Đánh giá dài hạn "axBB+" và ngắn hạn "axB" của Việt Nam trong ASEAN cũng không đổi. Các yếu tố bên ngoài ổn định, nợ nước ngoài thấp và dự trữ ngoại hối tăng cũng hỗ trợ tín nhiệm quốc gia.
Tuy vậy, mức xếp hạng trên phản ánh Việt Nam vẫn là nước có thu nhập trung bình thấp, khung tài chính và tiền tệ đang hoàn thiện, tốc độ cải tiến chính sách chưa theo kịp quá trình chuyển đổi cấu trúc nền kinh tế.
S&P nhận xét tái cấu trúc ngân hàng đã ảnh hưởng đến tăng trưởng của Việt Nam. Ảnh: Anh Quân
Theo S&P's, thu nhập trung bình thấp - khoảng 2.149 USD năm nay là yếu tố ghìm chân xếp hạng tín nhiệm. Việc này khiến Việt Nam có độ linh hoạt chính sách tài khóa và tiền tệ thấp hơn các nước thu nhập cao. Bên cạnh đó, Việt Nam cũng có ít khả năng chống chịu với các cú sốc kinh tế và khó áp dụng biện pháp mạnh để tránh vỡ nợ.
Tuy nhiên, S&P's đánh giá tiềm năng tăng trưởng của Việt Nam vẫn mạnh, do lĩnh vực sản xuất để xuất khẩu được đa dạng hóa và đang hướng tới sản phẩm giá trị gia tăng cao. Bên cạnh đó, sản xuất và dịch vụ ngày càng đóng góp lớn cho GDP và lĩnh vực tư nhân cũng tăng trưởng tốt. Hãng dự đoán Việt Nam sẽ đạt thu nhập trung bình trên 3.000 USD vào năm 2017.
Tốc độ tăng trưởng GDP chậm hiện tại phản ánh chính sách nghiêng về bình ổn kinh tế, nhằm có thời gian cải tổ ngân hàng và các công ty nhà nước kém hiệu quả. S&P's dự đoán tăng trưởng của Việt Nam giai đoạn 2014 - 2017 là 5%. Các biện pháp bình ổn đã giúp hạ nhiệt lạm phát và tăng niềm tin vào nội tệ.
S&P's cũng nhận xét khung chính sách tiền tệ của Việt Nam còn yếu theo chuẩn mực quốc tế. Sự thiếu vắng các công cụ chính sách và nền tài chính kém phát triển đã kìm hãm cơ chế chuyển dịch tiền tệ. Việc điều chỉnh lãi suất cơ bản cũng có ít hoặc không có tác dụng thực sự, do lãi suất cho vay dựa trên chi phí vốn, mà chi phí này lại được quyết định bởi trần lãi suất huy động. Việc sử dụng trần lãi suất làm công cụ tác động đến thanh khoản và chuyển hướng tín dụng đến các lĩnh vực ưu tiên đã phần nào làm méo mó thị trường tín dụng.
Tuy nhiên, tín nhiệm của Việt Nam lại được hỗ trợ bởi tỷ lệ nợ nước ngoài khiêm tốn với lãi suất thấp và kỳ hạn dài. S&P's dự đoán tổng nợ nước ngoài tại Việt Nam sẽ xuống dưới 30% GDP trong ba năm tới. Hãng cho rằng Việt Nam sẽ ít phải vay nước ngoài và tiếp tục có thặng dư cán cân thanh toán, nhờ vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) vào khoảng 4% GDP và lĩnh vực xuất khẩu năng động. Các thỏa thuận thương mại tự do sắp tới cũng sẽ thúc đẩy xuất khẩu.
Triển vọng ổn định phản ánh kỳ vọng trong 12-18 tháng tới, Việt Nam sẽ duy trì lập trường ổn định vĩ mô, củng cố các thành tựu kinh tế và nâng cao uy tín chính sách. Hãng cũng dự đoán Việt Nam sẽ tiếp tục theo đuổi mục tiêu cải tổ ngân hàng và các doanh nghiệp nhà nước. Báo cáo không đề cập đến những ảnh hưởng của những sự kiện căng thẳng gần đây trong quan hệ giữa Việt Nam và Trung Quốc trên Biển Đông.
Tuy nhiên, S&P's cũng cho biết có thể hạ xếp hạng tín nhiệm nếu bất ổn vĩ mô lại xuất hiện, khiến một trong các chỉ số chủ chốt giảm điểm. Trái lại, tín nhiệm sẽ được nâng nếu Việt Nam có thể tăng trưởng GDP bình quân thực trên 5,5% mỗi năm trong 5-10 năm tới mà không ảnh hưởng đến cân bằng vĩ mô, các chính sách ngày càng thống nhất và quá trình cải tổ có tiến triển rõ rệt.
Hà Thu