 |
|
Tinh vân hành tinh NGC 7027 - một ngôi sao lùn trắng. |
Xin đừng coi thường sao lùn trắng đã già nua, tuổi của chúng không như tuổi của con người mỗi thế hệ chỉ chênh nhau 20-30 năm. Cũng là 2 sao lùn trắng, tuổi của chúng có thể chênh lệch nhau mấy trăm triệu năm. Chẳng hạn với hai ngôi sao đều đã 30 triệu năm tuổi, một sao có tuổi thọ mấy tỷ năm thì nó đang ở thời điểm còn rất trẻ, nhưng nếu sao kia chỉ sống được mấy chục triệu năm thì nó sắp đến ngày "tận số".
Tuổi thọ chưa đủ để đo tiêu chuẩn của các ngôi sao lùn trắng, vậy các nhà thiên văn căn cứ vào đặc điểm gì? Hai chữ lùn trắng đã lột tả hết đặc tính của chúng.
“Trắng” cho thấy nhiệt độ của chúng rất cao. Bề mặt mặt trời chỉ nóng khoảng 6.000 độ, nhưng bề mặt của sao lùn trắng còn nóng hơn, khoảng 10.000 độ C nên phát ra ánh sáng trắng.
“Lùn” cho thấy thể tích của chúng nhỏ, tầm vóc nhỏ. Các sao lùn trắng thông thường có thể tích tương đương trái đất, tức là hơn 100 sao cộng lại mới bằng mặt trời. Có những sao thậm chí chỉ bằng một phần chục triệu mặt trời, nhưng trọng lượng của chúng thì tương đương.
Về mùa đông, chúng ta có thể nhìn thấy trên bầu trời phía đông nam một hằng tinh rất sáng và sáng suốt đêm gọi là sao Thiên Lang (sao sáng nhất trong chòm sao Đại Khuyển). Quay quanh sao Thiên Lang là một sao nhỏ mà mắt chúng ta không nhìn thấy. Đó là sao phụ của sao Thiên Lang và chính là sao lùn trắng được phát hiện sớm nhất vào năm 1862. Tuy sao này có thể tích tương đương trái đất nhưng trọng lượng của nó cực lớn. Một hạt vật chất nhỏ bằng hạt đậu trên sao này bằng 25 người, mỗi người nặng 55 kg.
Đến nay các nhà thiên văn học đã phát hiện ra hơn 1.000 sao lùn trắng. Chỉ vì chúng quá nhỏ nên mặc dù rất sáng, sáng hơn cả mặt trời nhưng con người rất khó phát hiện ra. Theo thống kê, trong ngân hà có khoảng 10 tỷ sao lùn trắng.
(Theo 10 vạn câu hỏi vì sao)