Khi mùa đông sắp kết thúc ở Ukraine, Nga đang thúc đẩy tiến công ở vùng Donbass với mục tiêu chính là kiểm soát thành phố Bakhmut. Vài tháng gần đây, các tay súng thuộc công ty an ninh tư nhân Wagner của Nga đã liên tục tăng sức ép lên thành phố này bằng những đợt tiến công liên tục.
Nếu chiếm được Bakhmut, Nga sẽ chọc thủng một điểm quan trọng trong phòng tuyến Ukraine, mở toang cánh cửa để đưa lực lượng thọc sâu vào các thành phố xa hơn về phía tây, trong đó có Sloviansk và Kramatorsk thuộc tỉnh Donetsk.
Một số xe cơ giới Nga bị phá hủy ở miền trung Ukraine hồi năm ngoái. Ảnh: AP.
Lãnh đạo Wagner Yevgeny Prigozhin hôm 5/3 cảnh báo chiến tuyến Nga có thể tan vỡ nếu lực lượng của ông không có đủ quân số và đạn dược, khiến họ buộc phải rút khỏi Bakhmut. Ngoài nỗ lực kháng cự bền bỉ từ phía quân đội Ukraine, thời tiết cũng đóng một vai trò quan trọng khiến lực lượng Nga đến giờ vẫn chưa thể kiểm soát hoàn toàn Bakhmut, theo giới chuyên gia quân sự phương Tây.
Khi chiến dịch quân sự của Nga đã bước sang năm thứ hai, quân đội nước này một lần nữa phải đối mặt với những trở ngại từng khiến họ chật vật trong giai đoạn đầu hồi năm ngoái. Mùa xuân đến mang theo mưa, kết hợp với băng tuyết tan do nhiệt độ ấm lên khiến mặt đất trở nên bùn lầy, gây khó khăn đáng kể cho việc di chuyển trên cả đường bộ lẫn đường sắt.
Hiện tượng băng tuyết tan mùa xuân trong quá khứ đã tác động đến một số chiến dịch quân sự lớn ở khu vực, gây thảm họa cho quân Mông Cổ, đại quân của hoàng đế Pháp Napoleon Bonaparte và thậm chí còn đóng vai trò then chốt làm chậm bước tiến của phát xít Đức hướng về Moskva vào năm 1941 trong Thế chiến II.
Điều kiện ẩm ướt đã buộc Nga phải triển khai chiến dịch tấn công nhằm vào Kiev hồi cuối tháng hai năm ngoái từ các con đường cao tốc chính. Nguy cơ sa lầy trên đường đất cũng góp phần khiến Nga quyết định triển khai hàng dài xe tăng và thiết giáp dọc theo những con đường chính hướng về thủ đô Ukraine, khiến chúng trở thành mục tiêu tập kích dễ dàng.
Rất nhiều phương tiện chiến đấu của Moskva đã bị phá hủy hoặc bỏ lại ven đường trong thời kỳ đó, khi lực lượng Nga vội vã rút khỏi ngoại ô Kiev và miền bắc Ukraine.
12 tháng trôi qua và bùn lầy một lần nữa lại hạn chế hành động cũng như khả năng phối hợp tác chiến của Nga. Khi mặt đất trở nên lầy lội và khó đi lại, Nga chắc chắn sẽ gặp trở ngại trong việc tiếp tế cho các vị trí chiến lược nằm dọc theo chiều dài chiến tuyến gần 1.000 km, giới quan sát đánh giá.
Vì vậy, lực lượng Nga giờ đây phải tập trung vào những mục tiêu họ có thể tiếp cận và tấn công. Theo quan điểm của Moskva, Bakhmut tương đối dễ tiếp cận, khá gần các đầu mối đường sắt và có thể tấn công bằng đường bộ. Đây là một trong số ít nơi dọc theo tiền tuyến mà Nga có khả năng tiếp tế hiệu quả trong điều kiện thời tiết bất lợi.
Nhưng ngay cả tại Bakhmut, thách thức vẫn rất chông gai đối với quân đội Nga.
"Với điều kiện cực kỳ lầy lội, từ giữa đến cuối tháng ba, việc di chuyển sẽ trở nên vô cùng gian nan. Các chỉ huy của cả hai bên rất có thể sẽ tránh lên kế hoạch tổ chức chiến dịch tấn công lớn vào những thời điểm như vậy", Bộ Quốc phòng Anh cho biết trong một báo cáo tình báo hồi tháng trước.
Quang cảnh xung quanh thành phố Bakhmut những ngày gần đây chỉ toàn những con đường lầy lội và các chiến hào bùn ngập đến tận đầu gối. Điều kiện này có thể mang lại lợi thế cho quân đội Ukraine, những người đang cố thủ thay vì tiến công. Địa hình lầy lội sẽ mở ra cơ hội giúp Ukraine có khoảng một tháng để củng cố phòng tuyến của mình.
"Đầu mùa xuân sẽ gây khó khăn hơn cho các cuộc tấn công của Nga, đặc biệt là lính bộ binh và những phương tiện quân sự, vì bùn dày sẽ làm chậm tốc độ hành quân của họ", Hamish de Bretton-Gordon, cựu chỉ huy trung đoàn xe tăng hoàng gia số 1 của Anh, cho hay.
"Tấn công Bakhmut trong bùn lầy có thể sẽ khiến người Nga phải chịu thương vong lớn hơn gấp bội", ông nói thêm.
Bùn lầy bên trong một chiến hào của Ukraine ở Donetsk hồi tháng trước. Ảnh: Reuters.
Bên cạnh đó, thời tiết thay đổi cũng mang đến cho lực lượng Ukraine một số lợi thế khác. Bầu trời quang đãng hơn sẽ cho phép Nga triển khai sức mạnh không quân vượt trội của mình, nhưng nó cũng sẽ khiến tiêm kích Moskva dễ bị tổn thương hơn trước các hệ thống phòng không do phương Tây cung cấp cho Ukraine. Bùn sẽ khô và trở nên cứng lại khi lô xe tăng Leopard 2 do Đức sản xuất và Challenger 2 của Anh đến chiến trường Ukraine, dự kiến vào cuối tháng này.
Tại một vị trí gần tiền tuyến ở khu vực Donetsk vào cuối tháng trước, binh lính Ukraine chui rúc trong chiến hào lầy lội sau khi thời tiết đột ngột ấm lên làm mềm mặt đất đóng băng.
"Cả hai bên đều giữ nguyên vị trí, bởi mùa xuân đến tạo ra bùn lầy. Không ai có thể tiến lên phía trước", Mykola, 59 tuổi, chỉ huy một khẩu đội tên lửa Ukraine, nói.
Vũ Hoàng (Theo Reuters, Conversation, Telegraph, CNBC)