Với bản năng gặm nhấm liên tục và tốc độ sinh sản nhanh chóng, chuột được xem như là động vật gây hại hàng đầu đối với đời sống và sinh hoạt của người. Chuột cũng là ổ chứa một số bệnh truyền nhiễm nguy hiểm.
Trò chuyện về "Bệnh do chuột gây ra" tại Trung tâm Truyền thông - Gíáo dục sức khỏe TP HCM cuối tuần qua, Thạc sĩ, bác sĩ Lê Hồng Nga, Phó trưởng khoa Kiểm soát bệnh truyền nhiễm và văcxin sinh phẩm, Trung tâm Y tế Dự phòng TP HCM cho biết, trên thế giới, các loài chuột có thể làm lây lan 35 bệnh khác nhau.
Một số bệnh do chuột có thể gặp ở Việt Nam như sốt chuột cắn, sốt xuất huyết với hội chứng thận, dịch hạch, bệnh Leptospirose, nhiễm khuẩn Salmonella...
Một số đường lây truyền bệnh:
- Người bị nhiễm do da trầy xước hoặc niêm mạc tiếp xúc nước, đất ẩm, cây cối, đồ vật dính chất thải của động vật mang bệnh; hoặc tiếp xúc trực tiếp với nước tiểu, phân của động vật mang bệnh.
- Do hít phải những giọt nước nhỏ mang mầm bệnh.
- Một số bệnh lây sang người qua vết cắn của chuột.
- Chuột là nguồn lây bệnh nhiễm trùng tiêu hóa do vi khuẩn Salmonella, thông qua phân mang chủng Salmonella làm ô nhiễm thức ăn, nước uống của người.
- Có những bệnh lây qua côn trùng trung gian như bọ chét, bọ ve.
Một số bệnh do chuột thường gặp:
Dịch hạch:
- Là bệnh lây truyền trực tiếp từ chuột sang người qua trung gian bọ chét
- Bệnh do vi khuẩn Yersinia pestis gây nên.
- Mèo nhà, thú cưng bị nhiễm bệnh từ bọ chét hoặc do ăn các thú gặm nhấm nhiễm bệnh, có thể gây bệnh dịch hạch cho người..
- Bệnh đặc trưng bởi tình trạng sốt, ớn lạnh, đau đầu, suy kiệt, viêm hạch biểu hiện qua tình trạng sưng, nóng, đỏ đau. Bệnh gây tỷ lệ tử vong 15% và có thể điều trị bằng kháng sinh.
Các bệnh do Hantavirus:
- Chuột nhiễm Hantavirus sẽ thải virus qua phân, nước tiểu cũng như các chất tiết và lây nhiễm cho người qua vết cắn, qua tiếp xúc trực tiếp hoặc hít phải các giọt dịch trong không khí.
- Có 2 thể bệnh là viêm phổi do Hantavirus và sốt xuất huyết kèm theo suy thận.
- Bệnh không lây từ người sang người và hiện nay chưa có thuốc điều trị đặc hiệu.
- Triệu chứng của sốt xuất huyết do Hantavirus:
+ Khởi phát sau tiếp xúc với nguồn 1-2 tuần.
+ Biểu hiện ban đầu: sốt, ớn lạnh, đau đầu - lưng - bụng, nôn và nhìn mờ.
+ Mặt đỏ bừng, viêm hoặc đỏ mắt, hồng ban.
+ Triệu chứng muộn hơn: tụt huyết áp, suy tuần hoàn, suy thận.
- Tỷ lệ tử vong 5-15%
Bệnh Vàng da xuất huyết (Bệnh Leptospirose):
- Bệnh truyền nhiễm từ động vật sang người do xoắn khuẩn Leptospirose.
- Bệnh khởi phát với các triệu chứng:
+ Sốt cao, ớn lạnh, nhức đầu nặng.
+ Vàng da, đau cơ, ói.
+ Mắt đỏ, đau bụng, tiêu chảy, hồng ban.
- Bệnh có thể điều trị bằng kháng sinh , nếu không được điều trị sẽ dẫn đến phá hủy thận, viêm màng não, suy gan, rối loạn hô hấp.
Bệnh sốt chuột cắn:
- Là bệnh do các vi khuẩn sống trong khoang hô hấp trên của chuột gây ra.
- Triệu chứng:
+ Khởi phát 2-10 ngày sau tiếp xúc.
+ Ban đầu đau cơ, đau khớp, nôn ói, nhức đầu. Cuối cùng xuất hiện mảng xuất huyết ở chi.
- Tỷ lệ chết 7-10% nếu không điều trị.
Bệnh do vi khuẩn Salmonella:
- Vi khuẩn Salmonella hiện diện nhiều trong phân của các loại gặm nhấm, thú cưng.
- Bệnh khởi phát nhanh chóng trong vòng 12-27 giờ.
- Triệu chứng gồm tiêu chảy, sốt, đau quặn bụng.
- Bệnh thường tự khỏi sau 4-7 ngày, không cần điều trị.
Các bệnh lây truyền do chuột hầu hết đều chưa có văcxin phòng ngừa. Vì vậy để phòng bệnh cần kiểm soát sự phát triển của chuột, hạn chế tiếp xúc chất thải của chúng. Khi có các biểu hiện bệnh cần đến ngay các cơ sở y tế để được bác sĩ khám và điều trị kịp thời.
Lê Phương