Trong buổi lễ tối 6/12, ông Mã Giang Lân cho biết dành nhiều năm cho công trình nghiên cứu về thơ Việt Nam, kết hợp vốn kiến thức tích lũy hàng chục năm. Trong sách, ông chỉ ra những điều khác biệt, như Thơ mới xuất hiện từ đầu thế kỷ 19, không phải dấu mốc năm 1932. Ngoài ra, giáo sư cũng phân tích giá trị đặc sắc của thơ ca Việt Nam giai đoạn 30 năm chiến tranh (1945-1975).
Ông Mã Giang Lân tên thật là Lê Văn Lân, sinh năm 1941 ở Thanh Hóa. Ông được phong tặng danh hiệu Nhà giáo Nhân dân năm 2010. Không chỉ xuất bản nhiều tập thơ, ông còn có những công trình nghiên cứu, phê bình nổi bật như: Tiến trình thơ hiện đại Việt Nam, Thơ - Hình thành và tiếp nhận, Mã Giang Lân - Tuyển tập nghiên cứu phê bình. Năm 2013, ông được giải thưởng Hội Nhà văn Việt Nam cho tập thơ Những lớp sóng ngôn từ. Năm 2021, Mã Giang Lân được trao tặng giải thưởng Nhà nước với cụm công trình Thơ Việt Nam hiện đại.
Ông Nguyễn Trọng Nghĩa (trái) trao tặng thưởng mức A cho Giáo sư Mã Giang Lân tại buổi lễ tối 7/12. Ảnh: Đình Toán
Có 87 tác phẩm gồm 35 cuốn sách, hai chương trình truyền hình và 50 bài viết được các cơ quan, đơn vị gửi đề nghị Hội đồng lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật Trung ương xét tặng thưởng năm 2022. Kết quả của Hội đồng chung khảo chọn ra 19 tác phẩm với bốn mức thưởng A, B, C, khuyến khích.
Mức B trao cho ba sách Cải lương Sài Gòn 1955-1975 (Chủ biên - Nghệ sĩ Nhân dân Trần Minh Ngọc), Những tượng đài và hiện tượng văn chương (giáo sư Trần Đăng Suyền), Những tiêu điểm thẩm mỹ thơ (Phó giáo sư Hồ Thế Hà) cùng chương trình truyền hình Những mạch nguồn phù sa (nhà báo Đoàn Hải Yến và các cộng sự).
Mức C gồm tám sách, hai bài/cụm bài viết. Trong 10 tác phẩm có ba công trình của các kiến trúc sư, như Sự kiến tạo các nền nghệ thuật (Vũ Hiệp), Kiến trúc và con người (Trần Minh Tùng) và cụm bài viết của Đoàn Khắc Tình.
Mức khuyến khích có ba sách và một chương trình truyền hình. Ngoài ra 11 cơ quan, đơn vị (nhà xuất bản, cơ quan báo chí) cũng nhận bằng khen vì có thành tích đóng góp cho sự phát triển lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật.
Chủ tịch Hội đồng Lý luận, phê bình văn học nghệ thuật Trung ương Nguyễn Thế Kỷ phát biểu tại sự kiện. Ảnh: Đình Toán
Ông Nguyễn Thế Kỷ - Chủ tịch Hội đồng Lý luận, phê bình văn học nghệ thuật Trung ương - cho biết số lượng công trình, tác phẩm tham dự xét tặng thưởng ở lĩnh vực văn học và nghệ thuật tương đương nhau, thu hẹp đáng kể khoảng cách so với các năm trước. Các công trình, tác phẩm về những loại hình nghệ thuật như hội họa, sân khấu, kiến trúc, nhiếp ảnh, nhất là kiến trúc có nhiều hơn.
Với những tác phẩm chưa được tặng thưởng, ông Nguyễn Thế Kỷ cho rằng các công trình dừng lại ở góc độ lý luận cơ bản, mới phản ánh thực tế chung, hướng nghiên cứu còn dàn trải. Phần phân tích, lý giải thiếu chiều sâu, thiếu giải pháp khoa học và tính khả thi. Một số cuốn sách chỉ là sự tập hợp, tuyển chọn cơ học các bài viết riêng lẻ, thiếu logic, tính kết nối, chiều sâu lý luận, thiếu sự thẳng thắn, trực diện, trách nhiệm, nhất là tính chiến đấu trong phê bình.
Buổi lễ diễn ra tại Nhà hát Tuổi trẻ, với sự tham dự của Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương Nguyễn Trọng Nghĩa, Chủ tịch Hội đồng Lý luận, phê bình văn học nghệ thuật Trung ương Nguyễn Thế Kỷ và đại diện một số ban, bộ, ngành liên quan.
Từ năm 2010 đến nay, đây là lần trao tặng thưởng thứ chín của Hội đồng. "Kết quả hàng năm đều tác động tích cực và có độ lan tỏa lớn, được giới lý luận, phê bình và những người hoạt động văn học, nghệ thuật trong cả nước ghi nhận, đánh giá cao", ông Nguyễn Thế Kỷ nói.
Phương Linh