Các module bên phía Nga của trạm ISS. Ảnh: NASA
Trong khi các phi hành gia Nga tìm cách vá khu vực gặp vấn đề rò rỉ, nhà chức trách từ cơ quan vũ trụ Nga Roscosmos và NASA không thống nhất về mức độ nghiêm trọng của sự việc, theo CNN. Phòng thí nghiệm lớn cỡ sân bóng đá trên quỹ đạo phải duy trì điều áp và chứa khí hít thở được để chứa các đội phi hành gia luân phiên từ năm 2000 trong những module riêng rẽ nối liền nhau của Nga và Mỹ. Vấn đề rò rỉ lần đầu tiên được xác định vào năm 2019 trong đường hầm nối module Nga mang tên Zvezda với cổng ghép nối tàu vũ trụ chở hàng hóa và vật tư. Nhưng tốc độ mà module này rò rỉ không khí đạt mốc cao mới trong năm nay.
Nhà chức trách quản lý trạm ISS ở Mỹ hiện nay coi đây là vấn đề cấp thiết nhất mà trạm vũ trụ cũ kỹ đang đối mặt, có thể đe dọa sự an toàn của phi hành đoàn, theo báo cáo gần đây từ NASA. NASA bày tỏ lo ngại về độ kiên cố kết cấu của module rò rỉ và khả năng xảy ra hư hỏng tai hại, theo cựu phi hành gia NASA Bob Cabana, chủ tịch Hội đồng cố vấn ISS của NASA. Tuy nhiên, trong khi Roscosmos chỉ đạo các phi hành gia Nga tìm cách giải quyết khu vực có vấn đề để giảm tốc độ rò rỉ, họ không nghĩ nguy cơ cấu trúc lỏng lẻo có khả năng xảy ra.
Mỹ đang thúc giục các chuyên gia độc lập từ cả hai phía đánh giá vấn đề và giúp hai cơ quan vũ trụ đạt sự đồng thuận về nguyên nhân gốc rễ và độ nghiêm trọng của rò rỉ. Mỹ đã tiến hành nhiều bước để thành lập đội ngũ chuyên gia riêng nhưng Nga không đáp ứng đề xuất. Phi hành gia Mỹ và Nga trên trạm ISS được yêu cầu tiến hành biện pháp đề phòng như bịt kín khoang bị rò rỉ mọi lúc, trừ khi cần mở để dỡ hàng hóa từ tàu vũ trụ ở cổng ghép nối gần đó. Khi phi hành gia mở module đó, họ đóng cửa sập ngăn cách giữa khu vực của Mỹ và Nga trên trạm, theo phi hành gia NASA Michael Barratt.
Do trạm ISS đang ngày càng cũ kỹ, cả hai cơ quan vũ trụ đối mặt những quyết định chủ chốt về thời điểm và cách thức dừng hoạt động của trạm và loại bỏ trạm an toàn. Vấn đề rò rỉ dấy lên nhiều câu hỏi nghiêm trọng về độ an toàn của trạm ISS cũng như khả năng NASA và Roscosmos đạt được sự đồng thuận.
NASA và Roscosmos đã biết module của Nga đang rò rỉ dần dần. Vấn đề càng trầm trọng bởi thực tế là những vết nứt nghi ngờ rất nhỏ, không thể nhìn thấy bằng mắt thường, có nhiều giá đỡ và đường ống gần đó nên rất khó đưa công cụ chẩn đoán trục trặc vào khu vực này. Theo NASA, tốc độ rò rỉ từ 0,9 - 1,1 kg không khí một ngày ở phía trên đường cơ sở của trạm. Trạm ISS cần duy trì áp suất ở mức 1 kg/cm2.
Đội kỹ thuật ở Mỹ và Nga không thể nhìn tận mắt để xác định chính xác nguyên nhân gây ra vấn đề. Các chuyên gia Nga cho rằng rung động gây ra bởi hệ thống máy móc như thiết bị dùng để lưu trữ năng lượng trên trạm ISS đang gây áp lực cho thành trạm, dẫn tới "mỏi chu kỳ cao", hiện tượng trong đó một lực tương đối nhẹ bắt đầu làm nứt và mòn kim loại dẫn tới hỏng hóc sau thời gian dài. Ngược lại, NASA cho rằng tình hình phức tạp hơn, bao gồm một số yếu tố như ứng suất cơ học, tiếp xúc môi trường, ứng suất dư hoặc vấn đề bắt nguồn từ sản xuất vật liệu sử dụng ở module chuyển tiếp.
Dù cả NASA và Roscosmos đồng ý module gặp vấn đề có thể cần đóng vĩnh viễn nếu tốc độ rò rỉ đạt mức không thể trụ được, hai bên vẫn chưa thống nhất như thế nào thì được coi là "không thể trụ được".
An Khang (Theo CNN)