Lần đầu tiên trong lịch sử, một trận đấu cờ tiêu chuẩn giữa siêu máy và Đại kiện tướng có chấp quân diễn ra, từ 25/1 đến 28/1, giờ Hà Nội. Các ván đấu diễn ra trực tuyến trên nền tảng Lichess. Benjamin có 60 phút, thêm 30 giây sau từng nước đi, còn siêu máy luôn đi quân ngay lập tức. Leela cầm quân trắng cả 8 ván, nhưng thay phiên chấp mã cánh vua (g1) hoặc mã cánh hậu (b1).
Ra mắt năm 2018, Leela là phần mềm máy tính mã nguồn mở, dựa trên công cụ AlphaZero, thuộc công ty DeepMind của Google. Quá trình tự học của Leela bắt đầu chỉ từ hiểu biết căn bản về luật chơi. Tính đến tháng 6/2024, Leela đã chơi hơn 2,5 tỷ ván cờ với chính nó, tương ứng khoảng 1 triệu ván cờ mỗi ngày. Trình độ của nó ngang ngửa cỗ máy đánh cờ mạnh nhất Stockfish, tương ứng Elo trên 3.600.
Benjamin 60 tuổi, có Elo hiện thời 2.473, đỉnh cao là 2.620 vào tháng 7/1993. Vị trí cao nhất của ông là thứ 29 thế giới, tháng 7/1987. Ông ba lần vô địch Mỹ, năm 1987, 1997 và 2000.
Đại kiện tướng Joel Benjamin trong một ván đấu với siêu máy Deep Blue của IBM năm 1997. Ảnh: ComputerHistory
Benjamin thắng cả hai ván đầu tiên trước Leela, với điểm chung là ông tạo được một thế trận kín, các tốt đối xứng. Từ lâu, cấu trúc tốt như vậy đã là điểm yếu của các cỗ máy đánh cờ. Và kỳ thủ luôn cố gắng đưa thế trận về những cấu trúc tốt như vậy để tạo ưu thế.
Ở hai ván tiếp theo, Benjamin không tạo được cấu trúc tốt kín như vậy, và bị cầm hòa. Đáng kể là ván thứ tư, ông có ưu thế thắng, nhưng chọn phương án bất biến để hòa.
Trận đấu hấp dẫn hơn ở ván thứ 5, khi Benjamin tính sót nước ở trung cuộc và bị Leela bắt quân. Với quân số cân bằng ở tàn cuộc nhưng hơn một tốt, siêu máy của Google dễ dàng chuyển hóa thành chiến thắng, rút ngắn tỷ số xuống 2-3.
Trong ba ván cuối, Benjamin chơi an toàn hơn để duy trì cách biệt. Ở ván 6 và 7, ông hơn chất và hơn quân nhưng chọn phương án bất biến hòa. Leela có thời điểm cũng có thể chiếu bất biến cầu hòa, nhưng cố tình đi nước yếu hơn để tìm cách thắng. Dường như nó nhận thức được tình huống phải thắng, nhưng bất lực vì thiệt quân.
Trong cờ vua, mã được đánh giá 3 điểm sức mạnh, tương đương với tượng. Hậu, xe và tốt tương ứng có 9, 5 và 1 điểm. Đại kiện tướng là danh hiệu cao nhất được Liên đoàn cờ vua thế giới (FIDE) trao cho các kỳ thủ, với điều kiện Elo tối thiểu 2.500. Kỳ thủ mạnh nhất thế giới hiện là Magnus Carlsen với Elo 2.833.
Tháng 3/2024, Leela cũng chấp mã, thua Đại kiện tướng David Navara 3-7 ở cờ nhanh và chớp, với hệ thống lập trình thông thường. Nhưng khi nghiên cứu chuyển sang hệ thống cờ chấp, Leela thắng Đại kiện tướng Awonder Liang 9,5-4,5 ở cờ nhanh và chớp. Nhiều Đại kiện tướng cũng đã thử sức với hệ thống cờ chấp của Leela, mà không thể thắng trong cờ chớp.
Nhưng ở cờ tiêu chuẩn, Leela thua Benjamin chung cuộc 3,5-4,5.
Xuân Bình