Sự thật về cuộc chia tay chấn động giữa Roger Federer và Nike

Ngày 2/7/2018, tài khoản Uniqlo trên mạng xã hội gây sốc, khi đăng bức ảnh chụp chân dung Federer trong bộ trang phục toàn trắng, với logo thương hiệu của hãng thời trang này trên ngực và cổ tay áo, kèm dòng thông báo ngắn gọn: "Chào mừng Roger Federer, đại sứ toàn cầu mới của chúng tôi!".

Cùng ngày, báo chí thể thao toàn cầu đồng loạt đưa tin khi chứng kiến khoảnh khắc "Tàu tốc hành" xuất hiện ở sân Trung tâm tại Wimbledon, với trang phục của thương hiệu Nhật Bản trong trận ra quân thắng Dusan Lajovic. Báo Pháp L'Équipe ngày đó viết: "Vương triều nào rồi cũng đến hồi kết. Được Nike tài trợ từ những ngày đầu sự nghiệp, Federer đã chia tay thương hiệu 'dấu phẩy' để chuyển sang Uniqlo".

Trừ những người trong cuộc, hầu hết đều cho rằng Federer quyết định "bỏ" Nike - hãng trang phục và phụ kiện thể thao Mỹ đã đồng hành cùng anh từ khi bắt đầu sự nghiệp vào năm 1994. Nhưng trong podcast Served with Andy Roddick cuối tuần qua, người đại diện Tony Godsick của cựu số một thế giới từ 2005 đến khi anh giải nghệ vào 2022 mang đến một câu chuyện khác, cũng là sự thật.

Roddick thắc mắc rằng không có nhiều VĐV ký được hợp đồng dài hạn giá trị cao khi chỉ còn vài năm cuối sự nghiệp. Cựu tay vợt Mỹ cũng tin rằng hiếm khi một VĐV rời Nike sẽ tìm được cơ hội tốt hơn, mà thường thì họ chỉ cố tìm một bản hợp đồng tài trợ vớt vát trước khi kết thúc sự nghiệp. Nhưng với Federer thì khác, nhờ vào danh tiếng, tầm ảnh hưởng toàn cầu, thành công trên sân quần và cả hình ảnh ngoài đời.

"Federer không phải là bên chủ động rời bỏ Nike", Godsick khiến Roddick bị sốc, phải gặng hỏi lần nữa. "Đó là sự thật, chứ không phải câu chuyện được tô vẽ. Roger không rời bỏ Nike, Nike mới là bên quyết định không gia hạn. Cậu ấy đã sẵn sàng để ký tiếp hợp đồng".

Thời điểm bản hợp đồng 10 năm từ 2008 giữa Federer và Nike sắp hết hạn, Godsick – cũng là CEO quản lý công việc kinh doanh của cựu tay vợt Thụy Sĩ thông qua công ty đại diện Team8 mà cả hai cùng sáng lập từ 2013 – đã dành cả năm để cố gắng gia hạn.

"Tôi hiểu rằng việc định giá một VĐV 36 tuổi, đã tạo dựng được thương hiệu cá nhân, là không dễ", ông kể. "Hầu hết họ không còn thi đấu đỉnh cao sau tuổi 30. Nhưng chúng tôi có lịch sử hợp tác lâu dài và đã đạt được nhiều thành công cùng nhau. Đầu tháng 1/2017, tôi đến trụ sở Nike để bắt đầu quá trình đàm phán kéo dài 13 tháng".

"Tôi biết Roger đã không vô địch một giải Grand Slam nào trong 4 năm", vẫn lời từ Godsick. "Vì vậy, tôi nói với họ: 'Chúng ta cần gia hạn hợp đồng để tôn vinh người sở hữu nhiều Grand Slam nhất trong lịch sử bấy giờ. Roger đã chứng minh giá trị của mình. Cậu ấy có sức ảnh hưởng toàn cầu, có thể giúp các bạn bán sản phẩm ở mọi nơi. Cậu ấy còn đam mê thời trang, và chuyện đó không hề giả tạo. Cậu ấy xuất hiện tại các show thời trang ở Paris, London, thân thiết với Tổng biên tập Anna Wintour của tạp chí thời trang Vogue, quen biết nhiều nhà thiết kế trên thế giới. Roger và Mirka thực sự yêu thời trang’".

Theo lời Godsick, ông đã đề xuất với Nike thiết kế một dòng giày phong cách sống lấy cảm hứng từ mẫu Stan Smith, mang tên RF One. Song, ông có một linh cảm không tốt. "Hai tuần sau, Roger vô địch Australia Mở rộng", Godsick năm nay 56 tuổi nói. "Tôi nghĩ trong bụng 'Cậu ấy giúp tôi có lợi thế trên bàn đàm phán đây'. Nike chắc hẳn cũng bất ngờ. Nhưng quá trình đàm phán không hề dễ. Rồi Roger tiếp tục vô địch Wimbledon. Lúc này, tôi đã có hai Grand Slam để thương lượng, nhưng Nike đưa ra những đề nghị mà tôi cảm thấy quá lỗi thời".

