Định nghĩa về tiền trong cuốn sách "Tâm lý học về tiền" (The Psychology of Money), Morgan Housel không phải là một vật lưu trữ giá trị, mà là vật dẫn của những cảm xúc, mang theo hy vọng, mơ ước, nỗi sợ hãi, đau khổ, tự tin, ghen tị, hối tiếc...
Người nhiều tiền nhưng vẫn phải lo lắng kiếm tiền và có thu nhập hiện tại cao nhưng không bền vững. Ảnh minh họa: Medium.
Ông đi tìm câu trả lời cho vấn đề mình đặt ra bằng cách kể một câu chuyện bản thân từng tận mắt chứng kiến: Một triệu phú công nghệ đã đưa cho một nhân viên khách sạn vài nghìn USD tiền mặt để đi mua những đồng xu vàng tại một tiệm nữ trang gần đó. Vị triệu phú đã ném số tiền này, ước tính khoảng 1.000 USD mỗi xu, xuống biển với mục đích "chỉ để cho vui mắt mọi người". Housel viết trong cuốn sách, sau này, vị triệu phú đã phá sản.
Tuy nhiên, đối với một trường hợp khác, đồng tiền lại là một khả năng. Morgan Housel đưa ra dẫn chứng về Ronald Read, một nhà từ thiện, nhà đầu tư, người gác cổng và nhân viên trạm xăng người Mỹ. Người đàn ông đặc biệt này đã dành nhiều chục năm cho công việc bơm xăng, dọn dẹp vệ sinh và đầu tư từng cắc bạc mình có vào chứng khoán. Khi qua đời ở tuổi 92 (năm 2014), tài sản ông để lại là 6 triệu USD, được quyên góp cho nhiều các tổ chức từ thiện địa phương.
Qua những ví dụ của mình cùng nhiều dẫn chứng khác nhau trong cuốn sách, Morgan Housel rút ra sự phân biệt quan trọng giữa người có tiền (rich people), tức là người có thu nhập hiện tại cao và người giàu có thực sự là người có quyền tự do không cần tiêu đến tiền của mình.
Morgan Housel lập luận, nhiều người giàu thực chất không giàu vì họ cảm thấy cần phải chi nhiều tiền, để người khác thấy rằng mình giàu có như thế nào. Theo vị chuyên gia tài chính, giàu có thực sự là việc ít quan tâm đến những gì người khác nghĩ về bạn, và tập trung nhiều hơn vào việc sử dụng đồng tiền bạn có như thế nào, nhằm quản lý cách bạn sử dụng thời gian của mình.
Người giàu có không cần phải chi tiêu để thể hiện cho người khác thấy họ có nhiều tiền như thế nào. Ảnh: The Finance Twins.
Morgan Housel chỉ rõ: "Khả năng làm những gì bạn muốn, khi bạn muốn, với người mà bạn muốn, miễn là bạn muốn, chính là sự trả cổ tức cao nhất trong lĩnh vực tài chính".
Vậy, sự khác biệt giữa một người có tiền và một người thực sự giàu có là gì?
Doanh nhân, nhà đầu tư nổi tiếng Robert Toru Kiyosaki viết trong cuốn sách của mình: "Người có tiền sẽ sở hữu nhiều tiền, còn người thực sự giàu có thì không lo lắng về tiền".
Ví dụ, là bác sĩ, một người có thể có nhiều tiền nhờ lương cao hơn mặt bằng chung. Tuy nhiên, cuộc sống của chúng ta bị chi phối bởi chi phí sinh hoạt, và đôi khi do những quyết định kém, khiến chúng ta khó có thể tích lũy được của cải thực sự. Trong khi đó, giàu có thực sự liên quan mật thiết đến sự tự do tài chính. Nó có nghĩa là bạn không sống bằng đồng lương được trả, tức là tiết kiệm đủ để một người không cần phải làm việc hàng ngày mà vẫn duy trì lối sống hiện tại của mình, tức là có thể từ bỏ công việc mà không gặp bất cứ áp lực tài chính nào.
Cũng theo Robert Toru Kiyosaki, sự giàu có thực sự không được đo bằng đồng đô la, mà đo bằng thời gian. Ông cũng nhận xét, sự khác biệt đơn giản giữa một người có tiền, và một người thực sự giàu có chính là sự bền vững của giá trị tài sản mà người đó sở hữu. Nói cách khác, một người giàu sẽ luôn giàu có, trong khi một người có tiền sẽ có thể rơi vào tình trạng hết tiền.
Sự khác biệt giữa người giàu có thực sự và một người có tiền còn liên quan đến kiến thức, theo ông. "Người giàu có thực sự là người biết cách kiếm tiền, tiền luôn không ngừng đến với họ".
Thùy Linh (Theo WSJ)