Đây là điểm mới trong Luật Cư trú 2020, được nêu tại điều 12.
Quy định trên được áp dụng sẽ xoá bỏ trình trạng lâu nay nhiều người đã bán nhà nhưng không đăng ký thường trú tại chỗ ở mới với nhiều lý do như ngại chuyển hộ khẩu ảnh hưởng đến việc học tập của con hoặc làm các thủ tục hành chính. Trường hợp phổ biến khác là người rời khỏi nơi đăng ký thường trú từ 12 tháng trở lên mà không đăng ký tạm trú tại nơi đang sinh sống và làm việc; hoặc khai báo tạm vắng tại nơi đã đăng ký thường trú.
Ngoài hai trường hợp trên, điều 12 còn quy định các trường hợp khác bị xóa hộ khẩu, bao gồm:
- Người chết; có quyết định của tòa án tuyên bố mất tích hoặc đã chết; ra nước ngoài để định cư; có quyết định hủy bỏ đăng ký thường trú; đã được cơ quan có thẩm quyền cho thôi hoặc tước quốc tịch Việt Nam, hủy bỏ quyết định cho nhập quốc tịch Việt Nam; đăng ký thường trú tại chỗ ở đã bị phá dỡ, tịch thu theo quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền;
- Người đã đăng ký thường trú tại chỗ ở thuê, mượn, ở nhờ nhưng đã chấm dứt việc này mà sau 12 tháng vẫn chưa đăng ký thường trú tại chỗ ở mới;
- Người đã đăng ký thường trú tại chỗ ở thuê, mượn, ở nhờ nhưng đã chấm dứt việc này và không được người cho thuê đồng ý cho giữ đăng ký thường trú tại chỗ ở đó.
- Người đã đăng ký thường trú tại chỗ ở thuộc quyền sở hữu của mình nhưng đã chuyển quyền sở hữu chỗ ở cho người khác và không được chủ sở hữu mới đồng ý cho giữ đăng ký thường trú tại chỗ ở đó;
Giải quyết đăng ký thường trú trong 7 ngày
Về thủ tục đăng ký thường trú, Luật Cư trú 2020 giảm thời gian giải quyết đăng ký thường trú từ 15 ngày như hiện hành xuống còn 7 ngày.
Người đăng ký thường trú nộp hồ sơ đến cơ quan đăng ký nơi mình cư trú. Khi tiếp nhận hồ sơ đăng ký thường trú, cơ quan đăng ký sẽ kiểm tra và cấp phiếu tiếp nhận hồ sơ; trường hợp hồ sơ chưa đầy đủ thì hướng dẫn người đăng ký bổ sung hồ sơ.
Trong 7 ngày làm việc kể từ ngày nhận được hồ sơ đầy đủ và hợp lệ, cơ quan đăng ký cư trú có trách nhiệm thẩm định, cập nhật thông tin về nơi thường trú mới của người đăng ký vào Cơ sở dữ liệu về cư trú và thông báo cho người đăng ký về việc đã cập nhật thông tin đăng ký thường trú; trường hợp từ chối đăng ký thì phải trả lời bằng văn bản và nêu rõ lý do.
Người đã đăng ký thường trú mà chuyển đến chỗ ở hợp pháp khác và đủ điều kiện đăng ký thường trú thì có trách nhiệm đăng ký thường trú tại nơi ở mới theo quy định của luật này trong thời hạn 12 tháng kể từ ngày đủ điều kiện đăng ký.