* Tottenham - Arsenal: 23h30 Chủ nhật 6/12, giờ Hà Nội.
Son lập kỷ lục chuyển nhượng với một cầu thủ châu Á khi được Tottenham tuyển mộ từ Leverkusen với giá 29,6 triệu USD (22 triệu bảng) hè 2015. Nhưng trong mùa giải đầu tiên ở Anh, anh dường như không thích nghi với môi trường mới, và tiền đạo người Hàn Quốc có vẻ đã chuẩn bị tâm lý xách valy trở lại Bundesliga, nơi anh từng thăng hoa trong màu áo Hamburg rồi Leverkusen.
Tuy nhiên, Son đã chấp nhận ở lại để đương đầu với thách thức. Anh thay đổi phong cách chơi bóng và dần trở thành mẫu cầu thủ ưa thích của HLV Mauricio Pochettino bằng những phẩm chất như tốc độ, di chuyển thông minh, tinh thần quả cảm và nguồn năng lượng như vô tận.
Dù vậy, phải đến khi Jose Mourinho nhậm chức ở Tottenham tháng 11/2019, trình độ của Son mới tiến lên nấc thang mới. Tại Ngoại hạng Anh mùa này, anh đã ghi chín bàn, nghĩa là chỉ kém đúng một bàn so với tổng số bàn thắng mà toàn đội Arsenal - đối thủ đấu derby Bắc London với chính Tottenham hôm nay - đang có. Con số ấy đã nói lên tất cả.
Sự tiến bộ của Son từ khi làm việc với Mourinho khiến Tottenham phải đề nghị một bản hợp đồng mới, qua đó giúp anh có mức lương cao ngang ngửa ngôi sao số một đội bóng - Harry Kane. Động thái đó đã chứng minh giá trị của cầu thủ 28 tuổi người Hàn Quốc, đồng thời cũng là thông điệp cứng rắn gửi tới mọi CLB đang nhăm nhe chiêu mộ anh.
Bên cạnh sự tiến bộ trên sân cỏ, giá trị thương hiệu của Son cũng tăng tiến đáng ngạc nhiên. Anh không những trở thành cầu thủ chủ chốt của Tottenham, mà còn là thân chủ giàu tiềm năng của công ty khai thác thương hiệu của các tài năng CAA.
Tại Tottenham, tiền vệ Dele Alli cũng là thân chủ của công ty này, và chính anh là người giới thiệu Son với CAA. Nếu cần thêm những cái tên nặng ký cũng đang đồng ý để CAA quản lý, chúng ta có thể nêu tên HLV Jose Mourinho và siêu sao Cristiano Ronaldo.
Để có cái nhìn toàn cảnh về sự tiến hoá của Son Heung-min, chúng ta cần xem sự phát triển của tiền đạo người Hàn Quốc qua ba khía cạnh: Cầu thủ - Con người - Thương hiệu.
Pochettino từng muốn tuyển mộ Son từ hè 2013, khi ông còn là HLV Southampton. Nhưng lúc đó, Son quyết định đến Leverkusen. Pochettino nhìn thấy ở cầu thủ châu Á những phẩm chất tốt như sự nhanh nhẹn, khả năng chạy chỗ thông minh và rất giỏi trong việc kéo dãn hàng thủ đối phương.
Không chỉ có Pochettino nhìn thấy điều này, Arsenal và một số CLB lớn khác cũng theo dõi Son sát sao. Phải đến hè 2015, sau khi chuyển sang Tottenham, HLV người Argentina yêu cầu CLB phải mua bằng được Son. Cuối cùng, đến tháng 8/2015, họ đã sở hữu Son.
