Andrea Hernandez học bảng cửu chương gần như mỗi ngày trong suốt mùa hè giữa năm lớp ba và lớp bốn. Ngồi bên bàn ăn của gia đình ở Dallas trong khi mẹ chuẩn bị bữa tối, cô bé viết đi viết lại các phép tính lên cuốn sổ lò xo màu vàng. Khi bắt đầu học ở trường mới vào mùa thu 2012, cô bé dễ dàng vượt qua các bài kiểm tra toán. Kể từ đó tới khi Covid xuất hiện, học sinh 16 tuổi Hernandez luôn toả sáng trong lớp tiền giải tích.
Sau đó, như hàng triệu học sinh khác trên khắp nước Mỹ, Hernandez buộc phải chuyển sang học trực tuyến. Nửa còn lại của năm lớp 11 và hầu hết năm lớp 12, em phải học trên laptop trong phòng khách của gia đình, còn em ruột học qua Zoom ngoài hành lang phòng ngủ chung của hai chị em.
Em nói mệt mỏi với chuyện học; chất lượng học trực tuyến không chỉ thấp hơn so với học trên lớp, mà "thậm chí còn chẳng có chất lượng gì cả".
Hernandez thiếu điểm trong bài kiểm tra xếp lớp để vào lớp toán giải tích kỳ học mùa thu năm nhất ở Đại học Texas, Austin. Em học lại và được điểm A. Nay, em dành bốn ngày trong tuần ở một lớp giải tích, học theo kiểu seminar, với 31 nhà toán học và kỹ sư tương lai khác.
Andrea Hernandez (áo hồng), sinh viên năm nhất ngành toán ở Đại học Texas, Austin.
Nhiều sinh viên có năm cuối THPT bị gián đoạn bởi đại dịch đang gặp khó khăn khi học ở các lớp đại cương. Giáo sư môn Toán của Hernandez, Uri Treisman, nổi tiếng toàn quốc về phương pháp và triết lý giảng dạy môn giải tích. Ông nói lớp giải tích năm nhất, học kỳ mùa thu 2021 là khó khăn nhất với ông trong suốt 50 năm giảng dạy. Sinh viên mắc những lỗi cơ bản về đại số và lượng giác ngay từ đầu. Mặc dù Treisman đã làm tất cả những gì có thể, khoảng 25% sinh viên của ông vẫn trượt, so với 5% ở một năm bình thường.
"Điều này thực sự khó khăn, bởi chúng tôi biết cái giá mà sinh viên phải trả", Treisman nói về bản thân ông và cộng sự Erica Winterer. "Thất bại của sinh viên là thất bại của tôi".
Uri Treisman, giáo sư giải tích ở Đại học Texas.
Từ các bé mầm non cho tới học sinh cấp ba chuẩn bị vào đại học, gần như tất cả đều bị gián đoạn việc học từ tháng 3/2020. Dù vậy, các chuyên gia lo ngại rằng những sinh viên có hoàn cảnh khó khăn - thường là sinh viên thu nhập thấp và sinh viên da màu - có thể phải chịu nhiều thiệt thòi hơn.
"Ở đây và khắp nơi trên thế giới, người giàu quan tâm và lo lắng cho tương lai của con cái, và họ đang đầu tư mạnh nhằm bảo đảm con cái họ có lợi thế", Treisman nói. "Nỗi lo âu đó đòi hỏi những người quan tâm đến tính công bằng phải nỗ lực làm việc hơn nữa". Ngay cả trong một năm bình thường, Treisman nói, mức độ sẵn sàng hay nền tảng kiến thức của sinh viên cũng không đồng đều. Nhưng bởi đại dịch, học trò của ông đang phải đấu tranh với những mối căng thẳng hoàn toàn khác.
Chẳng hạn, Hernandez đang học môn toán lớp 12 qua Zoom trong phòng khách thì bố em tan làm trở về nhà sớm hơn vài tiếng, cho biết ông nội em, sống ở San Luis Potosí, Mexico, đã qua đời vì Covid-19. Em đứng vụt dậy khỏi bàn học, chưa tắt camera hay tháo tai nghe không dây. Khi em nhận tin ông nội đã mất, bài giảng môn toán vẫn văng vẳng bên tai.
Với những sinh viên như Hernandez, thật khó để tập trung học khi những người em yêu thương nhất đang phải đối mặt với bệnh hiểm nghèo, khó khăn tài chính hay bất ổn gây ra bởi đại dịch. Mỗi ngày đi học trở thành một ngày chật vật thay vì một ngày vui.
Có sinh viên đối mặt với rào cản truy cập. Trước đại dịch, Halil Hamscho và em trai sinh đôi học trên chiếc bàn gấp màu trắng, chia nhau một chiếc laptop. Nếu người này dùng máy tính, người kia phải học bằng điện thoại.
Hamscho là thủ khoa tốt nghiệp ở trường cấp ba, dù em cho biết kiến thức nhận được trong thời Covid đã "bị sụt giảm". Điểm số không để lộ sự thiếu hiểu biết, nhưng em thấy mình chỉ đang "nhai lại thông tin", đặc biệt là ở môn toán. Kỹ sư cơ khí tương lai Hamscho trượt môn giải tích đầu tiên ở trường đại học trước khi lập ra một lớp học nhóm. Rốt cuộc em cũng được điểm A trong lớp của Treisman.
