Tiến sĩ Rafael Frankel là chuyên gia hàng đầu về chính sách công nghệ, quan hệ chính phủ, kinh tế chính trị, kinh doanh và đầu tư tại khu vực châu Á - Thái Bình Dương. Ông là Giám đốc Chính sách Công khu vực Đông Nam Á tại Tập đoàn Meta, đồng thời là thành viên Hội đồng quản trị Hội đồng kinh doanh Mỹ - ASEAN (USABC). Trước đây, ông từng là phóng viên, giảng viên và cố vấn tại Bangkok (Thái Lan), Tel Aviv (Israel) và Washington (Mỹ). Tiến sĩ Rafael có 24 năm kinh nghiệm làm việc tại khu vực châu Á - Thái Bình Dương và Trung Đông, nhận bằng Tiến sĩ Quan hệ quốc tế và Thạc sĩ nghiệp vụ Ngoại giao tại Đại học Georgetown (Mỹ).
VnExpress có cuộc trò chuyện với Tiến sĩ Rafael Frankel trong khuôn khổ sự kiện Ngày hội Trí tuệ Nhân tạo Việt Nam (AI4VN) 2024.
Tiến sĩ Rafael Frankel, Giám đốc Chính sách Công khu vực Đông Nam Á tại Tập đoàn Meta. Ảnh: Meta
- Meta đang đầu tư vào AI như thế nào? Chúng ta có thể mong chờ kết quả gì trong tương lai?
- Meta đã tiên phong trong lĩnh vực Trí tuệ Nhân tạo (AI) hơn một thập kỷ qua. AI giúp chúng tôi cung cấp nội dung và quảng cáo phù hợp cho người dùng, xác định và ngăn chặn nội dung có hại trên các nền tảng của Meta. Chúng tôi đã phát hành hơn 1.000 mô hình AI, thư viện và bộ dữ liệu cho các nhà nghiên cứu, tiêu biểu như Meta Llama - mô hình ngôn ngữ lớn mã nguồn mở hiện đại nhất của chúng tôi.
Kể từ khi phát hành Llama vào năm ngoái, chúng tôi đã chứng kiến sự phát triển mạnh mẽ của các mô hình này với hơn 300 triệu lượt tải xuống và hơn 20.000 mô hình phát sinh tính đến nay. Các mô hình này đã được ứng dụng và triển khai trong nhiều lĩnh vực, bao gồm giáo dục, chăm sóc sức khỏe và trong các hoạt động kinh doanh của các công ty khởi nghiệp, các tổ chức lớn.
Công nghệ AI của Meta nâng cao hiệu suất quảng cáo trên các nền tảng của chúng tôi. Theo nghiên cứu được thực hiện vào đầu năm nay, các nhà quảng cáo ở khu vực châu Á - Thái Bình Dương đạt được mức ROAS (lợi tức trên chi phí quảng cáo) trung bình là 3,47 USD cho mỗi đôla chi tiêu cho quảng cáo trên Meta, tăng 15% so với năm 2022. Ngoài ra, các chiến dịch quảng cáo sử dụng tính năng tiếp cận khách hàng mục tiêu dựa trên AI như Advantage+ Shopping Campaign đạt được mức ROAS trung bình là 4,13 USD.
Phần lớn các nhà quảng cáo của Meta tại Việt Nam đều đang sử dụng ít nhất một trong các sản phẩm dựa trên AI của chúng tôi. Chúng tôi cũng đang bước đầu triển khai các tính năng đầu tiên được cung cấp bởi AI tạo sinh cho các quảng cáo sáng tạo trong Meta Ads Manager. Chúng tôi đã phát triển một trợ lý AI do Llama hỗ trợ, giúp các doanh nghiệp phản hồi khách hàng một cách liền mạch.
Đồng thời, chúng tôi đang xem xét việc triển khai trợ lý ảo Meta AI tại nhiều quốc gia hơn trong thời gian sắp tới.
- Chúng ta có thể ứng dụng AI như thế nào để giải quyết các vấn đề xã hội, đóng góp giá trị tích cực cho cộng đồng?
- Khi AI được phát triển một cách có trách nhiệm, tích hợp và gợi mở, công nghệ này có thể tạo ra những tác động tích cực cho xã hội. Những tiến bộ không ngừng trong AI mang lại sự đổi mới, mở ra các cơ hội mới trong nhiều ngành công nghiệp.
Đối với ngành y, nhiều tổ chức y tế hiện nay đang sử dụng AI để phân tích hình ảnh y khoa, từ đó tiến hành các nghiên cứu chuyên sâu về cơ thể con người.