Lúc đó, Son mới 23 tuổi và đã ghi 29 bàn qua 87 trận cho Leverkusen. Ở giải đấu mới, anh khởi đầu tuyệt vời, nhưng một chấn thương chân khiến Son phải nghỉ thi đấu hơn một tháng. Và khi trở lại, tiền đạo này rơi vào cơn khô hạn bàn thắng, thi đấu không còn hiệu quả. Tổng kết mùa đầu tiên, Son tịt ngòi trong 12 trận, chỉ ghi được bốn bàn tại Ngoại hạng Anh, và thêm chừng đó bàn nữa ở các giải đấu khác. Pochettino thất vọng, không đưa cầu thủ Hàn Quốc vào sân trong ba trận đầu tiên của mùa 2016-2017, và thậm chí, đã đồng ý để Son quay lại Bundesliga.
Tuy nhiên, trước khi ý định của Son và Pochettino thành hiện thực, các giải đấu tạm dừng, nhường chỗ cho loạt trận quốc tế. Quãng nghỉ quý giá ấy giúp Son nhìn nhận lại bản thân và tương lai. Anh quyết định dùng thời gian rảnh rỗi quý báu để lao vào tập luyện theo hướng mà Pochettino mong muốn, đồng thời tuân thủ mọi chỉ bảo của HLV.
Đến khi giải đấu trở lại, Tottenham đến làm khách của Stoke City, Son được trao cơ hội, và anh đã đóng góp hai bàn cùng một pha kiến tạo trong chiến thắng 4-1. Và đó là khởi đầu cho một mùa giải phi thường của tiền đạo người Hàn Quốc, khi anh ghi tới 21 bàn trên mọi mặt trận.
Bất chấp những tín hiệu tích cực ấy, Son vẫn còn hạn chế về tâm lý, dẫn tới việc anh tự đẩy bản thân vào những rắc rối trên sân. Chỉ trong năm 2019, Son ba lần nhận thẻ đỏ trực tiếp, đôi khi chỉ vì những hành động bạo lực không cần thiết.
Nhưng dù sao, Son cũng đã chứng minh được năng lực, và bài toán đặt ra là làm thế nào để tối đa hoá năng lực ấy của học trò, biến tốc độ và khả năng chơi bóng bằng cả hai chân của anh thành công cụ hữu hiệu của một cỗ máy ghi bàn. Pochettino cùng ê-kíp trợ lý đã nghiên cứu khả năng dứt điểm của Son, yêu cầu anh và Harry Kane tập luyện sút ở mọi mức độ, khoảng cách, tình huống. Sau đó, họ ra sức nâng cấp khả năng chạy chỗ và thời gian lựa chọn bứt tốc của Son để đảm bảo anh có mặt ở đúng vị trí vào thời điểm hợp lý.
"Cậu ta đã tập luyện không chỉ về kỹ thuật sút mà còn về kỹ năng tính thời gian chạy và dứt điểm ở cả hai phía cầu môn. Rất hiếm khi một tiền đạo sút bóng thẳng vào giữa khung thành mà thường đưa bóng đi vào góc. Vì vậy, các pha dứt điểm vào góc đôi khi khó hơn, tùy thuộc vào vị trí của thủ môn. Son sẽ phải thực hiện rất nhiều cú sút ở mọi góc độ để có cảm giác thực tế. Son không thi đấu như một cầu thủ chạy cánh đơn thuần mà hoạt động ở không gian giữa trung vệ và hậu vệ cánh đối phương. Do đó, các pha dứt điểm của Son cần phải có góc cạnh và lượn cong hơn", David Webb - thành viên ban huấn luyện Tottenham khi đó, kể lại với The Athletic.
Khả năng dứt điểm của Son đã tốt lên và được phản ánh qua những chỉ số đáng kinh ngạc từ mùa giải 2016/17. Đây là giai đoạn chứng số bàn thắng của Son tại Ngoại hạng Anh cao gấp đôi chỉ số bàn thắng kỳ vọng (xG). Cụ thể, xG của Son khi đó là 6,7, nhưng số bàn thắng lại là 14.
Khi được hỏi về sự tiến bộ của Son, Roger Schmidt - HLV dìu dắt cầu thủ này ở Leverkusen - chia sẻ: "Son đã tập luyện rất nhiều, thậm chí còn tập thêm với cha cậu ấy là Son Woong-jung. Sau giờ tập theo giáo án, Son còn dành thêm thời gian để tập sút bằng chân trái và chân phải".