Thông thường, khoảng 2 đến 4% sinh viên lớp di truyền học của cô Kristin Patterson ở Đại học Texas không thể qua môn. Mùa thu năm ngoái, khoảng 20% sinh viên trượt môn. Phó giáo sư Patterson cho biết trường đại học chưa hiểu hết đại dịch đã tác động tới mức độ sẵn sàng của sinh viên như thế nào.
Đại dịch diễn ra quá nhanh, hầu hết giáo viên trên khắp đất nước bị bất ngờ, cố gắng chuyển đổi chương trình giảng dạy trực tiếp trong ngày một ngày hai sang thứ gì đó có thể dùng được trực tuyến. Nhiều giáo viên, cả ở bậc THPT và đại học, gặp khó khăn trong việc đánh giá chính xác sự tiến bộ của học sinh.
Erica Winterer, nghiên cứu sinh tiến sĩ và giảng viên Đại học Texas, Austin, làm việc với sinh viên năm nhất môn giải tích.
Patterson cho rằng thật khó để đánh giá sự hiểu bài của sinh viên bằng bài kiểm tra và câu hỏi từ xa, bởi sinh viên có thể tra cứu từ nhiều nguồn. Không có các chỉ báo đáng tin cậy về sự tiến bộ của sinh viên, cô nói, lo ngại rằng giáo viên "đang giả định về sự tinh thông khi nó có thể không tồn tại".
Sinh viên năm nhất hiện nay có lẽ không phải là những người duy nhất chật vật, theo Ed Venit, giám đốc công ty nghiên cứu giáo dục EAB. Ông dự đoán những lứa học sinh tốt nghiệp phổ thông trong vài năm tới sẽ cần mức độ hỗ trợ học tập chưa từng có.
Ở Đại học Maryland, Baltimore, tỷ lệ sinh viên nhận điểm D, F hoặc rút môn đang tăng lên và điểm toán xếp lớp đang giảm xuống. Vì thế ban giám hiệu đã bổ sung một số nội dung vào khoá kiến thức chung chuẩn bị cho sinh viên vào đại học nhằm giúp phát triển kỹ năng quản lý thời gian và kỹ năng học tập.
Ở Đại học bang Kansas, khi sinh viên năm nhất bị hổng kiến thức và chương trình, họ được giám sát từ giữa kỳ bằng hệ thống cảnh báo sớm, sử dụng điểm thấp và các bài tập bị thiếu nhằm xác định sinh viên nào đang gặp khó khăn và kết nối họ với các nguồn lực bổ sung. Ở Đại học Tư pháp Hình sự John Jay, thuộc Đại học thành phố New York, sinh viên có điểm GPA thấp hơn 2.0 được mời tham gia các nhóm hỗ trợ do thực tập sinh công tác xã hội điều hành.
Treisman, chứng kiến sinh viên của ông chật vật qua mùa thu trước, đang nhanh chóng tìm cách giúp họ phục hồi. "Nếu hạ thấp tiêu chuẩn thì thật liều lĩnh", Treisman nói. "Rủi ro lớn nhất, từ góc độ của giáo viên, là tôi cho họ một điểm số tốt và họ chưa sẵn sàng cho những gì sắp tới". Ông không chỉ đang chuẩn bị cho sinh viên học lớp giải tích tiếp theo, mà còn phải lấp đầy những điều kiện tiên quyết mà họ không có trước khi vào đại học, ông nói.
Sau khi Treisman ra bài kiểm tra đầu tiên vào kỳ mùa thu năm trước, Winterer, cộng sự của ông, email cho tất cả sinh viên bị trượt, yêu cầu họ tới gặp cô. Cô giúp họ xây dựng kế hoạch trở lại guồng, tổ chức các nhóm học tập quy củ - sự can thiệp đã hữu dụng đối với sinh viên của Treisman và Winterer trong quá khứ.
Sinh viên trượt môn cũng sẽ đối mặt với các trở ngại khác. Nếu điểm GPA giảm sút, họ có nguy cơ mất hỗ trợ tài chính, điều này khiến việc tốt nghiệp lấy bằng trở nên bất khả thi.
Và nếu xã hội không có khả năng giúp sinh viên hồi phục, Venit, nhà nghiên cứu giáo dục, nói ông lo ngại về ảnh hưởng kinh tế ở quy mô lớn. Những sinh viên thuộc gia đình có tài chính ổn định trước dịch sẽ có khả năng phục hồi trở lại, và những em không như vậy - áp đảo là sinh viên da màu, sinh viên là thế hệ đầu tiên trong gia đình tới trường, sinh viên nông thôn - sẽ có khoảng thời gian khó khăn hơn rất nhiều, ông nói.
"Nếu những em này không có cơ hội tiến bộ về mặt tài chính, người giàu càng trở nên giàu hơn, và người nghèo còn nghèo mãi", Venit nói. "Điều đó đảo ngược xu hướng mà chúng tôi đang nỗ lực thực hiện 20 năm qua ở bậc đại học".
Hernandez đã đi được gần nửa chặng đường của học kỳ hai ở Đại học Texas, mục tiêu đã rõ ràng: Qua môn giải tích, tốt nghiệp đại học và trở thành giáo viên toán ở trường cấp hai. Để thực hiện điều đó, em phải tìm lại được cô gái mười năm trước, người luôn luôn nộp bài kiểm tra bảng cửu chương trên lớp đầu tiên.
Mai Huyền (Theo USD Today, Hechinger Report)