Trẻ sinh non cần được theo dõi sát về thị lực. |
Bệnh lý võng mạc ở trẻ sinh non (Retinopathy of premature, viết tắt là ROP) xuất hiện ở 65% số trẻ có cân nặng lúc sinh dưới 1.250 g và 80% trẻ có cân nặng lúc sinh dưới 1.000 g. Trẻ có tuổi thai càng non, cân nặng lúc sinh càng thấp và thời gian thở máy càng lâu thì càng có nhiều nguy cơ mắc ROP. Các yếu tố nguy cơ khác gồm thiếu vitamin E, giảm CO2 máu, kiềm máu, toan chuyển hóa, xuất huyết não, bệnh phổi mạn tính, bệnh màng trong, nhiễm trùng huyết, còn ống động mạch, điều trị bằng dexamethasone.
Bệnh lý võng mạc có thể dẫn đến viêm, xuất huyết và cuối cùng là xơ hóa, tạo sẹo võng mạc và bong võng mạc, gây mù.
ROP diễn tiến qua 5 giai đoạn. Đầu tiên là sự xuất hiện đường trắng mỏng ngăn cách võng mạc bình thường và võng mạc chưa phát triển, không có mạch máu. Ở giai đoạn 2, đường viền được thay bằng dải mô sẹo. Thời kỳ tiếp theo, dải mô sẹo tăng sinh ra ngoài võng mạc. Sau đó là giai đoạn bong võng mạc một phần do mô sẹo co rút. Cuối cùng, võng mạc bong hoàn toàn.
Tại các nước có thu nhập trung bình như châu Mỹ La tinh, Thái Lan, bệnh lý võng mạc ảnh hưởng đến thị lực của 39% trẻ sinh non, chủ yếu ở nhóm trẻ từ 1.500 g đến 2.000 g. Vì vậy, việc tầm soát ROP giúp phát hiện bệnh ở giai đoạn 3 - giai đoạn cần được điều trị. Cần làm thủ thuật này cho mọi trẻ sinh non trước 32 tuần tuổi (hoặc cân nặng dưới 1.500 g), tốt nhất là cho tất cả trẻ 4-6 tuần tuổi. Dù kết quả có ROP hay không, mọi trẻ sinh non đều cần được theo dõi thị lực trong giai đoạn thiếu niên.
Nếu tổn thương mắt đạt tối đa ở giai đoạn 1 hoặc 2, tất cả các ca mắc ROP cấp đều tự hồi phục và không để lại di chứng về thị lực. Tuy nhiên, trẻ vẫn cần được tiếp tục theo dõi.
Trẻ cần điều trị khi mắc ROP giai đoạn 3. Nên bắt đầu điều trị càng sớm càng tốt, lý tưởng là trong vòng 2-3 ngày sau khi phát hiện. Mục tiêu là loại bỏ các yếu tố kích thích tăng sinh mạch máu.
Tất cả trẻ bị ROP đều cần được tái khám trong 6 tháng đầu sau sinh. Những bệnh nhi phải điều trị thì cần được theo dõi sát trong lứa tuổi mẫu giáo.
(Theo Sức Khỏe & Đời Sống)