Không phải ngẫu nhiên mà Schmidt đề cập đến người bố và khả năng đá hai chân như một của Son, vì đấy là hai yếu tố cốt lõi cho sự phát triển của cầu thủ này. Các HLV của Son ở Bundesliga và Tottenham đều thừa nhận, sở dĩ Son đá tốt bằng cả hai chân là nhờ được bố huấn luyện từ khi còn nhỏ.
Son Woong-jung từng là cầu thủ, nhưng phải giải nghệ ở tuổi 28 vì chấn thương. Đam mê và tâm huyết sau đó được ông dồn vào việc huấn luyện hai cậu con trai, gồm Son Heung-min và Son Heung-yung -người từng thi đấu ở giải hạng Năm Đức và giờ là HLV cho học viện bóng đá của anh trai. Ông bố bắt hai con trai luyện nhuyễn nhừ các bài tập để cải thiện kỹ thuật. Đây cũng chính là phong cách đào tạo cơ bản cho học viện bóng đá của Son tại quê nhà Chuncheon.
Một bài tập, theo Son Heung-yun, yêu cầu hai anh em phải giữ quả bóng trên không trong khoảng 4... giờ, và nếu quả bóng rơi xuống, họ lại phải làm lại từ đầu. Điều này nghe có vẻ khó tin, nhưng Erik Thorstvedt, cựu thủ môn của Tottenham, người đến thăm học viện của Son vào năm 2019, đã công nhận điều đó vì được chứng kiến tận mắt.
Cứ như thế, ông bố đã huấn luyện cho các con thành thạo những kỹ năng cơ bản trong bóng đá như kiểm soát bóng và chuyền bóng rồi mới cho tập sút bóng. Đến năm Son Heung-min 16 tuổi, anh được CLB Hamburg tuyển dụng và ông bố tiếp tục đồng hành để huấn luyện cho con.
Chính nhờ điều này mà Son có được khả năng chơi bóng hai chân như một, cho dù chân phải vẫn là chân thuận của anh. Tính từ khi Son đến Ngoại hạng Anh vào Hè 2015, không cầu thủ nào ở giải đấu này có số cú sút và ghi bàn bằng chân không thuận nhiều hơn anh.
Trong vài năm qua, Son tiếp tục tập luyện bằng chân trái, đảm bảo rằng nó hiệu quả như chân phải. Các cầu thủ của Tottenham cũng thừa nhận, nếu xem Son sút bằng chân trái, họ sẽ không biết đây không phải chân thuận của anh.
Màn trình diễn ấn tượng của Son ở mùa giải 2016-2017 đã đem đến cho anh một suất đá chính. Anh không còn là cầu thủ tấn công ở cánh trái nữa mà đã dịch chuyển vào khu vực trung tâm. Mùa giải 2018-2019, khi Kane phải nghỉ dài ngày vì chấn thương, Son đã thi đấu ở vị trí trung phong, và góp phần đưa Tottenham đến trận chung kết Champions League đầu tiên trong lịch sử CLB.
Khi Mourinho tiếp quản đội bóng vào ngày 20/11/2019, Son thường được xếp ở vị trí cầu thủ chạy cánh trái. Nhưng hiện tại, anh thường chơi như một tiền đạo trung tâm lai với vị trí trung phong, còn Kane thì lùi sâu, giữ vai trò Số 10.
Với điều chỉnh này, Son đã giảm số lần chạm bóng và thời gian hoạt động ở hai bên cánh tới mức thấp nhất so với các mùa giải trước. Anh cũng ít tham gia vào khâu phòng ngự, nhưng bù lại, tích cực sút xa hoặc chuyền bóng tạo cơ hội.
Dù Son vẫn có những giai đoạn tịt ngòi một cách khó hiểu, anh vẫn được các nhà tuyển trạch châu Âu đánh giá rất cao. Và với 11 bàn đã ghi trên mọi mặt trận từ đầu mùa này, Son hứa hẹn sẽ phá mốc 21 bàn mà anh từng có ở mùa 2016-2017.
