Tối 2/8, tại Hội trường Trung tâm văn hóa Pháp, Hà Nội diễn ra buổi tọa đàm giới thiệu tác phẩm “Ai và Ky ở xứ sở những con số tàng hình” của tác giả Ngô Bảo Châu và người bạn Nguyễn Phương Văn. Tuy chỉ mới xuất bản được hơn bốn tháng, cuốn sách đã được tái bản tới bốn lần với lượng sách bán ra lên tới hàng chục nghìn bản. Lượng khán giả chật kín Hội trường Trung tâm văn hóa Pháp - từ người lớn tới trẻ em - cũng cho thấy sức hút đặc biệt của Ai và Ky.
“Ai và Ky ở xứ sở những con số tàng hình” được hai tác giả thống nhất gọi là thể loại “tiểu thuyết toán hiệp”. Lựa chọn hình thức cổ tích, cuốn sách là cuộc phiêu lưu của hai nhân vật Ai và Ky trong thế giới những con số và phép dựng, của trường và chiều. Chặng đường Ai và Ky dấn bước trong câu chuyện bắt đầu từ buổi sơ khai của toán học với Euclid và những tiên đề đầu tiên về điểm và đường thẳng, Cartesius với hệ tọa độ và phương pháp tư duy trừu tượng… cho tới cả những lý thuyết toán học hiện đại. Hai nhân vật Ai và Ky gặp gỡ, trò chuyện cùng những danh nhân toán học của nhiều thời đại, được họ giảng giải, từ đó hiểu ra những quy luật, định lý cũng như vẻ đẹp của toán học.
 |
|
Bốn diễn giả tại tọa đàm. Từ trái sang: Tiến sĩ Hà Huy Khoái, tác giả Nguyễn Phương Văn, tác giả Ngô Bảo Châu, nhà thơ Trần Đăng Khoa. Ảnh: Nhã Nam. |
Theo Tiến sĩ toán học Hà Huy Khoái, cuốn sách, với những cách nhìn thấu đáo và cách diễn giải giản dị, đã mang chân lý đến với người đọc một cách tự nhiên. Theo ông, GS. Ngô Bảo Châu là một người hiểu rõ bản chất toán học nên đã biến những vấn đề hết sức phức tạp trở nên dễ hiểu, đưa con người trở lại sự ngây thơ để nhìn nhận toán học. Trong cuốn sách, ông có thể đọc được cả những vấn đề của toán học, văn học, lịch sử và triết học. Đặc biệt, những triết lý giản dị mà sâu sắc được đan cài trong tác phẩm như “tôi đang nghi ngờ” (bắt nguồn từ quan điểm triết học “tôi tư duy tức là tôi tồn tại”), cho thấy sự sâu sắc như con người Ngô Bảo Châu, bởi khi nghi ngờ cái khác tức là bản thân “tôi” đã tồn tại.
Nhà thơ Trần Đăng Khoa cho rằng, cuốn sách ai đọc cũng hiểu, nhưng hiểu sâu sắc thì không phải là chuyện đơn giản. Càng từng trải, người đọc sẽ càng hiểu nội dung của nó ở nhiều góc độ, ý nghĩa khác nhau. “Thần đồng thơ” cũng nhận định, cuốn sách viết chung nhưng không có dấu hiệu của những vết ráp nối mà cả hai hòa vào nhau cả về văn phong và nội dung.
 |
|
GS Ngô Bảo Châu và Nguyễn Phương Văn ký tặng độc giả. Ảnh: Nhã Nam. |
GS. Ngô Bảo Châu chia sẻ, cuốn sách xuất phát từ tình bạn giữa anh và Nguyễn Phương Văn. Kiến thức toán học trong “Ai và Ky ở xứ sở những con số tàng hình” do Ngô Bảo Châu đưa ra, trong khi cả hai bàn bạc về nhân vật, mạch truyện và thống nhất văn phong để triển khai câu chuyện. Trong 8 tháng viết sách, Ngô Bảo Châu ở Mỹ, Nguyễn Phương Văn ở Việt Nam, vì thế phần lớn họ trao đổi qua internet. Có khi, Ngô Bảo Châu nêu ý tưởng, vẽ hình rồi scan gửi về cho Nguyễn Phương Văn. Cuốn sách được viết bằng một văn phong mạch lạc và trong sáng. Nguyễn Phương Văn cho biết, tất cả những gì rườm rà, diễn đạt hoa mỹ, dài dòng đều được Ngô Bảo Châu cắt bỏ bằng tư duy của một nhà toán học.
Sử dụng hình thức tiểu thuyết, nhưng nội dung của “Ai và Ky ở xứ sở những con số tàng hình” hoàn toàn là những kiến thức toán học, khiến không ít độc giả thắc mắc về yếu tố văn chương trong cuốn sách. Theo Ngô Bảo Châu, việc lựa chọn hình thức tiểu thuyết chỉ là lựa chọn một cách hành văn, nhân vật, giới hạn của nhân vật để miêu tả, đồng thời cấp cho tác phẩm một tuyến truyện, với mục đích chuyển tải những nội dung toán học. Cả hai tác giả cho rằng, đây chỉ là một tác phẩm cận văn học, chứ chưa phải là văn học. Tiến sĩ Hà Huy Khoái nhận định, thành công về văn học ở cuốn sách nằm ở cách chọn hình thức truyện cổ tích. Theo ông, chỉ trong cổ tích, những danh nhân toán học cách nhau hàng thế kỷ mới có thể ngồi chung dưới một mái nhà, đàm đạo, tái hiện được cả một chặng đường của toán học từ sơ khởi đến hiện tại.
 |
|
Bìa cuốn sách "Ai và Ky ở xứ sở những con số tàng hình". |
Cuốn sách thành công ngoài mong đợi về đối tượng độc giả khiến hai tác giả hài lòng. Tuy nhiên, điều nuối tiếc, theo Ngô Bảo Châu, là đã để nhân vật đơn thuần sống với những tri thức khoa học mà thiếu buồn vui về cuộc sống. Nếu được viết lại, nhà toán học cho biết, anh sẽ cấp cho nhân vật có tình cảm, có buồn vui và thiết tha với cuộc sống hơn.
Theo Ngô Bảo Châu, “Ai và Ky ở xứ sở những con số tàng hình” mang đến cho người đọc tình yêu với toán học, để nhìn nhận toán học không phải một công cụ đo đếm hay công cụ cho các ngành khoa học khác mà là thứ cần cho đời sống, như văn thơ, nhạc họa. Không ít các ý kiến cho rằng, cuốn sách có nhiều chỗ khó hiểu, nhưng Ngô Bảo Châu hy vọng, chính điều đó sẽ kích thích trí tò mò của độc giả để hiểu về nó - đó cũng chính là một con đường đến với toán học.
Hà An.