Dự cảm không tốt dần chuyển thành nỗi lo. Godsick bắt đầu thiếu tự tin, ông không nghĩ rằng việc đàm phán gia hạn lại khó đến vậy. Theo cam kết, Nike vẫn có quyền sử dụng logo của Federer trong hai năm sau khi hợp đồng kết thúc, và Godsick tin rằng hãng này không muốn tiếp tục đầu tư lớn cho một tay vợt đã 36 tuổi.

"Tôi không liên hệ với bất kỳ bên nào khác vì tôi quyết tâm hoàn thành việc này với Nike", Godsick quả quyết. "Nhưng đến Australia Mở rộng 2018, khi hợp đồng chỉ còn một tháng là đáo hạn, Roger lại vô địch. Từ việc không giành Grand Slam nào trong 4 năm, cậu ấy thắng ba giải trong thời gian tôi đàm phán. Cậu ấy đã mang đến mọi lợi thế, nhưng tôi vẫn không thể chốt hợp đồng".

Ngày cuối cùng của hợp đồng, Godsick đến trụ sở Nike ở Beaverton, bang Oregon. Nhưng sau cuộc họp, ông rời mà không đạt được thỏa thuận nào. Godsick nhớ lại: "Tôi bay qua Minneapolis về Cleveland, cảm thấy thất bại nặng nề. Tôi tự nhủ: 'Mình sẽ bị khắc ghi trong lịch sử là người đại diện không thể gia hạn hợp đồng cho tay vợt vĩ đại nhất lịch sử, người vừa giành hàng loạt Grand Slam'. Tôi gọi cho Roger, báo rằng thương vụ không thành và đề nghị tìm kiếm cơ hội mới".

Tuy nhiên, cơ hội mới không đến ngay lập tức với Federer và người bạn lâu năm. Một số thương hiệu tỏ ra nghi ngờ, từ chối lịch sự, số khác thì thẳng thừng không quan tâm. Một thương hiệu Godsick không tiện tiết lộ, nói với ông rằng tên tuổi Federer đã gắn chặt với Nike, rất khó tái định vị. Những lần phải nhận cái lắc đầu ấy khiến ông không bao giờ quên, cho đến khi ông nhờ vào một mối quen biết.

"Tôi đã cố hẹn một cuộc gặp với Tadashi Yanai, nhà sáng lập Uniqlo", Godsick hồi tưởng. "Novak Djokovic từng hợp tác với Uniqlo, nên họ đã có chỗ đứng trong làng quần vợt. Nhưng tôi không thể tiếp cận được ông ấy. Rồi chính Anna Wintour, người mà tôi vô cùng kính trọng, đã xuất hiện. Tôi nhớ như in mình đã dùng bữa sáng với bà ấy tại khách sạn Mark ở New York, ngồi ở bàn số 21, góc bên phải. Và tôi đã nhờ bà ấy kết nối với ông Yanai, vì họ quen biết nhau. Sự thật có thể làm hỏng một câu chuyện đang hay, nhưng đây là câu chuyện có thật, không hề bịa một chút nào".

Godsick tiếp tục mạch kể của mình, trong lúc Roddick chăm chú lắng nghe: "Anna gửi một lá thư và chỉ 12 tiếng sau, tôi nhận được tin nhắn từ trợ lý của ông Yanai. Tin nhắn viết: 'Ông Yanai biết ông muốn gặp để bàn về Roger Federer. Ông có thể đến Nhật Bản vào ngày này để gặp ông ấy trong 30 phút không?' Tôi gọi điện cho Roger: 'Tôi phải làm gì đây?' Cậu ấy đáp: 'Anh đến Nhật đi'".

Ở cuộc gặp với nhà sáng lập và CEO của Uniqlo, Godsick giải thích toàn bộ, không giấu giếm chuyện gì. Godsick cam kết với Tadashi Yanai rằng đến Nhật chỉ để gặp duy nhất ông, và vì thế cuộc nói chuyện được phép nhiều hơn 30 phút, với một câu hỏi mang tính quyết định từ vị tỷ phú 76 tuổi.

"Ông Yanai hỏi tôi một câu sắc sảo: 'Anh đến đây để lợi dụng chúng tôi à?'", Godsick nhấn mạnh. "Tôi đã ngạc nhiên và hỏi lại: 'Ý ông là sao?' Và ông ấy giải thích: 'Chúng tôi từng làm việc với một VĐV từ Nike, hợp đồng của họ hết hạn, chúng tôi đưa ra đề nghị, nhưng rồi Nike đã 'khớp' giá, đưa ra đề nghị tương đương để giữ chân VĐV ấy. Anh cũng định làm vậy à?' Tôi mới trả lời: 'Nếu ông đáp ứng được các điều kiện và tầm nhìn mà Roger mong muốn, không lo lắng về việc cậu ấy còn thi đấu trong bao lâu nữa, cũng như muốn cùng làm về thời trang, thì quyết định cuối cùng tùy thuộc vào ông'".