Rõ ràng, kể từ khi gia nhập Tottenham, Son đã chứng tỏ mình là một cầu thủ có khả năng dứt điểm xuất sắc. Biểu đồ dưới đây so sánh chỉ số bàn thắng và xG của toàn bộ chân sút hàng đầu Ngoại hạng Anh kể từ khi Son đến vào mùa giải 2015-2016.
Đường chéo cho thấy một cầu thủ đã ghi được bao nhiêu bàn thắng vượt qua hay ở dưới chỉ số xG. Nó cho thấy hiệu suất ghi bàn của cầu thủ chứ không quan trọng việc họ ghi được bao nhiêu bàn thắng.
Harry Kane - chân hàng đầu giải đấu trong thời gian này - đã ghi 106 bàn (không tính phạt đền) từ xG là 81,6. Anh có nhiều hơn gần 24,4 bàn so với xG do chất lượng các cú sút của Kane, tương đương với thêm 30% số bàn thắng.
Còn Son chỉ có 62 bàn, nhưng xG của anh là 40,3. Theo tỷ lệ trên, số bàn Son ghi được nhiều hơn 54% so với xG - một chỉ số tốt hơn Kane rất nhiều. Tỷ lệ ghi bàn của Son mùa này là 1.11 bàn qua mỗi 90 phút. Có lý khi Schmidt nhận xét: "Cậu ta đã rất xuất sắc khi đá ở Leverkusen, nhưng tại Tottenham, Son đã trở thành cầu thủ đẳng cấp thế giới".
Sự tiến bộ của Son trên sân cỏ cũng giúp anh trưởng thành về mặt con người hơn. Các cầu thủ đến từ các giải đấu khác nhau thường gặp khó khăn khi thích nghi với nền văn hóa mới và lối chơi mới. Son cũng không thể tránh được điều đó. Gần đây nhất, bản hợp đồng Ndombele cũng gặp phải vấn đề tương tự.
Trước khi rời Tottenham, Pochettino từng nói một tân binh thường phải mất hai năm để hoà nhập hoàn toàn tại Ngoại hạng Anh. Ông lấy chính Son để minh chứng cho quan điểm ấy. Son đã có một chút thiếu tự tin và lo lắng khi mới đến, nhưng theo thời gian, anh đã trở thành một trong những nhân vật quan trọng nhất trong phòng thay đồ của Tottenham.
Năng lượng toả ra và sự vui vẻ của anh đã khiến mọi người có xu hướng bị hấp dẫn. Những bước nhảy và những cái bắt tay của Son đã được nhiều người biết đến. Ngay trong nội bộ đội bóng, Son cũng được biết đến với việc thường xuyên hát hò tại Hotspur Way. Đó là điều mà các đồng đội thích ở cầu thủ này.
Ngoài việc không ngừng mang đến tiếng cười cho mọi người, Sơn được các đồng đội xem là người luôn sẵn lòng giúp đỡ người khác. Việc danh tiếng của anh ngày càng lẫy lừng không làm thay đổi bản chất con người, dù đây là điều rất nhiều ngôi sao đang lên gặp phải. Son không như thế, dù anh đang được tôn sùng như một người hùng tại Hàn Quốc, thậm chí vượt tầm đàn anh Park Ji-sung.
Son giờ vẫn sống trong một căn hộ ở Bắc London với cha mẹ. Anh rất thích sống ở đây và đó là một lý do khiến anh không muốn rời Tottenham. Anh không kênh kiệu, không mắc bệnh ngôi sao với truyền thông. Mỗi khi đi qua khu vực tập trung giới báo chí Hàn Quốc sang Anh để theo dõi anh thi đấu, Son đều dừng lại để giao lưu, trả lời phỏng vấn, chụp hình hay ký tặng.
Son luôn thân thiện với mọi người trong đội, đặc biệt là với Dele, Moussa Sissoko và Hugo Lloris. Không có cầu thủ Tottenham nào từng có vị trí đặc biệt trong trái tim anh như cựu hậu vệ Kevin Wimmer. Anh đã giúp Kevin học tiếng Đức trôi chảy và kết thành bộ đôi thân thiết ở mọi lúc, mọi nơi.