Tôi cũng rất hào hứng với dự án Không ngôn ngữ nào bị bỏ lại phía sau NLLB (No Language Left Behind - NLLB) của Meta. Dự án này sử dụng các mô hình AI mã nguồn mở có khả năng cung cấp các bản dịch chất lượng cao giữa 200 ngôn ngữ, bao gồm cả tiếng Việt, cho phép người dùng truy cập, chia sẻ nội dung web bằng ngôn ngữ mẹ đẻ của mình và giao tiếp với bất kỳ ai, ở bất kỳ đâu, bất kể ngôn ngữ mà họ sử dụng.
Trưởng ban Kinh tế Trung ương Trần Lưu Quang, Thứ trưởng Khoa học và Công nghệ Bùi Thế Duy cùng khách mời trải nghiệm sản phẩm tại gian hàng của Meta tại AI4VN 2024. Ảnh: Giang Huy
- Ông có thể chia sẻ thêm về mã nguồn mở và lý do ông cho rằng đây là cách tiếp cận đúng đắn?
- Mô hình ngôn ngữ lớn mã nguồn mở của Meta miễn phí, luôn sẵn sàng sử dụng cho các mục đích nghiên cứu và thương mại. Bất kỳ ai cũng có thể sử dụng mô hình này để xây dựng chatbot AI hoặc các ứng dụng của riêng mình. Chúng tôi tin rằng đây là điều đúng đắn, bởi mô hình ngôn ngữ lớn mã nguồn mở thúc đẩy sự đổi mới và tạo ra các sản phẩm tốt hơn, an toàn hơn, đem lại lợi ích cho cộng đồng.
AI mã nguồn mở cho phép các nhà phát triển đào tạo, điều chỉnh, chọn lọc các mô hình của riêng họ và hoàn toàn nắm quyền kiểm soát, thay vì bị ràng buộc vào một mô hình đóng duy nhất. Điều này giúp các nhà phát triển bảo vệ dữ liệu, tiến hành suy luận một cách hiệu quả và tiết kiệm chi phí, đồng thời xây dựng một hệ thống có giá trị lâu dài.
- Bằng cách nào chúng ta có thể đảm bảo AI được xây dựng có trách nhiệm?
- Chúng ta cần có trách nhiệm để hiện thực hóa lợi ích của mã nguồn mở. Phát triển và xây dựng AI có trách nhiệm không phải là việc Meta có thể làm một mình - đây là một lĩnh vực đang phát triển không ngừng cả về phạm vi và quy mô. Chúng tôi đang hợp tác với các đối tác từ các ngành nghề, các trường đại học và tổ chức dân sự để phát triển và thúc đẩy một cách tiếp cận mở và có trách nhiệm đối với AI.
Chúng tôi khuyến khích cộng đồng phát triển và sử dụng các mô hình của Meta một cách có trách nhiệm thông qua các tài nguyên của của chúng tôi như Hướng dẫn Sử dụng Có trách nhiệm (Responsible Use Guide). Tài liệu này gợi ý các phương pháp tốt nhất cũng như các lưu ý cho các nhà phát triển, cùng một số chiến lược, tài nguyên có sẵn để giải quyết các rủi ro khác nhau trong hệ thống. Các tài nguyên này bao gồm các công cụ đánh giá và an toàn mà chúng tôi cung cấp công khai như một phần của dự án Purple Llama.
- Meta có chương trình gì để giúp giới trẻ Việt Nam nâng cao nhận thức, tham gia không gian trực tuyến an toàn và hiệu quả?
- Meta đang tiếp tục thực hiện các cam kết dài hạn về hợp tác cũng như các chương trình hỗ trợ phát triển kỹ năng số tại Việt Nam, đặc biệt đối với thanh thiếu niên. Kể từ năm 2018, Meta đã hỗ trợ nhiều sáng kiến toàn diện thông qua chương trình phát triển kỹ năng số và an toàn trực tuyến hàng đầu "Tư duy thời đại số" (We Think Digital), để tương tác với các nhà giáo dục, sinh viên và phụ huynh.
Meta đã hợp tác với Vietnet-ICT, Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn (Đại học Quốc Gia Hà Nội), các bộ, ban ngành khác nhau tại Việt Nam và đạt được nhiều thành tựu to lớn. Chúng tôi đã đào tạo hơn 800.000 sinh viên, 80.000 giáo viên và 25.000 phụ huynh tại Việt Nam, góp phần xây dựng và phát triển khung kỹ năng số của Bộ Giáo dục và Đào tạo, xuất bản sách giáo khoa cho các giáo viên và học sinh, triển khai khóa học có chứng chỉ về truyền thông dành cho sinh viên.
