Ảnh: Hoàng Hà. |
"Từ bao năm nay, tôi cứ nghĩ là mình phải có 2 con, thậm chí nhiều hơn nếu đủ điều kiện, nhưng khi bé Bo ra đời, mọi thứ thay đổi" - Dương, 33 tuổi, tâm sự.
Bố mẹ hai bên đều ở quê xa, thỉnh thoảng mới lên trông con giúp cho một thời gian ngắn, thuê người giúp việc thì không ai được lâu dài nên vợ chồng Dương rất vất vả. Rất nhiều lần họ phải chia nhau nghỉ làm để ở nhà trông con, chăm con ốm. Em bé chưa đầy năm, họ đã phải gửi cho dịch vụ trông trẻ tư, để rồi xót xa thấy con trở nên biếng ăn, hay ốm vặt, tiền thuốc nhiều hơn tiền ăn.
"Một đứa đã thế này rồi, nếu thêm đứa nữa thì kham không nổi" - Dương nói. Và vợ chồng anh thống nhất với nhau là bé Bo sẽ không có em.
Anh Cường (43 tuổi, một giáo viên ở Đà Lạt, Lâm Đồng) cũng quyết định như vậy ngay khi con gái đầu lòng ra đời, mặc cho mẹ già ngơ ngác, bất bình. Ngay cả Vân, người vợ 24 tuổi của anh, cũng choáng: "Chồng tôi là cháu đích tôn, mà chi họ của anh thế hệ này chưa có bé trai nào dù đã hết 'suất đẻ' rồi".
Giải thích với gia đình, Cường nói muốn dành cho con những điều kiện tốt nhất, mà với thực lực kinh tế của anh, nếu sinh hai con thì sẽ không bảo đảm được điều này: "Nó sẽ không phải thua bạn kém bè trong ăn mặc, vui chơi, sẽ được tham quan nhiều nước và lên cấp 3 sẽ đi du học. Con gái tôi phải sướng như một công chúa".
Khi được hỏi về chuyện không có con trai, Cường khẳng định ở tuổi ngoại tứ tuần, sự ra đời của bé Bội Ngọc đã biến khát vọng làm cha trở thành sự thực và anh đã thấy hạnh phúc lắm rồi. Về trách nhiệm với dòng tộc, nếu ai trách anh cũng đành chịu.
Còn chị Thư (31 tuổi, Mỹ Đình, Hà Nội) quyết định chỉ sinh một con không phải vì ngại vất vả hay thiếu thốn, mà đơn giản vì hoàn toàn không thấy có nhu cầu thêm đứa nữa: "Mỗi ngày đi làm về được ôm con, nghe nó cười, nó nói, tôi thấy cuộc sống của mình đã viên mãn, không hề thấy thiếu, thấy cần có thêm một em bé khác".
Quyết định của Thư vấp phải sự phản đối dữ dội của mẹ chồng, người luôn nhắc đi nhắc lại rằng vợ chồng chị phải sinh 2-3 đứa con, và phải có con trai. Tuy nhiên, chị vẫn không nao núng và đã thuyết phục được chồng ủng hộ.
Theo ông Dương Văn Đạt, cán bộ của Quỹ Dân số Liên hợp quốc, số gia đình chỉ sinh một con có xu hướng ngày càng tăng, nhất là ở các thành phố. Đây là hệ quả tất yếu của quá trình đô thị hóa. Khi sức ép công việc ngày một cao, nhất là với phụ nữ, việc nuôi dạy con cũng ngày càng phức tạp và có nhiều đòi hỏi cao hơn trước, các gia đình sẽ ít có điều kiện để nuôi nhiều con.
Tuy nhiên, các gia đình này vẫn đang là thiểu số. Rất nhiều người cho rằng sinh một con là tốt nhưng vẫn không "dám" thực hiện, anh Hải, một luật sư kinh tế sống ở Thanh Xuân (Hà Nội) là một ví dụ. Nhận xét về những gia đình chủ động không sinh con thứ hai, anh cho rằng họ là người tân tiến, nhưng khẳng định mình sẽ phải có hai em bé vì các lý do: Trẻ cần có anh có em, tránh thói ích kỷ, khó dạy hay có ở con một; nếu chẳng may mất đứa con này còn có đứa khác; và "phần lớn mọi người đều thế, mình cũng làm theo".
Chị Lê (nhân viên PR, sống ở Linh Đàm, Hà Nội) cũng cho rằng nếu một con thì thấy hơi bấp bênh, vì: "Tất cả tai họa đều có thể rơi vào đầu con mình. Có thể mình nuôi tốt khi có một đứa con, nhưng cũng có thể mất tất cả". Mặt khác, Lê sợ con sẽ đơn độc khi không còn cha mẹ, lại thiệt thòi vì không cảm nhận được tình cảm anh chị em. Chị ái ngại khi nhớ đến đứa cháu họ là con một, suốt ngày than buồn vì không có em, trừ khi đi học cứ thui thủi một mình, ai đến chơi là mừng như bắt được vàng. Chính vì vậy nên khổ mấy chị Lê cũng quyết đẻ 2 đứa.
"Một thôi ư? Chắc họ không đẻ được nữa, hoặc ngại vất vả, chứ không thì kỳ cục quá, nhiều con mới vui chứ" - Diệu, 23 tuổi, một sinh viên vừa ra trường, nói. Cô gái trẻ này có quan điểm giống với đa số trong một khảo sát nhanh của VnExpress với gần 2.900 người tham gia.
Chỉ 24% số người được hỏi cho rằng những cặp vợ chồng một con là người có tư tưởng tiên tiến, muốn sinh ít để nuôi dạy con thật tốt. Có đến 61% cho rằng các gia đình không sinh con thứ hai chẳng phải vì họ muốn thế, mà vì không có điều kiện sinh thêm, hay do ngại khó khăn vất vả mà thôi. Thậm chí có đến 15% tỏ ra ngạc nhiên và thấy những cặp vợ chồng đó thật khác người.
Chính vì quan điểm đó nên khi được hỏi sẽ sinh mấy con, chỉ 11% trong gần 4.500 độc giả cho biết sẽ chỉ có một bé. Có 42% chọn phương án 1-2 con, đúng với chính sách dân số của Nhà nước. Nhưng chiếm tỷ lệ cao nhất vẫn là những người muốn có 2 bé hoặc nhiều hơn, nghĩa là nếu có điều kiện, không ít người trong số họ sẽ sinh con thứ ba.
Hải Hà