"Mọi người ở CLB hoàn toàn yêu mến cầu thủ này và Son cũng đang cố gắng trở thành một phần không thể tách rời của đội bóng", Mourinho nói về học trò cưng hồi tháng 10, khi được hỏi về bản hợp đồng mới gia hạn của Son.
Đối với những người từng biết Son khi mới bắt đầu sự nghiệp, họ có thể bất ngờ khi chứng kiến một Son Heung-min hoàn toàn tự tin như hiện tại. "Tôi không nghĩ rằng cậu ta có khả năng thực sự cởi mở khi bước vào phòng thay đồ. Nhưng rồi, khi gặp lại Son gần đây, tôi thấy chàng trai này đã thực sự tìm thấy một CLB phù hợp và được yêu mến. Đó là niềm hạnh phúc của Son", cựu cầu thủ Tottenham và là đàn anh của Son ở Hamburg, Van der Vaart nhận xét.
Khi biết Son đang tìm kiếm người đại diện mới, tai của mọi công ty quản lý tài năng đều dựng lên để hóng tin. Một VĐV đẳng cấp thế giới với lượng người theo dõi khổng lồ tại các thị trường mới nổi đồng nghĩa với tiềm năng mở ra nhiều cơ hội thương mại. Một nguồn tin cho biết: "Mọi công ty lớn đều cố gắng liên lạc với Son, vì họ biết anh ấy là David Beckham của Đông Á".
Cuối cùng, CAA đã giành chiến thắng trong cuộc đua, nhờ Dele Alli - người nhiệt tình giới thiệu công ty này với đồng đội. Son đang có hợp đồng với các thương hiệu lớn bao gồm Gillette, Samsung và Cartier, và vị thế người hùng của Son ở Hàn Quốc khiến anh được coi là một trong những cầu thủ bóng đá giàu khả năng tiếp thị nhất trên thế giới.
Vị thế của Son ở Hàn Quốc, theo một nghiên cứu gần đây của Nielsen Fan Insights, đã giúp Tottenham đã trở thành CLB được hâm mộ nhất ở quốc gia này, nơi trước đây chẳng có mấy người nhận là fan của "Gà Trống". Hơn 21% những người Hàn Quốc được khảo sát cho biết Tottenham là CLB yêu thích của họ, trong khi chỉ có 6,1% hâm mộ Man Utd - tỷ lệ cao thứ nhì.
Việc Son có tầm ảnh hưởng lớn như vậy không bất ngờ. Bằng chứng hiển hiện ngay ở sân tập của Tottenham vào những lúc bình thường - bất chấp thời tiết hay thời điểm, luôn có rất đông khách du lịch Hàn Quốc, những người hâm mộ Son, "hành hương" tới đây để được tận mắt chứng kiến thần tượng tập luyện.
Ngay cả trước khi gia nhập Tottenham, các đồng đội của Son ở Leverkusen cũng đã chứng kiến hội chứng cuồng Son (Son-mania). Khi họ đến thăm một trung tâm mua sắm trong chuyến du đấu trước mùa giải ở Hàn Quốc, khoảng 30.000 fan đã có mặt, chỉ để nhìn thấy Son bằng xương bằng thịt. Tầm ảnh hưởng của Son lớn tới mức ở Seoul, các bar thể thao như Bonghwangdang (dành cho fan Liverpool), Good Neck (dành cho fan của Man Utd) giờ cũng ưu tiên chiếu các trận đấu của Tottenham.
Danh tiếng của Son cũng xuất phát từ nỗ lực duy trì kết nối với tổ quốc. Dù được miễn trừ nghĩa vụ quân sự bắt buộc, vào tháng 4/2020, anh vẫn vui vẻ trở về Hàn Quốc để hoàn thành ba tuần huấn luyện quân sự cơ bản. Tại đây, anh nâng cao danh tiếng của bản thân nhờ được trao các giải thưởng cho thành tích xuất sắc nhất nhóm huấn luyện. Son đặc biệt được khen ngợi về rèn luyện thể lực và bắn súng.
