Theo Mehul Suthar, chuyên gia bệnh truyền nhiễm tại Trường Y Đại học Emory ở Atlanta, XBB.1.5 dễ lây lan hơn khoảng 5 lần so với các biến chủng Omicron khác. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cũng lo ngại biến chủng này có thể là phiên bản Omicron lây lan nhanh nhất.
Trong tháng 12/2022, tỷ lệ lây nhiễm Covid-19 ở Mỹ tăng từ mức 4% lên 41%, trong đó gần nửa số ca nhiễm là do XBB.1.5 gây ra, theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh.
Tiến sĩ Jeremy Luban, chuyên gia virus tại Đại học Massachusetts, cho biết XBB.1.5 lây lan nhanh chóng vì ba lý do. Thứ nhất, người dân đi du lịch trong kỳ nghỉ lễ sau khi các nước phương Tây đã gỡ bỏ toàn bộ lệnh hạn chế thời đại dịch. Thứ hai, biến chủng truyền từ người sang người hiệu quả hơn vì có khả năng liên kết chặt chẽ với các thụ thể ACE-2. Cuối cùng, biến chủng trốn tránh được các kháng thể của hệ thống miễn dịch.
Ông Luban lo ngại tình trạng lây lan nhanh sẽ tạo điều kiện cho một biến chủng nguy hiểm hơn xuất hiện trong tương lai. "Bất cứ khi nào virus lây lan quá mạnh, nhân lên quá nhanh, nó có thể thay đổi và ảnh hưởng đến đại dịch. Song chúng ta không thể dự đoán mức độ ảnh hưởng ra sao", ông nói.
Hành khách tự lấy mẫu xét nghiệm Covid-19 tại Sân bay Quốc tế Newark Liberty ở Newark, Mỹ, 4/1. Ảnh: AP
Người nhiễm XBB.1.5 có triệu chứng giống với các biến chủng Omicron trước đây. Tiến sĩ Julie Parsonnet, chuyên gia về bệnh truyền nhiễm của Stanford Health Care, cho biết bệnh nhân bị đau nhức cơ thể nhiều hơn. Các triệu chứng phổ biến khác vẫn là ngạt mũi, đau đầu, sốt, ớn lạnh, ho và đau họng.
Các biểu hiện ít thấy hơn giai đoạn trước là mất vị giác, khứu giác và khó thở. "Vì XBB vẫn là một phần của dòng Omicron, tôi cho rằng việc mất vị giác và khứu giác không phổ biến. Tuy nhiên, vẫn chưa có dữ liệu thực tế để chính thức khẳng định điều này", Thomas Campbell, giáo sư khoa Bệnh truyền nhiễm tại Đại học Y Colorado Anschutz, nhận định.
Triệu chứng mà các bác sĩ tuyến đầu ít thấy nhất là khó thở nghiêm trọng. Giáo sư Campbell cho biết rất hiếm bệnh nhân cần thở oxy. Bệnh nhân hầu hết gặp vấn đề ở đường hô hấp trên, như sổ mũi, ngạt mũi và đau họng.
Theo các chuyên gia, rất khó để xác định vì sao các triệu chứng thay đổi. Tiến sĩ Parsonnet phỏng đoán miễn dịch của từng bệnh nhân ảnh hưởng khá lớn đến độ nặng nhẹ của bệnh. Yếu tố khác là bệnh nền mạn tính, chấn thương cá nhân.
Hiện WHO cũng chưa có bất kỳ dữ liệu nào về mức độ nghiêm trọng hoặc bức tranh lâm sàng về tác động của XBB.1.5.
Các chuyên gia cho biết vaccine vẫn hiệu quả ngăn ngừa tình trạng chuyển nặng và tử vong sau nhiễm virus. Nghiên cứu công bố hồi tháng 12/2022 cho thấy vaccine Covid-19 đã điều chỉnh, nhắm vào hai biến chủng khác nhau, vẫn có tác dụng trước XBB.1.5.
Tuy nhiên, tiến sĩ Luban nhận định biến chủng mới lây lan nhanh chóng sẽ tạo áp lực lên cơ sở hạ tầng, dịch vụ y tế và y bác sĩ.
Ngày 4/1, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới TP HCM công bố kết quả tầm soát biến chủng nCoV ở 526 bệnh nhân Covid, cũng ghi nhận xuất hiện XBB của Omicron. Đây là lần đầu tiên Việt Nam ghi nhận biến chủng này. Các chuyên gia nhận định nhiều khả năng thời gian tới XBB.1.5 cũng có thể xâm nhập Việt Nam.
Thục Linh (Theo USA Today, Huffington Post)