 |
|
Mã đề - một trong các loại thuốc nam giải nhiệt được ưa chuộng. |
Trong điều kiện thời tiết nóng ẩm, thuốc thanh nhiệt trừ thấp có tác dụng giúp cơ thể giải trừ cơn khát và lập lại trạng thái cân bằng. Chính vì vậy mà nó trở thành loại đông dược được sử dụng nhiều nhất. Nhiều người hễ cứ thấy con bị cảm sốt, mọc vài cái mụn... đã vội vàng đi mua các thứ lá thuốc thanh nhiệt, lợi tiểu về cho uống. Một số bà mẹ khi đưa con đến các phòng khám Đông y thường than phiền là trẻ bị "nhiệt", đề nghị bác sĩ cho thêm các vị thuốc thanh nhiệt cho mát. Không ít người sau khi mua thuốc về đã tự ý mua thêm một số vị thuốc mát để sắc cùng. Họ không biết rằng nếu được sử dụng lâu dài, quá liều lượng hoặc không đúng bệnh, loại thuốc "hiền lành" này có thể gây một số tác dụng phụ (đặc biệt là với các em nhỏ trong tuổi trưởng thành) sau:
- Hao tổn dương khí: Với các biểu hiện chủ yếu như mệt mỏi, xanh xao, vàng vọt, đầu choáng, mắt hoa, hay ra mồ hôi (nhiều nhất là ở trên đầu), thở gấp, hụt hơi, đôi khi phải há miệng để thở; buồn ngủ, tinh thần thiếu tập trung, khả năng tư duy giảm sút; chán ăn, đau bụng, tiêu chảy...
- Thương âm hao dịch: Với các biểu hiện như buổi sáng lúc thức dậy có cảm giác mệt mỏi, đầu choáng váng, quay cuồng; mắt đỏ, bất chợt thấy tai ù; hay ra mồ hôi trộm khi nằm ngủ (nhất là lúc vừa mới thiếp đi); miệng háo, thích uống nước mát, tính tình biến đổi dị thường, hay cáu giận một cách vô cớ, ăn uống giảm sút, đại tiện táo, nước tiểu sẻn đỏ...
Các triệu chứng kể trên có thể xuất hiện một phần hoặc toàn bộ.
Ngay cả khi sử dụng đúng chỉ định và quy trình, thuốc thanh nhiệt vẫn làm tổn thương đến dương khí và hao tân dịch, đặc biệt là đối với trẻ nhỏ, dương khí còn non nớt, tạng phủ chưa phát triển đầy đủ. Vì vậy, các thầy thuốc Đông y khuyên rằng cần thận trong khi dùng thuốc thanh nhiệt cho trẻ em. Đối với tất cả những người sử dụng thuốc thanh nhiệt liều cao hoặc lâu ngày, cần đặc biệt chú ý theo dõi. Nếu thấy có những biến đổi khác thường về sinh lý cũng như tâm lý thì phải dừng ngay thuốc. Khi dùng các loại nước thanh nhiệt giải khát cũng cần lưu ý như vậy.
Lương y Huyên Thảo, Sức Khỏe & Đời Sống