Pete Winkleman vẫn nhớ như in khoảnh khắc đó. Tháng 11/2016, Chủ tịch MK Dons nảy ra ý định mời Steven Gerrard ngồi ghế HLV của CLB, lúc đó thi đấu tại League One, tương đương giải hạng Ba trong hệ thống giải đấu bóng đá của Anh. Ý tưởng xuất hiện ngay sau khi Gerrard chơi trận cuối trong màu áo LA Galaxy trên đất Mỹ, rồi quyết định kết thúc sự nghiệp thi đấu.
Huyền thoại người Anh đã phân vân. Nhưng sau cùng từ chối. "Hơi sớm để tôi nhận công việc này", ông chia sẻ vào lúc đó.
Đây là một trong những điều tiếc nuối nhất của Winkleman. "Thật đen đủi, vì thành tích của cậu ấy sau này đã chứng minh tôi đúng", ông nói. "Chứng kiến Rangers thi đấu thăng hoa dưới quyền Stevie, tôi không thể ngưng hỏi mình: ‘Nếu cậu ấy gật đầu thì sao nhỉ?’.
Winkleman có con mắt tinh đời, đủ để biết treo giày không phải lúc Gerrard chấm dứt niềm đam mê. Cầu thủ ghi 186 bàn sau 710 trận cho Liverpool, cùng 114 lần khoác áo đội tuyển Anh, luôn hướng tới việc trở thành một HLV chuyên nghiệp.
"Dưới thời bất cứ HLV nào, tôi cũng ghi chú cẩn thận những phương pháp thú vị nhất của họ", ông trả lời sau khi khoác áo Liverpool chơi trận cuối cùng năm 2015. "Tôi quan sát cách họ bố trí buổi tập, cố gắng nhớ những thói quen của họ, cả tốt và xấu. Nó không đủ để viết thành một tập tài liệu, nhưng quan trọng cho tương lai sau này".
Vài tháng sau khi từ chối MK Dons, Gerard trở về Anfield để làm HLV học viện. Chỉ vài tháng tiếp sau, ông được bổ nhiệm làm HLV đội U18 Liverpool cho mùa giải 2017-2018 - một quyết định của Jurgen Klopp.
"Khi chứng kiến bầu nhiệt huyết trong mắt cậu ấy, tôi thật sự hạnh phúc rằng mình đã trao cho cậu ấy cơ hội", Klopp hồi tưởng. Sau đó, Gerard mô tả việc trở lại Liverpool có thể không quan trọng bằng việc được đích thân Klopp chỉ bảo, như ông nói: "Klopp là điều tuyệt nhất tôi nhận được".
Trên tạp chí Champions Journal, Gerrard tâm sự: "Klopp cho tôi những lời khuyên quý báu, ví như ông ấy nói: "Cậu đừng làm việc này với tư cách của Gerrard, với tên cậu sau lưng. Hãy bắt đầu nó từ những điều bình thường nhất: mang sự tự tin ra sân, lên chiến thuật, phân tích đội hình. Thử làm mọi chuyện. Hãy mắc sai lầm và đưa ra những quyết định đôi khi lầm lỡ. Chúng là trải nghiệm. Hãy làm công việc này phía sau những chiếc camera".
Sau đó, Gerrard nói: "Klopp kể đã thấy hàng loạt danh thủ mang danh tiếng của mình vào nghiệp HLV rồi chuốc lấy thất bại".
Gerrard đã bắt đầu cuộc hành trình mới với tư cách đó: một kẻ vô danh, khi những thành quả công việc của ông không được tưởng thưởng như khi còn là một ngôi sao. Với đội U18 Liverpool, Gerrard nhào nặn những Curtis Jones, Rhys Williams và Neco Williams, thành những cầu thủ sau này được đôn lên đội 1.
Dưới quyền Gerrard lúc đó, U18 Liverpool xếp thứ 3 giải Premier League cho tuyến trẻ, tức cùng vị trí mùa trước; đồng thời lọt vào tứ kết UEFA Youth League, nơi họ thua Manchester City sau loạt luân lưu.
Đội bóng từng gặp khó và có một giai đoạn không khả quan, nhưng Jones cho rằng, ngay lúc đó, cách Gerrard rèn giũa từng cầu thủ là thật sự giá trị. "Rất nhiều người không nhìn thấy quá trình vất vả của tôi trước khi lên đội một. Mọi thứ không phải màu hồng, nhưng với tôi, giai đoạn khó khăn đó mới là hoàn hảo. Stevie là tác nhân chính, giúp tôi hiểu được tinh thần cố gắng không ngừng".
Người truyền lửa ở Rangers
Gerrard đã chứng minh tài năng ngay từ giai đoạn đầu dẫn dắt Rangers khi giúp đội bóng này leo từ thứ ba lên thứ hai giải VĐQG Scotland: giành nhiều điểm hơn, ghi nhiều bàn hơn, thi đấu hăng hái hơn, với số bàn thua nhận chỉ bằng một nửa so với mùa giải trước.
