Chân dung tự họa của Rembrandt. |
Bức tranh với khuôn mặt có quai hàm béo núc, cái mũi bự và đôi mắt nhìn thấu cõi lòng người đối diện đã trở nên quen thuộc với bất kỳ ai mới “nhập môn” hội họa. Những bức chân dung tự hoạ của danh hoạ Hà Lan, từ khi ông còn trẻ trung sung sức tới khi ở tuổi xế bóng, là những tác phẩm nghệ thuật đắt giá nhất hành tinh. Tuy nhiên, khi cả thế giới chuẩn bị kỷ niệm 400 năm ngày sinh của Rembrandt vào năm tới, các chuyên gia trong lĩnh vực này vẫn phải cố xác định bức tranh nào do ông vẽ, bức tranh nào là "dỏm".
Những bức tranh nằm trong vòng "nghi án" có thể là những "bài tập về nhà" dành cho học trò của Rembrandt, hoặc được hoàn thành trong các khoá đào tạo và hội thảo do ông tổ chức. Ngoài ra, còn có một số bức vô tình bắt chước, hoặc cố ý làm giả. Chữ ký của Rembrandt trên vài tác phẩm cũng bị nghi ngờ là "dỏm".
Ernst van de Wetering, Giám đốc dự án nghiên cứu về Rembrant, nói: "Đây là điều bình thường. Trong quá trình nghiên cứu thường nảy sinh nhiều nghi ngờ". Dự án bắt đầu từ năm 1968, khi "chứng hoang tưởng vì tranh giả" lan tràn khắp giới nghệ thuật Hà Lan - một "hiệu ứng" của những phanh phui về những bức tranh giả của danh họa Johannes Vermeer hai thập kỷ trước đó.
Trong Sao lục về tranh Rembrandt, các học giả rút lại ý kiến trước đây của họ. Trong số 22 "chân dung tự họa" được họa sĩ danh tiếng này vẽ từ năm 1625 đến 1642, họ cho rằng có hai tác phẩm (trước đây từng được coi là "xịn") là giả. Một bức tranh đang treo tại gallery Staats (Stuttgart, Đức) còn tác phẩm kia nằm tại bảo tàng Thyssen-Bornemisza (Madrid, Tây Ban Nha). Hình ảnh trong bức tranh thứ hai từng được lấy làm biểu tượng của đồng 1.000 guilder Hà Lan, trước khi bị nghi là giả vào thập kỷ 1960. Các nhà nghiên cứu cho biết: "Chúng tôi chưa có một bằng chứng xác thực nào đủ để kết luận mà chỉ mới nghi ngờ thôi".
Theo catalog in năm 1935, Rembrandt có 611 họa phẩm. Nhưng các chuyên gia cho rằng, chỉ có một nửa số đó là "xịn". Trong số 90 tranh tự hoạ, chỉ có 33 bức tranh, 4 bản khắc và 2 hoặc 3 bản vẽ được xác định là của Rembrant. Không ai nghi ngờ về việc hoạ sĩ này thường xuyên ngắm mình trước gương vì theo các nghiên cứu, Rembrant "là người mẫu kiên nhẫn nhất thế giới".
Trái ngược với những quan niệm cho rằng, Rembrandt không vang danh khi còn tại thế, danh họa sinh ngày 15/7/1606 này nổi tiếng từ rất sớm. Năm 21 tuổi, Rembrandt van Rijn đã có học viên theo học. Năm 1631, khi chuyển tới Amsterdam, ông đủ tự tin để xếp mình vào hàng những họa sĩ hàng đầu thế giới, như Michelangelo, để dùng tên riêng (chứ không dùng họ) làm nghệ danh.
H.T. (theo AP)