Người mắc hội chứng photophobia có mắt quá nhạy cảm với ánh sáng. Ảnh: Medscape.
Trong nghiên cứu đăng trên tạp chí của Viện Hàn lâm Khoa học Quốc gia Mỹ (PNAS) hôm 28/9, các nhà khoa học tại Đại học Pennsylvania, Mỹ, phát hiện sắc tố melanopsin có trong tế bào võng mạc đóng vai trò kiểm soát nhịp sinh học cũng như gửi thông tin tới vỏ não thị giác. Nó là tác nhân kích thích, gây ra cảm giác khó chịu cho một số người nhạy cảm với ánh sáng, theo Science Alert.
Nhiều nguyên nhân có thể khiến mắt chúng ta trở nên nhạy cảm với ánh sáng chói, từ việc cháy nắng bên trong nhãn cầu mắt cho đến bong võng mạc, đau nửa đầu hoặc thậm chí là viêm màng não. Tuy nhiên, những vấn đề chi tiết liên quan đến hội chứng sợ ánh sáng (photophobia) trước đây vẫn còn chưa được hiểu rõ.
"Melanopsin là một phần của hệ thống thị giác con người trong quá trình tiến hóa. Nó kiểm soát một số phản ứng sinh học quan trọng đối với ánh sáng", Manuel Spitschan, trưởng nhóm nghiên cứu, cho biết.
Bộ não kết nối thông tin từ hai loại tế bào trong nhãn cầu mắt với nhau. Tế bào hình que chứa sắc tố cảm nhận cường độ ánh sáng tổng thể. Trong khi đó, tế bào hình nón chứa các sắc tố opsin để cảm nhận màu sắc. Mỗi opsin phản ứng với một phần của phổ ánh sáng nhìn thấy được. Tế bào hình que và hình nón hoạt động như những điểm ảnh, giúp chúng ta quan sát thế giới liên tục.
Nằm xen giữa những điểm ảnh này còn có một lượng nhỏ tế bào thụ thể gọi là tế bào hạch võng mạc cảm quang (ipRGCs) chứa melanopsin. Nhóm nghiên cứu sử dụng xung ánh sáng với tần số nhất định để kích thích ipRGCs trong mắt của 20 tình nguyện viên, sau đó họ quan sát phản ứng của vỏ não thị giác nhờ máy chụp ảnh cộng hưởng từ chức năng (fMRI).
Kết quả cho thấy, các tình nguyện viên nhìn thấy một thứ ánh sáng khó chịu, bị nhòe trong trường thị giác khi xung ánh sáng kích thích ipRGCs. Một số người báo cáo trông thấy màu sắc, chẳng hạn như xanh lá cây hoặc da cam.
"Hành động kích thích sắc tố melanopsin khiến những người tham gia nghiên cứu cảm thấy khó chịu. Bệnh nhân mắc hội chứng sợ ánh sáng có thể gặp phải một số phản ứng mạnh mẽ hơn đối với melanopsin", Geoffrey K. Aguirre, thành viên của nhóm nghiên cứu, cho biết.
Lê Hùng