Mô phỏng robot Perseverance thu thập mẫu vật sao Hỏa. Ảnh: NASA
Robot Perseverance của NASA phát hiện miệng hố Jezero của sao Hỏa có thời điểm chứa đầy nước, đem đến hy vọng có thể khai quật sự sống hóa thạch trên hành tinh đỏ, Live Science đưa tin. Perseverance hạ cánh lần đầu tiên trên miệng hố vào tháng 2/2021 cùng với trực thăng Ingenuity hiện nay đã ngừng hoạt động. Robot rút ra phát hiện nhờ sử dụng radar xuyên đất, giúp hé lộ lớp phù sa từng thuộc về hồ nước sau này khô cạn thành vùng châu thổ khổng lồ.
Phát hiện trên dấy lên hy vọng sau khi mẫu vật địa chất mà Perseverance thu thập từ miệng hố được đưa về Trái Đất, các nhà nghiên cứu có thể tìm thấy bằng chứng sự sống cổ đại từng phát triển trên sao Hỏa. Nhóm nghiên cứu công bố phát hiện hôm 26/1 trên tạp chí Science Advances.
"Từ quỹ đạo chúng tôi có thể thấy hàng loạt phù sa khác nhau, nhưng chúng tôi không thể xác định chắc chắn những gì mình nhìn thấy là trạng thái ban đầu của chúng", trưởng nhóm nghiên cứu David Paige, giáo sư khoa học hành tinh ở Đại học California, Los Angeles, cho biết. "Để tìm hiểu chúng hình thành như thế nào, chúng tôi cần xem xét bên dưới bề mặt".
Robot Perseverance của NASA là một phần quan trọng trong nhiệm vụ Mars 2020 trị giá 2,7 tỷ USD. Cùng với robot Curiosity cũ hơn, từ khi tới sao Hỏa, Perseverance đã tìm kiếm dấu hiệu sự sống cổ đại trên bề mặt hành tinh bằng cách di chuyển qua miệng hố Jezero rộng 48 km, thu thập hàng chục mẫu vật đất đá để đưa về Trái Đất. Trong 3 năm, robot được hộ tống bởi trực thăng Ingenuity, phương tiện thực hiện chuyến bay lần thứ 72 và cuối cùng trên sao Hỏa hôm 18/1.
Robot Perseverance lớn cỡ chiếc xe trang bị 7 thiết bị khoa học, một trong số đó là Máy chụp ảnh radar cho thí nghiệm dưới bề mặt sao Hỏa (RIMFAX). Bằng cách phát tín hiệu radar cách 10 cm một lần dọc hành trình dài đơn độc, robot xây dựng bản đồ xung phản xạ từ độ sâu khoảng 20 m bên dưới bề mặt miệng hố.
Hiện nay, bản đồ radar này hé lộ sự tồn tại của phù sa, chứng tỏ miệng hố từng bị ngập bởi hồ nước khổng lồ. Đó là điều những nghiên cứu trước đây từng suy đoán nhưng chưa bao giờ có thể xác nhận. Giống như các hồ nước khô cạn trên Trái Đất, phù sa được vận chuyển bởi một dòng sông, hình thành vùng châu thổ lớn, trước khi bồi lắng và phong hóa bởi hai giai đoạn xói mòn riêng biệt. Do sự sống trên Trái Đất phụ thuộc rất nhiều vào nước, bằng chứng về nước trên sao Hỏa có thể là manh mối quan trọng cho thấy hành tinh từng chứa sự sống.
Để đưa mẫu vật quý giá về Trái Đất, robot Perseverance sẽ chờ Cơ quan Vũ trụ châu Âu (ESA) phóng Tàu đổ bộ thu hồi mẫu vật. Tàu vũ trụ này trang bị một tên lửa nhỏ. Robot tự hành sẽ chuyển mẫu vật đất đá lên tên lửa đó trước khi nó khai hỏa bay trở lại quỹ đạo. Sau khi phóng vào không gian, tên lửa chứa mẫu vật sẽ được thu thập bởi tàu bay quanh quỹ đạo ERO của NASA dể đưa về Trái Đất. Ban đầu, NASA lên kế hoạch phóng ERO vào năm 2026 nhưng phải dời sang năm 2028, có nghĩa mẫu vật sẽ trở về Trái Đất sớm nhất năm 2033.
An Khang (Theo Live Science)