Ở tuổi lục tuần, diễn viên có phần tăng cân so với hình ảnh quen thuộc của anh trên màn ảnh. Nhìn nước da ngăm, điệu bộ có phần khắc khổ của Quốc Khánh, nhiều người nghĩ anh vất vả, lận đận, nhưng nghệ sĩ thường nói: "Chẳng ai sướng bằng mình, không có gì quý hơn tự do".
Quốc Khánh hay bị bạn bè trêu chuyện độc thân. Trong buổi chia tay anh về hưu hôm 21/11, đồng nghiệp ở Nhà hát Kịch Việt Nam dựng video ghi lại những khoảnh khắc làm nghề của nghệ sĩ. Video chạy đến cuối rồi bất ngờ hiện ra dòng chữ: "60 tuổi vẫn còn zin", khiến mọi người trong khán phòng cười ồ. Lúc anh rưng rưng phát biểu khi nhận quyết định, đồng nghiệp phía dưới lại hô to: "Nghỉ hưu rồi, lấy vợ đi", "Cố lên nhé".
Nghệ sĩ là người Hà Nội gốc, từ bé đến lớn đều ở cùng mẹ. Tuổi trung niên, anh sống trong căn phòng vẻn vẹn 10 m2, hẹp đến nỗi giường tủ, bàn ghế đều phải đóng riêng thật mỏng. Tủ quần áo thậm chí không đủ sâu để treo dọc, mà phải treo kiểu úp sấp vào nhau.
Vài năm trước, nhiều bạn bè, trong đó có nghệ sĩ Lan Hương, từng khuyên: "Kết hôn đi, cho mẹ yên tâm". Anh cũng từng cân nhắc chuyện lấy vợ nhưng sau đó lại gạt ý định vì sợ ràng buộc. Khi mẹ nhiều lần tỏ ý sốt ruột, anh phân tích: "Nhà có hai chị em, chị gái lập gia đình ổn rồi. Giờ hai mẹ con sống với nhau thế này không tốt à? Nếu con lấy vợ, con đi nơi khác ở hoặc vợ con nói nặng lời với mẹ, mẹ có chịu được không?". Bà nghe xong gật gù đồng ý, không còn nhắc anh chuyện dựng vợ.
Năm 2017, trong thời gian Quốc Khánh tập Táo quân, mẹ anh bệnh nặng rồi qua đời. Lúc bà gần đất xa trời, con trai và các bạn anh đều túc trực ở bên. "Sau khi mẹ mất, tôi cũng có quãng thời gian chông chênh, nhưng tôi xác định tâm lý nên không quá bi lụy. Mẹ tôi đã sống một đời thanh thản, chẳng ai có thể chống lại quy luật cuộc sống", nghệ sĩ nói.
Mẹ mất, nghệ sĩ càng không có động lực lấy vợ. Anh ví hôn nhân giống như một kiểu "chết" phức tạp. "Tôi không lấy vợ cũng vì thương chị em phụ nữ. Quanh năm, tôi đi làm không có giờ giấc, lại ham chơi, nếu ai đồng ý xây dựng gia đình với mình sẽ rất khổ. Tôi thấy mình chưa đủ tư cách làm chồng, huống gì làm cha. Tuy nhiên, điều gì cũng có hai mặt. Tôi giờ chọn tự do thì sau này sẽ chịu cảnh về già không ai chăm sóc mà thôi", Quốc Khánh nói.
Nghệ sĩ miêu tả cuộc sống hiện tại của anh bằng hai từ "đơn giản". Ngoài giờ làm việc, anh có những mối quan hệ riêng, vẫn thích đi chơi tới khuya rồi ngủ bù suốt sáng. Anh ít giao du người lạ, không bao giờ nhấc máy khi số lạ gọi, không nghe điện thoại vào buổi sáng trước 12 giờ trưa. Anh nói hạnh phúc vì biết cân bằng giữa công việc và cuộc sống.
Hơn 40 năm cống hiến nghệ thuật, Quốc Khánh tự hào có thể sống khỏe bằng nghề diễn mà không cần "rẽ dọc rẽ ngang" sang ngành khác. Công tác chính ở Nhà hát Kịch Việt Nam nhưng anh được khán giả biết đến qua nhiều vai chính trên điện ảnh lẫn truyền hình. Trong buổi trao quyết định về hưu cho Quốc Khánh, Xuân Bắc nói: "Anh hiền lành, gần gũi, luôn đau đáu với nghề. Tài năng của anh không thể phủ nhận. Mỗi lần nhập vai, anh diễn hết mình, nói câu nào là chết câu đấy".
Anh ghi dấu qua vai một công chức tên Tháo trong phim Ghen, vì sợ vợ mà gặp đủ chuyện rắc rối trong công việc lẫn cuộc sống. Với vai Thi phim Tết này ai đến xông nhà, nghệ sĩ chinh phục khán giả bằng lối diễn nửa hài, nửa bi, thể hiện trọn vẹn vai một người đàn ông luôn mải mê theo đuổi người trong mộng nhưng rốt cuộc vẫn phải đón Tết một mình. Đặc biệt, vai anh Gù mồ côi, khắc khổ trong Áo lụa Hà Đông giúp anh nhận được cả hai giải là Bông Sen Vàng và Cánh Diều Vàng.
Quốc Khánh còn được khán giả nhớ tới với những màn tung hứng cùng Quang Thắng, Phạm Bằng, Vân Dung... qua các tiểu phẩm hài trong series Gặp nhau cuối tuần. Đặc biệt, vai Ngọc Hoàng thâm trầm, nghiêm nghị, ít nói của anh trong Gặp nhau cuối năm đã trở nên quen thuộc với khán giả suốt 19 năm qua.
Đạo diễn Đỗ Thanh Hải từng nói nhân vật ít có cơ hội được diễn hài nhất, gần như chỉ ngồi một chỗ trong lúc chờ các Táo báo cáo, nhưng được coi là một trong những vai diễn trụ cột, không thể thiếu của chương trình.
Với phim truyền hình, Quốc Khánh vắng bóng màn ảnh nhỏ tám năm nay, sau vai nhà báo Lộc phim Bão qua làng. "Nhiều đạo diễn mời tôi trở lại, nhưng mỗi series giờ đều dài vài chục tập, quay ít nhất nửa năm mới xong. Tôi đã có tuổi, không quá tham việc, muốn dành nhiều thời gian cho bản thân. Tôi nghĩ ở tuổi mình, vừa đủ là hạnh phúc", nghệ sĩ nói.
Hà Thu