Cuộc gặp khép lại với kết quả mỹ mãn, Godsick và Uniqlo đạt được thỏa thuận. Tuy nhiên, chướng ngại cuối cùng để hợp đồng thật sự được ký kết là quãng thời gian một tuần, chờ vào quyết định có 'khớp' giá hay không từ Nike.

Godsick kể tiếp: "Trong nhiều thương vụ, Nike có quyền 'khớp' giá, đó là lý do họ không muốn vội. Đến nay, tôi vẫn nghĩ không nên làm như vậy với các VĐV. Với Roger thì càng không, vì cậu ấy đã gắn bó với Nike 24 năm và là một người đồng hành tuyệt vời. Chúng tôi tự thấy mình là đối tác tốt của họ. Nike có thời gian để cân nhắc, nhưng cuối cùng họ đã chọn không 'khớp' giá".

Hợp đồng giữa Federer và Uniqlo có giá trị 300 triệu USD trong 10 năm, trong khi Nike từng trả cho anh khoảng 150 triệu USD trong hơn hai thập kỷ. Thương hiệu Nhật Bản đề cao giá trị của huyền thoại quần vợt nay đã 44 tuổi không chỉ thông qua sân quần.

Godsick nhớ lại: "Giám đốc sáng tạo cấp cao của Uniqlo, John Jay, khi ấy đã nói một câu rất hay mà tôi ước mình biết sớm hơn: 'Roger sẽ giải nghệ khỏi quần vợt, nhưng không giải nghệ khỏi cuộc sống'. Đúng vậy! Họ hiểu rằng Roger có giá trị ngoài sân đấu. Nike thì khác, với hơn 750 VĐV, họ tập trung vào những khoảnh khắc trên sân khấu và tôi hoàn toàn hiểu điều đó".

Và vì Uniqlo không sản xuất giày, điều này bỏ ngỏ một "hạng mục tài trợ trống" dành cho Federer, một cơ hội để hợp tác cùng hãng khác. Từ 2016, Godsick đã quen biết những người sáng lập của On, một công ty có trụ sở tại Zurich, Thụy Sĩ. Federer biết đến On khi vợ anh bắt đầu mang giày của hãng này.

"Họ luôn hỏi liệu có cơ hội nào để hợp tác với Roger, niềm tự hào quê nhà của họ", Godsick nói thêm. "Khi đó, tôi thường cười: 'Không đời nào. Roger sẽ gắn bó với Nike mãi mãi. Cậu ấy như Jordan hay Kobe vậy'. Nhưng đến 2018, khi thỏa thuận với Uniqlo xuất hiện, tôi gặp lại họ và nói: 'Hãy đặt câu hỏi đi!'. Họ ngạc nhiên: 'Ý anh là sao?' Tôi đáp: 'Roger không có hợp đồng giày. Cậu ấy sắp ký với Uniqlo và bước ra sân'. Họ lo lắng: 'Chúng tôi còn quá nhỏ, không đủ tiền'. Và tôi đã trấn an: 'Đừng lo. Chúng ta sẽ làm điều gì đó khác biệt, phát triển giày phong cách sống, hoặc thậm chí giày quần vợt'. Khi đại dịch ập đến, On bắt tay vào phát triển một mẫu giày".

Cùng nhau, Federer và những nhà sáng lập của On gồm David Allemann, Olivier Bernhard và Caspar Coppetti trở thành những đối tác ăn ý. Năm 2019, Federer bắt đầu giữ cổ phần trong công ty đang trên đà phát triển, bấy giờ tập trung vào giày chạy bộ. Anh không chỉ là nhà đầu tư thụ động, mà còn đồng ý giúp thương hiệu phát triển dòng giày quần vợt và dòng trang phục phong cách sống. Canh bạc này thành công chỉ sau hai năm khi On niêm yết trên Sàn Giao dịch Chứng khoán New York năm 2021, trong đó Federer sở hữu khoảng 3% cổ phần. Công ty hiện có vốn hóa thị trường gần 15 tỷ USD, và cổ phiếu tăng 86% so với giá IPO, giúp giá trị cổ phần của Federer vượt hơn 375 triệu USD.

Sự từ chối của Nike đã mở ra cho Federer những cánh cửa cơ hội mới. Từ sự tận tụy của người bạn Godsick, sự giúp đỡ kết nối của một tổng biên tập tạp chí, đến hợp đồng cùng Uniqlo và On, tất cả góp phần giúp nhà vô địch 20 Grand Slam trở thành VĐV thứ bảy trong lịch sử gia nhập CLB tỷ phú.

Hoàng Thông tổng hợp