Trước khi Covid-19 bùng phát, Son rất hay về nước. Mỗi năm bốn lần, hoặc những khi được nghỉ thi đấu, anh đều về Hàn Quốc để chăm sóc học viện bóng đá của bản thân, nơi Son đã đầu tư gần 10 triệu bảng để xây dựng. Học viện này được quản lý bởi ông bố và cậu em trai, gồm một khu phức hợp để huấn luyện các cầu thủ nhí ở nhiều lứa tuổi, chủ yếu là phát triển kỹ năng cơ bản để chơi bóng. Rất nhiều tài năng trẻ trên khắp Hàn Quốc đã đến đây tập luyện với hy vọng trở thành Son Heung-min mới trong tương lai. Cần nói thêm, một bảo tàng về Son cũng đang được xây dựng tại đây
Tiếng tăm lẫy lừng của Son ở Hàn Quốc liệu có mang lại nhiều lợi ích thương mại cho Tottenham hay không? Tất nhiên, đây không phải là một yếu tố khiến CLB tìm cách gia hạn hợp đồng với Son, nhưng đó là một câu hỏi đã được đặt ra khi xem xét giá trị của Son đối với CLB.
Marco Nazzari, giám đốc Điều hành Quốc tế tại Nielsen Sports, giải thích: "Sự nổi tiếng của Son giúp Tottenham tiếp cận với một lượng lớn khán giả trung thành ngày càng tăng không chỉ ở Hàn Quốc mà còn ở châu Á. Tottenham có thể tận dụng sự nổi tiếng này thông qua thông tin chi tiết về cơ sở người hâm mộ và tương tác với Son trên các kênh xã hội. Hiểu biết rõ ràng về tổng giá trị của VĐV còn giúp ích CLB trong quá trình đàm phán cho các giao dịch liên quan đến tài trợ, cấp phép và thương mại. Đòn bẩy này cho phép họ khai thác giá trị thị trường một cách tối đa theo các điều kiện tốt nhất có thể".
Về cơ bản, chìa khóa để Tottenham tận dụng việc có một cầu thủ nổi tiếng như Son sẽ là cách tiếp cận thương mại của họ ở các thị trường châu Á khác nhau. Tottenhamthường tập trung vào thị trường Trung Quốc để tìm kiếm các cơ hội thương mại ở châu Á. Từ năm 2009, họ đã hợp tác với Đại học Coventry trong một dự án của Hội đồng Anh liên quan đến các chuyến thăm Trung Quốc và Thái Lan để nâng cao hiểu biết kinh doanh giữa các nước.
Giáo sư Chadwick khen ngợi: "Tôi thực sự đánh giá cao Tottenham về cách họ sử dụng phương pháp tiếp cận dựa trên nghiên cứu và tương tác với các thị trường nước ngoài. Trong một chuyến đi, đại diện của CLB thậm chí còn cùng tham gia buổi off-line của những CĐV Tottenham ở Bắc Kinh. Họ đã nhận ra tầm quan trọng của việc tương tác với người hâm mộ ở cấp độ cá nhân".
Nhưng với trường hợp Son, người hâm mộ ngày càng có xu hướng trung thành với cá nhân cầu thủ hơn là với cả đội bóng. Có nghĩa là khi Son ra đi, nhiều người Hàn Quốc trước đây là fan của Spurs sẽ bắt đầu theo dõi CLB mới của Son.
Tuy nhiên, thương hiệu của Son vẫn đủ thuyết phục CLB này sẵn sàng đưa ra bản hợp đồng mới béo bở dù anh đã 28 tuổi. Quyết định này được xem là một sự đầu tư khôn ngoan, xét tới vị thế của Son - một trong những cầu thủ quan trọng và được yêu thích nhất ở cả Tottenham lẫn Ngoại hạng Anh.
Trâm Anh (theo The Athletic)
