The Netanyahus: An Account of a Minor and Ultimately Even Negligible Episode in the History of a Very Famous Family (viết tắt The Netanyahus) vượt qua Monkey Boy (Francisco Goldman) và Palmares (Gayl Jones) để giành chiến thắng. Ủy ban giải Pulitzer nhận định tác phẩm là "một cuốn tiểu thuyết lịch sử gây ấn tượng, chặt chẽ trong cốt truyện, khéo léo về mặt ngôn ngữ, về những mơ hồ trong trải nghiệm của người Mỹ gốc Do Thái".
Bìa tác phẩm "The Netanyahus: An Account of a Minor and Ultimately Even Negligible Episode in the History of a Very Famous Family". Ảnh: Fitzcarraldo Editions
Sách lấy bối cảnh những năm cuối thập niên 1950 tại Mỹ, người dẫn chuyện kiêm nhân vật chính là nhà sử học Ruben Blum. Ông là người Do Thái duy nhất trong khoa Lịch sử, Đại học Corbin. Ruben thuật lại câu chuyện về Benzion Netanyahu, cha của cựu Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu, khi người này nộp đơn ứng tuyển vị trí giảng dạy tại trường. Benzion xuất hiện tại buổi phỏng vấn cùng gia đình, trong khi Blum đóng vai người chủ trì bất đắc dĩ cho những vị khách không mời.
Tác giả Cohen dựa trên chuyến thăm đời thực của nhà sử học Benzion đến Đại học Cornell, nơi anh cả của Benjamin - Jonathan Netanyahu - làm giáo sư nghiên cứu Do Thái từ năm 1971-1975. Kết hợp giữa giả tưởng và hiện thực, lối viết hài hước, châm biếm, cuốn sách cung cấp nguồn gốc của một gia đình là biểu tượng sức mạnh chính trị Israel.
Sách nhận được những lời tán dương và khen ngợi từ giới phê bình văn học. Năm 2021, The Netanyahus thắng Giải thưởng Sách Do Thái Quốc gia, Sách hay nhất của Wall Street Journal, Sách đáng chú ý của New York Times, Sách hư cấu hay nhất của Kirkus. Cây viết Leo Robson của tờ Guardian nhận xét: "Nhân vật chính lắt léo trong cách kể chuyện, chân dung cuộc sống người Mỹ gốc Do Thái hiện lên trong bối cảnh nửa nông thôn nửa thành thị".
Lĩnh vực văn học của giải Pulitzer còn ghi nhận chiến thắng của những cuốn sách khác. Tuyển tập thơ frank: sonnets của nữ nhà thơ Diane Seuss được hội đồng đánh giá là "tác phẩm điêu luyện mở rộng hình thức sonnet, phản ánh những mâu thuẫn của xã hội Mỹ đương đại".
Thể loại sử học vinh danh Covered with Night: A Story of Murder and Indigenous Justice in Early America của Giáo sư Nicole Eustace, kể về những câu chuyện giết hại người Mỹ bản địa lúc người châu Âu đặt chân đến châu Mỹ và tác động của những hành động này đến nước Mỹ ngày nay.
Invisible Child: Poverty, Survival & Hope in an American City của nhà báo Andrea Elliott được xướng tên trong hạng mục Tác phẩm phi hư cấu. Thể loại hồi ký có Chasing Me to My Grave: An Artist’s Memoir of the Jim Crow South của Winfred Rembert và Erin I. Kell, kể lại cuộc đời của ông Rembert tại miền Nam nước Mỹ thập niên 1950-1960.
Một số tác giả thắng giải Pulitzer 2022. Từ trái sang: Nhà báo Andrea Elliott, nhà sử học Nicole Eustace, nhà văn Joshua Cohen, họa sĩ Winfred Rembert. Ảnh: The Los Angeles Times
Joshua Aaron Cohen sinh năm 1980 tại New Jersey, Mỹ. Anh là nhà văn, tiểu thuyết gia người Mỹ, đoạt nhiều giải thưởng với các tác phẩm Witz, Book of Numbers, Moving Kings... Năm 2017, tạp chí Granta ghi tên anh vào danh sách Nhà văn Mỹ trẻ xuất sắc. Cohen từng là nhà báo, sống ở nhiều thành phố Đông Âu từ năm 2001 đến năm 2006. Anh biết tiếng Đức và tiếng Do Thái, đã dịch các tác phẩm bằng hai thứ tiếng sang tiếng Anh.
Giải Pulitzer được trao lần đầu năm 1917, mang tên người sáng lập - nhà báo Joseph Pulitzer, là giải thưởng báo chí và văn học hàng đầu tại Mỹ. Trong đó, 14 hạng mục vinh danh các tác phẩm báo chí và bảy hạng mục trao cho các tác phẩm tiểu sử, lịch sử, truyện, thơ, tiểu thuyết, kịch và âm nhạc. Năm nay, giải tiếp tục khẳng định tinh thần của Joseph Pulitzer trong việc nỗ lực tạo ra các tác phẩm có sức lan tỏa đến cộng đồng.
Quế Chi (theo Pulitzer, The New Republic)