậu Margot (1845), Hai mươi năm sau (1846), Ma sói (1857), Hiệp sĩ Sainte-Hermine (2005). Có khoảng 200 bộ phim được sản xuất dựa trên tác phẩm của Dumas. Trong đó Ba người lính ngự lâm có khoảng 40 bản phim.
Theo Dumaspere, Victor Hugo từng nhận xét: "Trong thế kỷ này, không ai được dân chúng yêu mến sâu rộng và thắm thiết bằng Alexandre Dumas. Các thành công của ông đều tầm cỡ hơn thành công nói chung nhiều. Đó là những đại thắng lợi. Đó là những ngọn đèn pha".
Trailer "The Count of Monte Cristo" năm 2002, chuyển thể từ tiểu thuyết của Alexandre Dumas, Jim Caviezel đóng vai chính. Video: YouTubeTrailerChan
Hiểu Nhân