Báo cáo kinh tế Việt Nam do Ngân hàng Standard Chartered công bố hôm nay, trong đó dự báo lãi suất có thể giảm thêm 0,5% trong quý III, khi triển vọng về lạm phát tiếp tục lạc quan và đà tăng trưởng tín dụng còn yếu ớt.
"Nhiều khả năng Ngân hàng Nhà nước sẽ tiếp tục hạ trần lãi suất huy động nếu hoạt động kinh doanh phục hồi quá chậm chạp", các tác giả báo cáo nhận định.
Lãi suất tiết kiệm hiện thấp xa so với đầu năm. Ảnh: Anh Quân. |
Trần lãi suất huy động là một trong những công cụ điều hành lãi suất cho vay hiệu quả nhất bởi tiền gửi tiết kiệm vẫn chiếm tỷ trọng lớn trong cơ cấu nguồn huy động của các ngân hàng tại Việt Nam. Do đó, theo Standard Chartered, một khi triển vọng lạm phát trong ngắn hạn còn thấp thì khả năng trần này giảm sâu hơn nữa là có cơ sở.
Tuy nhiên, ngân hàng này cũng khẳng định nới lỏng tiền tệ qua giảm lãi suất không phải là liều thuốc chữa bách bệnh với Việt Nam thời điểm này. Tín dụng tăng trưởng chậm là một trong những động lực cho đợt cắt giảm lãi suất điều hành hôm 10/5 vừa qua. Trên thực tế, Ngân hàng Nhà nước đã có 8 lần cắt giảm lãi suất (mức điều chỉnh 8%) trong lộ trình nới lỏng tiền tệ hiện nay, trong đó có 2 lần trong năm 2013.
"Đẩy nhanh quá trình tái cấu trúc ngân hàng, doanh nghiệp nhà nước và giải cứu thị trường bất động sản có vai trò quan trọng hơn so với nhiệm vụ nới lỏng tiền tệ", ngân hàng này cho biết.
Tín dụng đến ngày 22/5 theo báo cáo của Ngân hàng Nhà nước tăng trưởng 2,29% so với đầu năm nhưng mức này vẫn kém xa so với mục tiêu 12% được nhà điều hành đưa ra cho năm 2013. Standard Chartered hoài nghi về khả năng lãi suất giảm góp phần giảm chi phí huy động vốn và kích tín dụng tăng trưởng. Nguyên nhân theo báo cáo này là quy mô của hoạt động tái cấp vốn còn khiêm tốn so với hoạt động cho vay nên lãi suất tái cấp vốn có hạ cũng không trực tiếp làm giảm chi phí huy động.
Ngay cả nếu chi phí huy động giảm cũng không hẳn giúp hoạt động cho vay khởi sắc hơn. "Tình trạng thanh khoản dư thừa cho thấy các ngân hàng thiếu tự tin trong quản trị và giải quyết nợ xấu nên đây vẫn là một bài toán hóc búa để thúc đẩy tăng trưởng", báo cáo của Standard Chartered cho hay.
Một báo cáo mới đây của Viện Nghiên cứu Khoa học ngân hàng của Học viện Ngân hàng cũng cho thấy tăng trưởng tín dụng ở Việt Nam kém nhạy cảm với lãi suất. Bằng chắng là lãi suất giai đoạn 2004-2012 dù cao cũng không cản bước các doanh nghiệp tìm mọi cách để vay vốn. Ngược lại, năm 2013 lãi suất dù thấp nhưng cũng không kích thích được tăng trưởng tín dụng.
Lạm phát ở mức thấp đã tạo rất nhiều điều kiện để Ngân hàng Nhà nước cắt giảm lãi suất trong thời gian qua. Tuy nhiên, nhóm nghiên cứu của Standard Chartered dự đoán lạm phát sẽ tăng trở lại vào quý IV khi giá thực phẩm, năng lượng và lương tối thiểu gia tăng. "Cuối năm 2013 lạm phát có thể đạt 8% so với cùng kỳ năm ngoái", ngân hàng này dự báo.
Việc lạm phát tăng tốc vào nửa cuối năm 2013 sẽ góp phần khiến các nhà đầu tư quốc tế cũng cân nhắc chi phí giao dịch và rủi ro ngoại hối khi đầu tư vào trái phiếu Chính phủ Việt Nam. "Ngân hàng Nhà nước sẽ hạ giá VND 2-3% trong năm nay và tỷ giá sẽ đạt mức 21.000 đồng trong quý IV", báo cáo này cho hay.
Thanh Thanh Lan