Công trình đăng trên tạp chí Nature, gồm 785 người tham gia, độ tuổi từ 51 đến 81. Đây là nghiên cứu đầu tiên các tình nguyện viên được quét não trước và sau khi mắc Covid-19.
Hai lần quét não cách nhau khoảng ba năm. Tình nguyện viên được làm các bài kiểm tra nhận thức cơ bản. Giữa hai lần quét, kể từ tháng 3/2020 đến tháng 4/2021, 401 người dương tính nCoV. 384 người còn lại trở thành nhóm đối chứng vì chưa nhiễm virus. Hai nhóm tương đồng về tình trạng sức khỏe, tiền sử bệnh lý, độ tuổi, giới tính và tình trạng kinh tế xã hội.
Với quá trình lão hóa bình thường, con người mất đi một phần nhỏ chất xám mỗi năm. Ở các vùng liên quan đến trí nhớ, tỷ lệ hao tổn hàng năm là 0,2% đến 0,3%.
Song các bệnh nhân Covid-19 trong nghiên cứu mất lượng chất xám nhiều hơn (từ 0,2% đến 2%) so với người bình thường. Khối lượng não tổng thể của họ cũng giảm, cho thấy nhiều mô bị tổn thương ở một số khu vực nhất định. Tổn thương chủ yếu xảy ra ở vùng não liên quan đến khứu giác.
"Đối với tôi, đây là bằng chứng thuyết phục cho thấy có sự thay đổi trong não ở người bị mắc Covid-19 nói chung", tiến sĩ Serena Spudich, Trưởng khoa nhiễm trùng thần kinh tại Trường Y Đại học Yale, Mỹ, nhận xét.
Bà ngạc nhiên khi thấy tình trạng này khá phổ biến, lượng chất xám mất đi nhiều hơn ước tính. Theo bà, nghiên cứu đáng chú ý bởi nó bao gồm cả bệnh nhân Covid-19 triệu chứng nhẹ, không cần nhập viện.
Gwenaëlle Douaud, giáo sư khoa thần kinh, Đại học Oxford, tác giả chính của nghiên cứu, cho biết số lượng bệnh nhân cần nhập viện là 15 người, quá ít để đưa ra kết luận. Song kết quả cho thấy họ bị teo não, nghiêm trọng hơn nhóm có triệu chứng nhẹ.
Mô hình kỹ thuật số chỉ ra những vùng não mất nhiều chất xám nhất của những người mắc Covid-19. Ảnh: University of Oxford
Người mắc Covid-19 cũng suy giảm nhận thức, tập trung nhiều hơn so với nhóm chưa nhiễm virus, giảm hiệu quả khi làm các công việc phức tạp. Song theo giáo sư Douaud và các đồng nghiệp, quy mô nghiên cứu chưa đủ lớn để cho biết liệu tổn thương chất xám và mô có ảnh hưởng đến kỹ năng cơ bản của người từng nhiễm nCoV hay không.
Ví dụ, vùng suy giảm chất xám lớn nhất liên quan đến khứu giác, bao gồm vỏ não trước vào vùng hồi hải mã. Đây cũng là những khu vực ảnh hưởng trí nhớ và các chức năng khác. Song trong các bài kiểm tra trí nhớ thực tế, bệnh nhân Covid-19 có kết quả tương tự với người không nhiễm bệnh.
Các chuyên gia thần kinh nhận định nghiên cứu có giá trị và độc đáo, song cũng cho biết các tác động của virus đến não không rõ ràng. Chưa có cơ sở kết luận người bệnh sẽ tổn thương lâu dài hoặc có những thay đổi về tư duy, trí nhớ hoặc các yếu tố khác.
Hạn chế của nghiên cứu là các nhà khoa học không có thông tin triệu chứng của tình nguyện viên, như biểu hiện ho, sốt hoặc mất vị giác, khứu giác. Các chuyên gia cũng không thể xác định người nào mắc hội chứng hậu Covid-19. Họ không rõ liệu phát hiện mới có liên quan đến tình trạng này hay không.
Thục Linh (Theo NY Times)