Rồng đất cái WD-10 bên cạnh con. Ảnh: IFL Science.
Một con rồng đất (Physignathus cocincinus) tại vườn thú quốc gia Smithsonian ở Washington DC, Mỹ, cho ra đời con non mà không qua giao phối với con đực và chưa đến tuổi thành thục về mặt sinh sản. Tuy các nhà nghiên cứu đã quan sát trinh sản ở hơn 20 loài bò sát, đây là lần đầu tiên hiện tượng này xảy ra ở một thành viên thuộc họ Nhông.
Con rồng đất cái có số hiệu WD-10 ở Trung tâm phát hiện bò sát của vườn thú bắt đầu đẻ trứng vào năm 2009. WD-10 được nuôi trong lồng cùng với những con rồng đất cái khác từ khi 4 tháng tuổi và phải đến 1,5 năm tuổi, nó mới thành thục để giao phối.
Các nhà nghiên cứu ở vườn thú bất ngờ khi phát hiện rồng đất trinh sản. Video: Smithsonian.
Nhiều loài có thể đẻ trứng một mình nhưng cần con đực để ấp trứng. Tuy nhiên, năm 2015, nhân viên vườn thú Kyle Miller thử đặt trứng rồng đất vào lồng ấp. Ổ trứng đầu tiên ấp trong lồng cho ra đời hai con non nhưng chúng chết sớm từ khi còn trong vỏ. Năm 2016, một con rồng đất cái khỏe mạnh ra đời từ ổ trứng ấp tiếp theo. Hai năm sau, con non thứ hai chào đời khỏe mạnh nhưng chết do ăn phải thứ gì đó làm tắc hệ tiêu hóa.
Nghi ngờ WD-10 lưu trữ tinh trùng từ một cá thể đực hoặc giao phối với con đực chưa được nhận dạng trong chuồng, các nhân viên vườn thú tiến hành phân tích ADN. Trong báo cáo đăng trên tạp chí PLOS One, họ kết luận sự trùng khớp hoàn hảo về mặt di truyền giữa rồng đất mẹ và con nó là kết quả của hiện tượng trinh sản.
Trinh sản mang tới một số lợi ích hiển nhiên, đặc biệt trong quá trình phục hồi số lượng sau thảm họa. Nhân viên vườn thú ấp 64 quả trứng, nhưng WD-10 chỉ có hai con non khỏe mạnh. Một số quả trứng khác không được thụ tinh và tỷ lệ thụ tinh thành công ở những quả trứng còn lại rất thấp.
Theo các nhà nghiên cứu, nhiều khả năng lồng ấp có nhiệt độ hoặc độ ẩm khác với điều kiện lý tưởng để trứng rồng đất nở. Trinh sản không phải phương pháp sinh sản đáng tin cậy đối với rồng đất. Nhóm nghiên cứu đang theo dõi để xem con của WD-10 có sinh sản theo cách tương tự mẹ nó hay không.
An Khang (Theo IFL Science)