Một trọng tâm trong sứ mệnh phát triển AI có trách nhiệm của Meta là hỗ trợ người dùng tiếp cận và trải nghiệm nội dung do AI tạo ra một cách an toàn và có trách nhiệm. Chúng tôi đã và đang hợp tác chặt chẽ với các đối tác tại Việt Nam, dự kiến giới thiệu các tài nguyên kiến thức AI cho thị trường này vào cuối năm nay.
- Meta có dự định gì nhằm hỗ trợ hệ sinh thái AI tại Việt Nam?
- Tiềm năng phát triển của công nghệ AI tại Việt Nam là vô hạn, tuy nhiên vấn đề chính là làm thế nào để hiện thực hóa tiềm năng này. Meta sẽ tiếp tục làm việc với Chính phủ Việt Nam để hỗ trợ AI trở thành mũi nhọn trong nền kinh tế số của đất nước, cung cấp tài nguyên, chuyên môn và cơ hội để các doanh nghiệp địa phương phát triển các giải pháp AI.
Trong tuần qua, Meta đồng hành và tham gia sự kiện thường niên Ngày hội Trí tuệ nhân tạo Việt Nam (AI4VN) với chủ đề "Mở khóa sức mạnh trí tuệ nhân tạo tạo sinh" tại Hà Nội, một sự kiện tiêu biểu hàng năm do Bộ Khoa học và Công nghệ chỉ đạo, Báo VnExpress, FPT Online tổ chức. Đồng nghiệp của tôi, cô Hee-Eun Kim, Giám đốc Chính sách cạnh tranh, khu vực châu Á - Thái Bình Dương đã có bài phát biểu quan trọng và truyền cảm hứng về "Tác động xã hội của trí tuệ nhân tạo tạo sinh", từ đó khơi dậy những cuộc thảo luận sâu sắc giữa những người tham dự.
Người tham dự AI4VN 2024 trải nghiệm kính thực tế ảo Quest 3 của Meta. Ảnh: Lưu Quý
Chúng tôi cũng được giao lưu với các đơn vị chính phủ như Bộ Khoa học và Công nghệ tại gian hàng của Meta, giới thiệu những công nghệ mới nhất bao gồm phiên bản thử nghiệm của kính thực tế ảo Quest 3, lần đầu tiên xuất hiện trước công chúng tại Hà Nội. Đây là cơ hội để chúng tôi chứng minh cam kết thúc đẩy những tiến bộ công nghệ và hợp tác với Chính phủ Việt Nam.
Trong tháng sau, chúng tôi sẽ hợp tác với Bộ Kế hoạch và Đầu tư để triển khai chương trình Thách thức Đổi mới Sáng tạo Việt Nam 2024 (Vietnam Innovation Challenge 2024). Các đơn vị chiến thắng trong thử thách này sẽ có cơ hội gặp gỡ các chuyên gia trong lĩnh vực bán dẫn và AI, cũng như tiếp cận các nguồn tài nguyên tài chính tiềm năng, có cơ hội học hỏi từ các tập đoàn công nghệ lớn và các công ty startup thành công.
Meta cam kết hợp tác với các doanh nghiệp công nghệ Việt Nam thông qua nhiều sáng kiến khác nhau. Đầu năm nay, chúng tôi đã đón tiếp một số công ty công nghệ Việt Nam tại trụ sở chính tại Mỹ của Meta và giúp họ có cơ hội tìm hiểu về những tiến bộ công nghệ mới nhất, bao gồm AI. Bên cạnh đó, chúng tôi đang hợp tác chặt chẽ với các tổ chức chuyên môn như Hiệp hội Internet Việt Nam (VIA) để đảm bảo rằng các công ty Việt Nam luôn được cập nhật các xu hướng mới nhất trên toàn cầu.
Vào tháng 5, chúng tôi đã tham gia sự kiện Vietnam GameVerse 2024 tại TP HCM, có cơ hội thảo luận về các xu hướng AI, hợp tác với các nhà phát triển game trong nước, giới thiệu cách AI có thể "cách mạng hóa" ngành công nghiệp game.
Meta đánh giá cao khi thấy Việt Nam ưu tiên AI trong các sáng kiến, kế hoạch phát triển và điều này phù hợp với mục tiêu thúc đẩy nền kinh tế dựa trên tri thức của chúng tôi. Bằng cách hợp tác với các tài năng và các tổ chức trong nước, chúng tôi mong muốn góp phần hỗ trợ Việt Nam trở thành một quốc gia dẫn đầu về phát triển AI, không chỉ trong khu vực mà còn trên toàn thế giới.
Tuấn Vũ