Nomceba Zuma, con gái 21 tuổi của cựu tổng thống Nam Phi Jacob Zuma, hôm 2/9 đính hôn với Vua Eswatini Mswati III và sẽ trở thành vợ thứ 16 của ông. Thông tin này khiến Quốc vương Mswati III trở thành tâm điểm chú ý.
Vua Mswati III, 56 tuổi, lên ngôi năm 18 tuổi vào 25/4/1986, trở thành quân vương trẻ nhất thế giới, cũng là người nhỏ tuổi nhất đăng quang trong lịch sử Eswatini.
Eswatini nằm ở miền nam châu Phi, có diện tích hơn 17.300 km và dân số khoảng 1,2 triệu người. Đây là đất nước theo chế độ quân chủ chuyên chế cuối cùng ở châu Phi, nhà vua cai trị đất nước bằng sắc lệnh, có toàn quyền quyết định với các nhánh chính phủ và các quan chức chỉ đóng vai trò cố vấn.
Vua Mswati III trong buổi lễ ngày 2/9. Ảnh: AFP
Sau khi vua cha Sobhuza II qua đời năm 1982, lúc Mswati mới 14 tuổi, ông được hội đồng cố vấn hoàng gia Liqoqo chọn làm người kế vị. Hai Hoàng thái hậu thay phiên nhiếp chính trong lúc chờ Mswati du học ở Anh tới khi đủ tuổi đăng quang là 21 tuổi. Tuy nhiên, cuộc tranh giành quyền lực hoàng gia thúc đẩy Mswati về nước và lên ngôi khi 18 tuổi.
Ông Mswati kết hôn với một vài người vợ vào ngày đăng quang và nhanh chóng củng cố quyền lực. Trong vòng một tháng sau khi lên ngôi, ông giải tán Liqoqo, cơ quan quyền lực nhất đất nước; đồng thời bổ nhiệm thủ tướng mới, cải tổ nội các, trao chức vụ quan trọng cho hai anh em trai. Nhà vua sở hữu khối tài sản ít nhất 50 triệu USD, theo ước tính năm 2014 của Forbes.
Chế độ đa thê ở Eswatini là hợp pháp nhưng hiếm người làm vậy vì tiền thách cưới cao.
Trước khi đính hôn với Nomceba Zuma, Vua Mswati III đã có 15 thê thiếp, trong đó hai người đã qua đời. Ông được cho là có hơn 30 hoặc 40 người con.
Cha ông, Vua Sobhuza II, người cai trị đất nước hơn 82 năm, đã liên kết các gia tộc trong vương quốc nhờ hôn nhân với 70 người vợ. Ông được cho là có hơn 200 người con, một số ước tính nói rằng ông có khoảng 500 người con.
Các cô gái hát khi biểu diễn nghi thức diễu hành trong lễ hội Umhlanga tại cung điện hoàng gia Ludzidzini ngày 2/9. Ảnh: AFP
Vương quốc Eswatini khuyến khích vua cưới nhiều vợ xuất thân từ các gia tộc khác nhau để gia tăng đoàn kết. Tuy nhiên, vua không có quyền lựa chọn hai người vợ đầu mà phải lấy người do hội đồng đặc biệt lựa chọn. Người vợ đầu phải xuất thân từ gia tộc Matsebula, còn người vợ thứ hai là con cháu dòng tộc Motsa. Con trai do hai người này sinh ra đều không thể kế vị.
Từ người vợ thứ ba trở đi, nhà vua có quyền tự do chọn vợ xuất thân từ các gia tộc khác. Có ít nhất 17 gia tộc sáng lập vương quốc Eswatini. Người kế vị vua sẽ được lựa chọn từ con cái của những người vợ này.
Theo quy định cũ, Hội đồng Liqoqo sẽ lựa chọn người mang danh hiệu Chính thất trong số các vợ của vua. Người này bắt buộc phải xuất thân từ gia tộc Matsebula giống người vợ đầu. Thái tử được chọn ra từ các con trai của Chính thất và bắt buộc phải độc thân vào thời điểm đăng quang. Tuy nhiên, do Mswati III đã giải tán Hội đồng Liqoqo, hiện chưa rõ người kế nhiệm vương triều của ông sẽ được chọn như thế nào.
Nomceba Zuma, con gái của cựu tổng thống Nam Phi, hiện là "liphovela", tức hôn thê hoàng gia. Hôn thê hoàng gia sẽ chính thức nhận danh hiệu vợ vua khi mang thai con đầu lòng. Hôn lễ được tổ chức sau khi cô dâu mang thai.
Quang cảnh buổi lễ Umhlanga hôm 2/9. Ảnh: AFP
Vua Eswatini có thể tuyển chọn vợ mới trong lễ nhảy múa Umhlanga, tổ chức vào cuối tháng 8, đầu tháng 9 hàng năm. Lễ Umhlanga có từ những năm 1940, mục đích chính là tôn vinh Hoàng thái hậu, đề cao sự trong trắng của phụ nữ trước khi kết hôn, tăng cường đoàn kết giữa phụ nữ.
Mỗi năm có khoảng 20.000-40.000 cô gái tham gia lễ hội. Họ cắm trại gần cung điện hoàng gia Ludzidzini, nơi Hoàng thái hậu sinh sống, cách thủ đô Mbabane, Eswatini, khoảng 23 km.
Họ sẽ tới các cộng đồng khác để cắt cây sậy. Các cô gái phân chia theo nhóm tuổi, nghe theo chỉ huy của vệ binh nam. Sau khi cắt sậy, họ bó lại để người khác chuyển về cung điện.
Các cô gái nghỉ ngơi một ngày, tắm trên sông, sau đó chuẩn bị trang phục truyền thống là để ngực trần, đeo lắc chân và tua rua dày nhiều màu sắc, cầm theo con dao cắt sậy, biểu tượng của sự trong trắng.
Họ diễu hành đến tiền sảnh cung điện, hát và nhảy múa trước hoàng gia, khách mời, khách du lịch và công chúng. Nhà vua có thể chọn một người vợ mới vào cuối buổi lễ.
Hồng Hạnh (Theo Trtafrika/Africa News/Britannica)