Việc không đăng quang tất nhiên đáng thất vọng, khi tầm vóc của Rangers quá lớn. Nhưng khả năng tổ chức đội bóng của Gerrard vẫn đáng ghi nhận. Hàng thủ được tổ chức lại và tốt lên rõ rệt nhờ sự giúp sức của các trợ lý Gary McAllister và Michael Beale, bộ đôi Gerrard mang theo tới Villa Park.
Cựu HLV đội dự bị Peter Lovenkrands cho rằng: "Gerrard cùng Beale và McAllister tái thiết CLB từ gốc". Nhiệt huyết thời cầu thủ của Stevie được tái hiện trên cương vị quản lý, khi ông yêu cầu học trò tại Rangers tận hiến. "Cách ông ấy thúc đẩy đội bóng phần nào như Rafael Benitez", Lovenkrands so sánh. "Một dạng tình cảm khắc nghiệt".
Gerrard thúc giục cầu thủ tập hết năng suất và tái hiện nó trong các trận. "Dần dần theo thời gian, ai cũng thấy dấu ấn của Stevie", Lovenkrands khẳng định. "Chức vô địch Scotland lần thứ 55 vào mùa 2020-2021, mùa thứ ba của Gerrard tại đội bóng này, là thành quả của một quá trình".
Trong khi Benitez được biết đến là người chú ý đến từng chi tiết của buổi tập, Gerard nhấn mạnh vào những chi tiết quan trọng. Lovenkrands nhận xét Gerrard giống Morten Olsen, HLV tuyển Đan Mạch mà ông từng làm việc cùng. Alan Pardew và Alex McLeish cũng thuộc dạng tương tự.
Nhưng khác với Benitez, Gerrard không hướng mình trở thành một nhà chiến thuật mà là nhà quản lý. Phần lớn công việc quán xuyến buổi tập được ông giao cho Michael Beale, trong khi Tom Culshaw và McAllister thi hành các kế hoạch mà Beale viết cho từng giai đoạn. Đích thân Gerard dành thời gian phân tích các chi tiết, nghiên cứu đối thủ và tập trung toàn lực cho trận đấu sắp tới.
Phong cách thi đấu của Gerard thời cầu thủ thế nào thì các đội bóng của ông y hệt. Trên hành trình vô địch với thành tích bất bại, Rangers ghi nhiều bàn hơn bất cứ nhà vô địch Scotland nào ở các mùa giải trước (102) trong khi chỉ thủng lưới 13 bàn sau 38 trận. Họ áp đảo các đối thủ bằng pressing tầm cao, chơi tốc độ, tương tự các đội hàng đầu Premier League mùa trước.
Hành trình mới tại Villa Park
Gerrard tiếp quản Aston Villa khi đội bóng xếp thứ 16 Ngoại hạng Anh với chỉ hai điểm hơn nhóm xuống hạng và vừa có chuỗi năm thất bại liên tiếp khiến HLV Smith mất việc. Tình thế này không lạ với Gerrard khi giai đoạn đầu ở Rangers y hệt. Villa dẫu chưa từng kết thúc mùa giải ở nửa trên kể từ mùa 2010-2011 (mùa trước xếp thứ 11) nhưng họ có tiềm lực. Gần 400 triệu USD đã được đội này vung ra mua cầu thủ, nhiều thứ ba Premier League tính từ 2019, sau chỉ Man Utd (585 triệu USD) và Arsenal (500 triệu USD).
Vấn đề chính nằm ở việc tiền được tiêu không chuyển hóa thành điểm số và lối chơi thiếu bản sắc, đặc biệt sau khi đẩy Jack Grealish sang Man City. 132 triệu USD từ Grealish được chi cho Emiliano Buendia, Leon Bailey và Danny Ings nhưng thất bại.
Dù vậy cựu danh thủ Jamie Carragher, đồng đội cũ của Gerrard tại Liverpool vẫn cho rằng lực lượng Villa không tệ. "Họ có một thủ môn giỏi, theo tôi chỉ kém Allison và Ederson. Họ có Ollie Watkins là tiền đạo hàng đầu, John McGinn ở hàng tiền vệ và Matty Cash ở cánh phải. Tôi cho rằng đội hình này đủ sức vào Top 10".
Chín điểm sau bốn trận đầu cho thấy Gerrard phần nào đã tạo được hiệu ứng, nhưng việc thay đổi lối chơi không phải là việc một sớm một chiều. Villa chỉ kiểm soát bóng trung bình 44,3% thời lượng trong khi con số này của Rangers mùa trước là 63,8. Gerrard muốn Villa đá chủ động như Rangers nếu không muốn nói là mô phỏng y chang những gì ông từng làm được. Những cuộc gặp với Klopp từ năm 2017 ảnh hưởng ít nhiều đến phong cách chơi mà Gerrard hướng tới, điều mà sau này nếu ông thành công, người ta sẽ gọi đó là "triết lý".
Lần tái ngộ Klopp ở Anfield tối nay là một bước đi nữa trên hành trình của Gerrard, cho một sự nghiệp chỉ mới bắt đầu, đầy thách thức nhưng đáng để đợi chờ.
Hiếu Đỗ