Bác sĩ Nguyễn Minh Tiến, Phó giám đốc Bệnh viện Nhi đồng Thành phố (TP HCM) cho biết trẻ mắc Covid-19 nhẹ và trung bình thường hết bệnh trong khoảng 2-4 tuần. Những trường hợp nặng, nguy kịch có thể kéo dài 1-1,5 tháng. Sau khi khỏi bệnh, trẻ vẫn có thể có những triệu chứng như mệt mỏi, đi lại khó khăn, ho, hụt hơi, khạc nhiều đàm nhớt, hồi hộp, đánh trống ngực, đau khớp, buồn ngủ ban ngày, đêm lại thức, không ghi nhớ và hiểu được những gì giáo viên giảng.
"Đây là những triệu chứng thường gặp của hậu Covid-19 ở trẻ em mà không lý giải được bởi một nguyên nào khác", bác sĩ Tiến chia sẻ. Theo nghiên cứu ở các nước, tỷ lệ trẻ mắc Covid-19 đã khỏi nhưng vẫn bị triệu chứng hậu Covid-19 chiếm 6-15%.
Các nghiên cứu ghi nhận những trẻ từ 13 tuổi trở lên dễ mắc các triệu chứng hậu Covid-19 hơn, đặc biệt là trẻ từng mắc bệnh nặng, nguy kịch nhập khoa hồi sức tích cực để điều trị trước đó. Ở lứa tuổi vị thanh niên này, trẻ đã có những biến đổi về mặt tâm sinh lý và cơ thể. Vì vậy, khi bị tác động thêm của virus gây Covid-19, trẻ dễ bị tổn thương tâm sinh lý nặng hơn và có thể để lại di chứng lâu dài.
Theo bác sĩ Tiến, các nghiên cứu gần đây cho thấy virus có thể tấn công lên não, hệ thống mạch máu não, gây tình trạng tăng đông, huyết khối dẫn tới giảm tưới máu được cho các vùng vỏ não phụ trách trí nhớ, hành vi, chữ viết... dẫn đến rối loạn và tác động sâu đến trẻ. Sau mắc Covid-19, một số trẻ có biểu hiện phản ứng viêm mạnh. Chính vì vậy, nhiều trẻ không có triệu chứng trong lúc bị bệnh nhưng sau 2-6 tuần, trẻ có thể lại bị sốt cao, đau bụng, tiêu chảy, đỏ da, lưỡi đỏ, các ngón tay chân sưng nhẹ, hồng ban, tim đập nhanh, mạch vành có thể giãn, còn gọi là hội chứng viêm đa hệ thống. Đây là hội chứng đặc trưng chỉ có ở trẻ em, chưa ghi nhận ở người lớn.
Tháng trước, Bệnh viện Nhi đồng Thành phố tiếp nhận bé trai 8 tuổi, ngụ Bình Chánh, bị viêm đa hệ thống rất nguy kịch. Bé khởi phát triệu chứng sốt cao liên tục hơn 5 ngày, ói tiêu lỏng. Sau đó, bé tiến triển phản ứng viêm mạnh mẽ toàn thân và ảnh hưởng nhiều cơ quan, đôi môi và hai lòng bàn tay đỏ ửng suốt những ngày sốt. Xét nghiệm PCR Covid-19 âm tính nhưng nồng độ kháng thể cao (tương đương sức miễn dịch của người tiêm từng vaccine hoặc F0 từng mắc bệnh, trong khi bé chưa tiêm vaccine). Có lúc bé rơi vào hôn mê, sốt cao khó hạ. Bé phải thở máy, trải qua gần một tuần lọc máu và kết hợp nhiều biện pháp điều trị mới có thể hồi phục sức khoẻ.
Bệnh viện Nhi đồng 1 hồi tháng 9 tiếp nhận bé trai 10 tuổi bị viêm đa hệ thống với biểu hiện sốt cao liên tục, sung huyết kết mạc mắt, ho, đau bụng, phản ứng viêm tăng cao, giãn động mạch vành. Kết quả PCR của bé hai lần đều âm tính nhưng nồng độ kháng thể IgG rất cao, phù hợp với tiền sử gia đình nghi nhiễm Covid-19 cách đó một tháng nhưng không được xét nghiệm xác định. Bé hồi phục xuất viện sau khoảng hai tuần điều trị, theo phó giáo sư Phùng Nguyễn Thế Nguyên, Trưởng Đơn vị điều trị Covid-19 của bệnh viện.
"Khác với người lớn, ở giai đoạn hồi phục sau Covid-19, trẻ em có thể mắc hội chứng viêm đa hệ thống, xảy ra chủ yếu 2-6 tuần sau nhiễm bệnh", phó giáo sư Nguyên chia sẻ. Tiên lượng bệnh thường tốt nếu được phát hiện sớm và điều trị kịp thời. Nếu phát hiện và điều trị trễ có thể dẫn đến suy tim và tử vong.
Bé trai 8 tuổi bị viêm đa hệ thống nguy kịch hậu Covid-19, phải thở máy, lọc máu, điều trị hồi sức tích cực mới giữ được tính mạng. Ảnh: Bệnh viện Nhi đồng Thành phố
Theo bác sĩ Tiến, một thống kê ở Anh ghi nhận 15% trẻ ở lứa tuổi 12-16 có triệu chứng hậu Covid-19. Trong nhóm bị ảnh hưởng đến thần kinh hậu Covid-19, có những trường hợp nặng biểu hiện co giật, rối loạn tri giác, bại não... hoặc nhẹ như nhức đầu, mệt mỏi, mất ngủ, biểu hiện rối loạn vận động, yếu tay chân, đi lại khó khăn, hội chứng Guillain Barre, rối loạn về hành vi nhận thức như quên, không nhận thức được sự việc mà trước đây trẻ rất rành.
"Trẻ cũng có thể bị rối loạn tâm thần do thời gian cách ly khi mắc bệnh", bác sĩ Tiến cho hay. Trong thời điểm đó, nhu cầu để phát triển của một đứa trẻ bình thường bị mất đi, làm cho trẻ bị khủng hoảng về mặt tinh thần và thể chất. Những trẻ này cần can thiệp sớm và hỗ trợ tâm lý, vật lý trị liệu hô hấp, vận động để giúp trẻ hồi phục lại gần như bình thường.
Bác sĩ Tiến lưu ý, biểu hiện hậu Covid-19 có thể xảy ra và kéo dài đến 120 ngày nên sau khi hết bệnh, gia đình cần theo dõi trẻ thêm ít nhất ba tháng. Giảm trí nhớ, mệt mỏi, đau cơ, đau khớp, nhức đầu, làm trẻ khó chịu, có thể ảnh hưởng đến sinh hoạt và học tập của trẻ. Ngoài ra, trẻ không thực hiện được những hoạt động cần sự gắng sức. Trẻ rất cần những chuyên gia tư vấn tâm lý, cha mẹ và thầy cô cùng nhau hỗ trợ để vượt qua mặc cảm và tự ti.
Các bác sĩ thần kinh cũng hỗ trợ bằng cách sử dụng loại thuốc điều trị thích hợp; chuyên gia vật lý trị liệu hướng dẫn trẻ luyện tập những bài tập vận động, xoa bóp để giúp giảm đau cơ, đau khớp, vật lý trị liệu hô hấp tập thở.
"Phụ huynh có con em bị Covid-19 đã khỏi, có thể liên hệ đến các bệnh viện có chuyên khoa nhi để được tư vấn thêm về tình trạng sức khỏe của trẻ giai đoạn hậu Covid-19", bác sĩ Tiến khuyến cáo.