Khảo sát của VnExpress.net tại nhà vườn trồng rau Đà Lạt (Lâm Đồng) cho thấy, từ trước Tết Nguyên Đán đến nay giá rau của người nông dân được thu mua với giá “rẻ như bèo”, khiến nhiều chủ vườn lỗ nặng.
Anh Tâm, chủ vườn rau tại huyện Đơn Dương cho hay, để phục vụ mùa Tết năm nay anh đã xuống giống hàng chục ha để trồng bắp sú, cải thảo. Nhờ thời tiết thuận lợi, vựa rau của anh cho sản lượng tốt. Tuy nhiên, sau khi thu hoạch, khoản thu không đủ trang trải chi phí đầu tư, khiến anh Tâm lỗ nặng.
“Với 1.000m2 bắp sú, chi phí đầu tư tôi phải bỏ ra 6-7 triệu đồng (chưa kể công chăm sóc). Sau ba tháng, cứ 1.000m2 thu hoạch được 3.500 gốc bắp sú, bán cào bằng cho thương lái với giá 3 triệu đồng. Cải thảo cũng tương tự, nhưng công chăm sóc dễ dàng hơn và thời gian trồng ngắn hơn”, anh Tâm than thở.
Ngoài việc nhiều nhà vườn bán cào bằng cả vựa rau, nhiều nơi lại bán theo kg. Hiện, một kg bắp sú, cải thảo nhà vườn Đà Lạt chỉ bán được 500 đồng. Cà chua có giá 3.000 đồng một kg, hành tây dao động từ 5.000-5.500 đồng, củ dền cũng được bán cho thương lái với giá 5.000 đồng.
“Chưa có năm nào giá rau lại rẻ bèo như năm nay. Vợ chồng tôi sáng nào cũng ra đồng sớm, nhưng nào ngờ đến vụ thu hoạch, giá một kg không mua nổi cái bánh nếp cho con. Vụ này tôi lỗ cả chục triệu đồng khi đầu tư vào trồng củ dền và cà chua”, anh Thành, người dân Lạc Dương cho biết.
Nhà vườn Đà Lạt chật vật vì giá rau giảm mạnh. Ảnh: CN
Không chỉ nông dân lao đao trong vụ Tết năm nay, ngay cả thương lái thu mua rau cũng điêu đứng vì lỗ nặng.
Chị Hoa, thương lái ở chợ đầu mối Thủ Đức cho biết, chị thu mua cà chua và củ dền của nông dân với giá 3.000 đồng một kg và dự định bán lại cho các tiểu thương ở chợ lẻ với giá 5.000 đồng một kg. Tuy nhiên, năm nay sức mua yếu, giảm 50% so với mọi năm nên hàng của chị bị tồn nhiều, phải bán tháo cho các tiểu thương và hàng quán với giá 3.000-4.000 đồng.
Còn chị Hạnh thì lại "mua xô" bắp sú, cải thảo từ nhà vườn với giá gần 500 đồng một kg. Sau khi cộng chi phí vận chuyển bắp sú (1 tạ bắp sú từ Đà Lạt về TP HCM hết 100.000 đồng), thuê người thu gom, ban đầu chị bán ra cho tiểu thương TP HCM với giá 4.000 đồng một kg, nhưng về sau hàng từ Đà Lạt xuống nhiều buộc chị phải hạ giá còn 3.000 đồng. Với giá bán này, chị Hạnh cho biết chỉ đủ hòa vốn chứ không lời. “May là vụ này tôi chỉ buôn có 2 tấn nên bán đổ bán tháo hết trước Tết. Nếu thu gom nhiều sẽ không tránh khỏi lỗ nặng”, chị Hạnh nói.
Chủ động hơn 2 thương lái trên, một số thương lái khác chọn cách gom hàng trước gần 2 tháng, thấp nhất là vài trăm triệu đồng, có người thậm chí bỏ ra cả tỷ đồng. Tuy nhiên, tại thời điểm đặt hàng, giá rau Đà Lạt tương đối cao, nhưng đến khi rau được thu hoạch lại rớt giá mạnh. Nhiều người mua nguyên vườn từ sớm đều lỗ 50% vốn.
Theo lý giải của giới kinh doanh, nguyên nhân chính dẫn đến giá rau giảm mạnh là do vụ Tết, thời tiết thuận lợi, rau phát triển tốt nên cung vượt cầu.
Bà Nguyễn Thanh Hà, Phó giám đốc chợ đầu mối nông sản Thủ Đức cho biết, năm nay lượng rau về chợ tăng 25% so với cùng kỳ năm ngoái. Tuy nhiên, sức mua giảm khiến thương lái bán ra với giá rẻ hơn so với dự định ban đầu. Hiện, đối với các loại rau Đà Lạt như cải thảo, bắp sú có giá 5.000 đồng một kg, cà chua 5.000 đồng, củ dền 7.500 đồng. Bà Hà nhận xét, năm nay giá rau tại vựa cũng như chợ đầu mối rẻ hơn mọi năm, tuy nhiên giá rau tại các chợ lẻ vẫn ở mức cao.
Khảo sát tại các chợ lẻ như Bà Chiểu, Thị Nghè, Văn Thánh (Bình Thạnh), giá các loại rau Đà Lạt chênh lệch rất lớn với chợ đầu mối.
Cải thảo dao động từ 10.000-12.000 đồng một kg, đắt gấp đôi so với chợ đầu mối. Củ dền 12.000-15.000 đồng một kg, đắt thêm 6.000 đồng. Cà chua có giá 10.000 đồng.
Như vậy, theo tính toán của VnExpress.net, giá rau từ nông dân đến tay chợ lẻ chênh lệch nhau 15- 20 lần. Cụ thể, giá cải thảo được người nông dân bán với giá 500 đồng một kg, nhưng sau nhiều khâu vận chuyển và buôn đi bán lại, tại chợ lẻ được bán ra với giá 10.000 đồng.
Theo lý giải của nhiều tiểu thương tại chợ lẻ, sở dĩ giá rau cao hơn nhiều so với chợ đầu mối vì họ phải trả chi phí thuê sạp, thuế và phòng trừ hàng tồn kho. Mặt khác, sức mua tại các chợ lẻ không còn tăng cao như những năm trước nên lãi không nhiều, thậm chí hòa vốn.
Theo tìm hiểu của VnExpress.net, giá thuê sạp và thuế tại các chợ lẻ không quá cao. Đối với khu vực mặt tiền ở một số chợ như Bà Chiểu, Thị Nghè, Văn Thánh, sạp rộng từ 6-10m2 có giá dao động 1-3 triệu đồng một tháng, thuế cho mỗi sạp dao động 150.000 đồng đến 250.000 đồng một tháng. Nếu tiểu thương buôn bán ế ẩm, ban quản lý chợ sẽ linh hoạt điều chỉnh mức thu thuế.
Còn tại siêu thị, giá rau tương đối bình ổn, chênh lệch không nhiều so với chợ đầu mối. Cụ thể, tại Saigon Co.op, bắp cải trắng giá trung bình 5.900 đồng một kg, cà rốt dao động quanh mức 15.900 đồng, cà chua giá 7.800 đồng.
Theo đại diện siêu thị này, trong trường hợp sức mua chung thấp, hoặc sản lượng cung vượt cầu, siêu thị sẽ cùng nhà vườn cắt giảm lợi nhuận để giảm giá.
Hồng Châu - Quốc Dũng