- Thưa ông, Luật Đất đai vừa sửa năm 1998 đã tỏ ra bất cập. Liệu lần sửa này có giải quyết được hết những vướng mắc, trở ngại về đất đai?
- Trước mắt chỉ tập trung vào những vấn đề bức bách mà nếu không sửa sẽ gây ách tắc, cản trở phát triển kinh tế - xã hội. Việc sửa luật cũng đặt nặng yêu cầu cải cách hành chính, nhất là việc phân cấp. Còn để đáp ứng cơ bản những đòi hỏi của cuộc sống tới đây phải xây dựng Bộ luật Đất đai hoàn chỉnh.
- Ngay cả việc phân cấp, nhiều ý kiến cho rằng Dự luật vẫn chỉ dừng lại ở mức nửa vời, vì việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất vẫn dồn lên chủ tịch các tỉnh thành mà hiện nay, chính chỗ đó đang ứ đọng?
- Dự luật vẫn giữ quan điểm cấp nào giao đất thì cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, nhưng có phân cấp cho cấp huyện, thị, thành phố thuộc tỉnh được quyền giao đất, cho thuê đất với hộ gia đình, cá nhân. Lý do là đất đai thuộc sở hữu toàn dân mà người đại diện cho toàn dân cấp sổ đỏ phải là đại diện Nhà nước ở địa phương, tức UBND. Ngoài ra, sự chuyển dịch, biến động đất đai trên bình diện cả nước chưa sôi động lắm, chỉ những thành phố lớn mới thấy rõ trở ngại, ách tắc này.
Cá nhân tôi cho rằng nên để cơ quan địa chính cấp sổ đỏ. Vì lãnh đạo chính quyền đã ra quyết định giao đất, cho thuê đất thì cơ quan địa chính cứ thế cấp giấy. Như vậy thủ tục nhanh gọn, tránh phiền hà cho dân. Chẳng nhẽ cứ mỗi lần dân chuyển nhượng đất cho nhau, ông chủ tịch UBND lại phải ký giấy! Ở nhiều nước, người ta làm thủ tục này chỉ 1-2 tiếng, còn ở ta phải mất cả mấy tháng.
- Liệu tới đây, khi dự luật giao quyền cho các tỉnh thành ban hành bảng giá đất có bảo đảm đưa ra được giá đất sát giá thị trường?
- Lần này sửa theo hướng Chính phủ chỉ ban hành khung giá từng vùng, từng thời gian và nguyên tắc, phương pháp xác định giá. Các địa phương sẽ quy định cụ thể giá các loại đất phù hợp với thực tế ở địa phương để không chỉ tính thuế mà còn để đền bù giải phóng mặt bằng, làm cơ sở thế chấp, góp vốn bằng giá trị quyền sử dụng đất. Để làm được việc này, các tỉnh thành sẽ có cơ quan định giá đất hoạt động theo kiểu sự nghiệp giúp UBND địa phương. Tất nhiên khó có thể bảo đảm bảng giá đất hoàn toàn sát thực tế. Các nước cũng vậy, chỉ khoảng 85-90% giá thực tế.
- Việc đền bù giải phóng mặt bằng cũng sẽ được luật hóa rõ ràng?
- Khi có bảng giá mới, người dân bị thu hồi đất sẽ được đền bù thiệt hại theo giá này. Dự luật cũng quy định Nhà nước sẽ tạo điều kiện cho những người bị thu hồi đất ổn định cuộc sống. Nếu họ phải di chuyển chỗ ở thì được ưu tiên mua nhà của Nhà nước, bố trí vào khu dân cư mới hoặc được giao đất (có thu tiền sử dụng đất) để làm nhà ở. Bên cạnh đó, Dự luật cũng nói rõ nếu số đông đã chấp thuận và Nhà nước đã đền bù thỏa đáng mà người bị thu hồi đất không chấp hành thì sẽ bị cưỡng chế để bảo đảm tính nghiêm minh của pháp luật.
- Thưa ông, liệu Dự luật có tháo gỡ được ách tắc trong chuyển mục đích sử dụng đất không, khi mà nhu cầu chuyển đất trồng lúa thành nuôi tôm, đất nông nghiệp thành đất ở là rất lớn?
- Dự luật bổ sung hẳn hai điều về vấn đề này bởi luật hiện hành quy định chưa rõ. Khi được Quốc hội tới đây thông qua, thủ tục sẽ đơn giản nhiều. Ví dụ, chuyển đất nông nghiệp (ở tỉnh hoặc ngoại thành) sang xây dựng nhà xưởng và không thay đổi chủ thì chỉ cần cấp huyện cho phép (hiện nay thuộc thẩm quyền của tỉnh). Còn tổ chức kinh tế, hộ cá gia đình ở nội thành thành phố trực thuộc trung ương, muốn chuyển mục đích thì phải được UBND TP cho phép (hiện nay, trên 1 ha phải xin phép Thủ tướng Chính phủ).
- Còn vấn đề Việt kiều mua nhà gắn liền với quyền sử dụng đất?
- Dự luật chỉ nói ngắn gọn: “Người Việt Nam định cư ở nước ngoài về nước đầu tư lâu dài và có nhu cầu về nhà ở trong thời gian đầu tư ở Việt Nam hoặc về sống ổn định tại Việt Nam thì được mua nhà ở gắn liền với quyền sử dụng đất theo quy định của Chính phủ”. Chính phủ sẽ quy định rõ đầu tư lâu dài là thế nào, sống ổn định là ra sao.
Theo tôi hiểu, trong khi người trong nước không đủ điều kiện mua nhà, đất vì giá hiện nay đã quá cao rồi, nếu khuyến khích người từ bên ngoài về mua nhà, đất một cách thoải mái thì sẽ tạo dư luận không hay. Chính sách của Nhà nước dù sao cũng phải đảm bảo sự ổn định về chính trị - xã hội.
- Xin cảm ơn ông!
(Theo Tuổi Trẻ, 17/5)
Theo dòng sự kiện:
- Những ý kiến cuối cùng về Dự luật sửa đổi Luật Đất đai (9/5)
- Trình Quốc hội Dự luật sửa đổi Luật Đất đai (24/4)
- Nội dung chủ yếu của Dự luật sửa đổi Luật Đất đai (16/4)
- Không nên quy định trần giá đất (2/4)
- Chưa thể thu thuế đặc biệt với đất có đột biến giá do quy hoạch (5/3)
- Còn nhiều tranh cãi về nội dung Dự thảo sửa đổi Luật Đất đai (7/2)
- Việt kiều sẽ được phép nhận quyền sử dụng đất ở (4/1)