 |
|
Hai tế bào của phôi phát triển độc lập nhau. |
Trong thí nghiệm, nhóm nghiên cứu của Magdalena Zernicka-Goetz thuộc Đại học Cambridge, đã nhúng một phôi chuột ở giai đoạn rất sớm vào thuốc nhuộm huỳnh quang hoà tan trong dầu gan cá. Phôi này có hai tế bào thì một chuyển sang đỏ và một hoá xanh. Sau đó, họ theo dõi các tế bào này khi chúng phân chia thành túi phôi (gồm 32-64 tế bào), và phát hiện ra rằng hai tế bào này có xu hướng biệt hoá hoàn toàn khác nhau: một lo hình thành các cơ quan tương lai của cơ thể, một đảm nhiệm vai trò "hậu phương" cho phôi.
Theo nhóm nghiên cứu, phát hiện này “rất đáng chú ý” vì đây là xác nhận đầu tiên cho thấy vai trò của các tế bào động vật có vú được quyết định rất sớm. Gần đây, người ta vẫn còn tin rằng phôi non là một khối tế bào thống nhất. Nhưng, nghiên cứu trên đã phơi bày sự thật hoàn toàn trái ngược. Tại sao các tế bào lại biệt hoá quá sớm như vậy? Phải chăng nhờ việc phát triển định hướng từ đầu, các phôi có cơ hội sống sót tốt hơn. Câu trả lời vẫn còn bỏ ngỏ.
Tuy nhiên, từ lâu, các tế bào phôi nguyên thuỷ đã nổi tiếng vì khả năng linh hoạt: Nếu một phần của phôi bị phá huỷ, các tế bào còn lại sẽ nhanh chóng bù đắp vào đó. Vì thế, chúng được coi là “toàn năng”, nghĩa là có thể phát triển thành tất cả các dạng tế bào trong cơ thể. Khả năng này ở đâu ra? Theo Zernicka-Goetz, mặc dù các tế bào đã hoạt động theo một "lập trình" trời phú nào đó, nhưng khi phôi bị hư hại, chúng sẽ bắt tay "làm lại từ đầu".
Ở cấp độ sâu hơn, Zernicka-Goetz hy vọng nghiên cứu này sẽ giúp giải thích quá trình hình thành ngực, lưng, đầu và đuôi của cơ thể sinh vật tương lai.
B.H. (theo Nature)