H.T.
Nhưng nay, ngôi làng của các nhà văn Xô viết, nơi Pasternak từng sống từ năm 1936 cho tới lúc qua đời (1960) đang bị thay hình đổi dạng. Một khu vực quy hoạch dân cư dành cho tầng lớp siêu giàu ở Matxcơva đang được xây dựng trên đồng cỏ, chỉ cách ngôi nhà gỗ của Pasternak khoảng 50m. Các chuyên viên thiết kế đã hoàn thiện những hạng mục cuối cùng cho việc xây dựng một loạt biệt thự. Nay, thay vì một không gian "trong sạch, ẩm ướt và du dương tiếng chim" như Pasternak miêu tả, Peredelkino inh ỏi trong tiếng đục đẽo và sự hò hét của đám công nhân.
Ngay cạnh con đường phía dưới ngôi nhà của Pasternak, người ta đặt ống nước thải khổng lồ, gần con suối trong lành - một thiết kế nhằm tống khứ chất thải từ những biệt thự hạng nhất và bắt chước phong cách xây dựng kiểu Anh vừa xuất hiện tại khu nhà ở sườn đồi bên cạnh.
"Chúng là những cái mụn nhọt", Natalia Pasternak, con dâu của nhà văn nói. "Phong cảnh xung quanh ngôi nhà của Pasternak rất tuyệt vời. Đó là không gian đặc trưng của Nga với một nhà thờ trên đồi. Nhưng bây giờ, nó đã bị phá hủy".
 |
|
Nhà văn Pasternak. |
Natalia Pasternak hiện phụ trách bảo tàng nằm trong ngôi nhà mà bố chồng bà từng ở và viết nên tác phẩm góp phần đưa ông đến với giải Nobel Văn học - Bác sĩ Zhivago. Natalia khẳng định, nhà văn chắc sẽ phải "thất kinh" trước cách người ta đối xử với Peredelkino - ngôi làng chỉ cách Matxcơva có 25km. "Ông cụ sẽ buồn lắm", bà nói.
Quần thể các ngôi nhà gỗ tại Peredelkino được xây dựng từ năm 1934, làm nơi nghỉ ngơi và làm việc cho các nhà văn hàng đầu của Liên xô lúc bấy giờ. Về sau, bất chấp sự sụp đổ của nhà nước Xô viết, ngôi làng vẫn là nơi lui tới của khoảng 100 tiểu thuyết gia và triết gia - những người phải trả một khoản tiền không nhỏ đóng góp vào các quỹ văn học. Họ đã phải đối dự án quy hoạch khu dân cư mới, nhưng vô ích.
Trước đó, ngôi làng Peredelkino từng thuộc quyền sở hữu của một nông trại tập thể. Theo Natalia Pasternak, hai người đứng đầu nông trại lên tiếng phản đối việc bán khu đất này đã bị bắn chết. Khu dân cư mới còn phá vỡ cảnh quan giữa ngôi nhà của Pasternak và khu mộ của ông.
"Thật tệ hại", Leonid Latynin, một tiểu thuyết gia sống trong căn nhà liền kề nhà Pasternak nói. Khi được hỏi, liệu những người mua các biệt thự mới với giá từ 1,5 triệu USD đến 4 triệu USD (25 tỷ đồng đến hơn 60 tỷ đồng) này là những ai, ông trả lời: "Những kẻ kiếm được tiền phi pháp".
 |
|
Một ngôi nhà ở làng Peredelkino. |
Theo lời kể của Latynin, Pasternak là khách thường xuyên của ngôi nhà có những dàn nho dại. Nơi đây từng thuộc về Lilya Brik - tình nhân và là nàng thơ của thi hào Vladimir Mayakovsky. Nhưng bây giờ, những kẻ siêu giàu mới chuyển đến rất ít khi tiếp xúc với các nhà văn. "Chúng tôi sống trong hai thế giới khác nhau", ông nói.
Pasternak chuyển đến Peredelkino năm 1936. Khung cảnh mục đồng, điền viên xung quanh khu nhà đã gợi hứng cho Pasternak viết một loạt thơ trong khoảng thời gian ông đau buồn vì chứng kiến các bạn mình lần lượt bị bắt giữ - những sự kiện từng khiến ông không còn muốn đụng bút viết văn.
Latynin kể, Pasternak thường xuyên tản bộ qua đồng cỏ để đến nhà thờ của làng. Ông còn tắm ở một cái hồ ở cạnh đó. 48 năm kể từ khi nhà văn qua đời, Peredelkino đã trở thành nơi tiếp đón hàng nghìn lượt khách tham quan ngôi nhà mà tiểu thuyết gia đoạt giải Nobel từng sinh sống.
"Pasternak rất yêu nơi này", Alla, vợ của Latynin, một nhà phê bình văn học, nói. "Ông rất gắn bó với nó. Pasternak từng nghĩ đến việc rời khỏi Liên xô để sang Thụy Điển nhận giải Nobel năm 1958. Nhưng chính quyền đương nhiệm không muốn nhà văn nhận giải. Nhà văn không được lòng chính quyền. Ông hoàn toàn có thể đã ra đi. Nhưng ngôi nhà đã giữ ông ở lại".
Cách xử sự của giới chức đối với Peredelkino đã chỉ ra rằng, vị thế của các nhà văn đã sụp đổ cùng với sự tan rã của nhà nước Xô viết. "Thời Xô viết, nhà văn được trọng vọng như các bậc quý tộc. Còn bây giờ, họ chỉ được đối xử như các đồng nghiệp khác ở châu Âu", Latynin nói.
Họ chấp nhận thay đổi là điều không thể tránh khỏi, nhằm tạo cho nước Nga một vẻ thịnh vượng mới. Nhưng không một cư dân cũ nào ở làng Peredelkino được thông báo về quy hoạch này. Tất cả được tiến hành một cách lặng lẽ. Chủ thầu xây dựng, công ty Stolny Grad khẳng định, gần như tất cả các biệt thự đã được bán. Nhưng họ từ chối đưa ra mức giá. "Chúng tôi không định tiếp thị hay quảng cáo", người phát ngôn của công ty nói.
Tatiana Neshumova - một trong những hướng dẫn viên tại bảo tàng Pasternak nhận xét, nhà văn thực sự đã sống rất hạnh phúc ở Peredelkino, dù ông ít hài lòng với chính quyền Xô viết. "Ông thích tản bộ trên đồng cỏ. Đây là một không gian giàu tính văn hóa. Xây dựng các khu nhà đồ sộ ở đây là điều không chấp nhận được".
(Nguồn: TOL)