Rafiki do Wanuri Kahiu đạo diễn, là tác phẩm đầu tiên của Kenya tham gia Liên hoan phim Cannes (Pháp). Phim chiếu ngày 9/5 ở nhánh Un Certain Regard (Nhãn quan độc đáo), hạng mục dành cho các phim có nội dung và lối thể hiện mới lạ.
Cuối tháng 4, Rafiki bị cấm phát hành tuyệt đối (cả ở rạp và băng đĩa) ở quê nhà. Theo Daily Nation, tác phẩm không có nhiều cảnh nhạy cảm nhưng bị cấm bởi vấn đề tư tưởng do cái kết lạc quan cho người đồng tính. Đạo diễn Kahiu cho biết ban kiểm duyệt yêu cầu sửa kết phim nhưng cô từ chối.
* Trailer phim
"Phim có quan điểm ủng hộ việc hợp pháp hóa đồng tính nữ ở Kenya - điều trái với luật pháp", ban kiểm duyệt Kenya chia sẻ. Người tham gia tình dục đồng tính ở quốc gia Đông Phi có thể bị phạt đến 14 năm tù, theo một luật từ thời người Anh chiếm đóng.
Kịch bản Rafiki dựa trên truyện ngắn Jambala Tree của tác giả Monica Arac de Nyeko. Samantha Mugatsia thủ vai Kena - một cô gái trẻ thích ăn vận giống con trai, sống tại một thị trấn Kenya. Cô chuẩn bị theo học ngành y tá, là con gái của một người đàn ông sắp tranh cử ở địa phương. Kena tình cờ gặp Ziki (Sheila Munyiva đóng) - một cô gái có phong cách sặc sỡ, con gái đối thủ cạnh tranh với cha Kena trong cuộc bầu cử.
Cái kết tươi sáng - trong đó nhân vật không hối lỗi hay bị trừng phạt - là nguyên nhân khiến phim bị cấm chiếu ở quê nhà.
Bộ đôi bắt đầu một mối quan hệ bí mật giữa xã hội nhiều cấm kỵ. Với người ngoài, họ đóng giả là bạn thân (tên phim "Rafiki" có nghía là "bạn" trong tiếng Kenya). Xung đột bắt đầu diễn ra khi Ziki muốn công khai mối quan hệ còn Kena e ngại áp lực từ cộng đồng.
Hầu hết nhà phê bình nhận định chuyện tình đồng tính trong Rafiki không mới nhưng có ý nghĩa lớn bởi bối cảnh đặc thù của phim. Indiewire cho rằng đạo diễn dùng cách kể truyền thống để thể hiện nhiều điều về xã hội Kenya. Phim cũng có một cảnh ấn tượng ở nhà thờ, bộc lộ việc tôn giáo kiềm chế khát vọng của cá nhân. Ngoài mối lo chuyện tình đồng tính bị lộ, Kena còn sợ bị buộc ở nhà để làm các việc thường nhật.
Ê-kíp phim dự buổi công chiếu ở Cannes. Từ trái sang: Sheila Munyiva, Samantha Mugatsia và Wanuri Kahiu.
Guardian khen phim mô tả mối tình đồng tính tự nhiên, đan xen vài cảnh mơ màng có chất kỳ ảo. Vai trò người cha trong câu chuyện cũng được đánh giá cao. "Chỉ riêng việc dám kể câu chuyện đồng tính nữ trong bối cảnh này đã đáng khen ngợi", trang này kết luận. Các tờ Screen International, Hollywood Reporter cũng nhận định tích cực về phim.
Liên hoan phim Cannes lần 71 diễn ra từ ngày 8 đến 19/5. Nhánh Un Certain Regard quy tụ 21 phim, trong đó có Angel Face - dự án do Lý Nhã Kỳ góp vốn, dự kiến chiếu ngày 12/5.
Ân Nguyễn